هونەرمەندی گۆرانیبێژ (دیاری قەرەداغی) هونەرمەندێکی ناوداری نێو گۆڕەپانی گۆرانی کوردییە، ئەو هونەرمەندە لەماوەی کار کردن و هەوڵ و کۆششەکانی لە رابردوودا، توانیویەتی چەندین بەرهەمی ناوازەی جوان پێش کەشی جەماوەری هونەردۆست و ئەرشیفی هونەری گۆرانی کوردی بکات،
(دیاری) هونەرمەند هەمیشە هونەرمەندانە، خەم خۆرە بۆ بەرهەم هێنانی بەرهەمی جوان و واتادار، بەتایبەتی خەم نیشتمان و خاک و نەهەماتیەکانی وڵات، بوونەتە هەوێنی گۆرانییەکانی، (دیاری قەرەداغی) تا ئێستا خاوەنی (7) ئەلبومی گۆرانییە، کە پێکهاتوون لە (سەراب ساڵى 1994، عەشق لێرە ساڵى 1996، سەدەیەک بێ ئارامى ساڵى 1997، بێدەنگى دەشکێنم ساڵى 1998، بۆنى خاک ساڵى 2000، نیشتمانێک لە گوڵ ساڵى 2003، سەردەمێکى تر ساڵى 2007) لە ئێستاشدا ئەلبومێکی گۆرانی ئامادە کردووە، لەلایەن کۆمپانیای ئاڤا میداوە کاری بەرهەم هێنان و چاپ و بڵاو کردنەوەی بۆ ئەنجام دەدرێت، لە دیدارێکدا هونەرمەند (دیاری) بۆ خوێنەرانی هەفتەنامەی “هونەر” هاتە ئاخاوتن و باسی لە ئەلبومە تازەکەی و چەند لایەنێک لەکارە هونەریەکانی بۆ کردین.
لەساڵی (2007)ـەوە ئەلبومی تازەت نەبووە، پێت باش بوو پەلە نەکەیت لە بڵاو کردنەوەی ئەلبوم، یاخوود هۆکار هەن بۆ نەبوونی ئەلبومی گۆرانییت لەو چەند ساڵەی رابردووت ؟
دیارى: “راستییەکەى کۆمەڵێک هۆکار هەن لەسەروو هەموویانەوە، ئەوەیە کە سەرجەم ئێمەى هونەرمەندان ئیشەکەمان بەتەنها هونەر نییەو بەوەش ناژین.
پاشان ئەم هەوڵانە زۆرى دەوێت لە کات و بیرکردنەوە و خەرجى، هەروەها گرنگە بازار و کۆمپانیا و ستۆدیو و میوزیکژەن و ستافى ئیشکەر هەموو پێکەوە لە شار و ناوچەکان پێبگەن، چونکە کزى و سستى لە هەر بەشێکى ئەم بوارە ئەوا کار دەکاتە سەر ئەنجامى پرۆسەکە ، بە دیوێکى تریش گرنگە ماوەیەک هونەرمەند پشوو بدات و بیر بکاتەوەو بەرهەمەکەى پێشووترى خۆى بخاتە بەردەم لێپرسینەوەو ووردبینییەکى قووڵ بۆ رۆچوون بۆ هەموو ئەو ڕەوشەى بەرهەمى پێشترى پێدا رەت بووەو هەروەها رێگر بێت لە خۆ دووبارە کردنەوە، هەوڵبدات خۆى بکاتە فلتەر بۆ بەرهەمى خۆى و نەکەوێتە ژێر رکێفى ئەو داوایانەى لێدەکرێت، کە بۆچى بەرهەمى کەمە یان بە چەند ساڵێک بەرهەمێک دروستدەکات..
لە راستیدا هەمیشە لە زۆرى و بۆریدا جۆرێتى لەدەست دەچێت و بەشێک لە رێز و پیرۆزی لێ دەبێتەوە، جا ئەمە بۆ هەموو شتێک وایە ، تەنانەت زۆر دەرکەوتنى هونەرمەندیش دیسانەوە بارێکى نەگەتیڤى دروست دەکات و ئەو رەونەقەى کە هەیەتى رۆژانە لە رێگەى دەرکەوتنى بەردەوام و خۆدەرخستنەوە کاڵ دەبێتەوە. من تێناگەم بۆ زۆرێک لە هونەرمەندان لەم وڵاتەى ئێمەدا مانگانەو ساڵانە سەرقاڵى دروستکردنى ئەلبومى تازەن،
تۆ بڵێى ئەمە پرۆژەیەکى گەورەى بازرگانى بێت و هەموو سوودمەند بن؟!
جا ئەگەر وایە، ئەى ئەو هەموو هەناسە ساردە و هاوار و بۆڵەبۆڵ و ناڕازییەى هونەرمەندان چییە کە دژى جەماوەر بەرپاى دەکا و دەڵێن” لە دروستکردنى ئەم سیدییەمدا هیچ سوودمەند نەبووین”.
من وا هەست دەکەم تێکچوونێک هەیە، لە سیستەمى ئیشکردن کە هەر کەسە بۆ مانەوەى خۆى پێى وایە دەبێت هەر بەرهەمهێن بێت.
کە لەو کاتەشدا و لە کاتى بەردەوامى بەرهەمهێنانى هونەر، نە کات بەشى رۆچوون و نە توانا تەرخان دەکرێ بۆ داهێنان، تەنها و تەنها یەک شت لایان گرنگە، ئەویش چۆن بە دیوارە تەنک و ناسکەکانى هونەردا خۆیان هەڵواسن لە برى ئەوەى نەخشێکى جوان و بە نرخى نێو قوژبنێکى ئەو دیوارە بن.
بەر لەوەی دوایین ئەلبومی گۆرانیت (سەردەمێکی تر) بڵاو بکەیتەوە، لەشاری هەولێر لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی دا گوتت (تا سەردەمێکی ڕەنگە) ئەلبومێکی گۆرانیتان پێش کەش نەکەم، یاخوود روونتر بڵێم جارێ بیر لە بەرهەم هێنانی ئەلبوم ناکەمەوە، ئایا ساڵی (2011) بوو بەو سەردەمە کە (دیاری) دەیوست، یان تامەزرۆی جەماوەر و نەبوونی بەرهەمی تازە لەو چەند ساڵە وایان لێکردنی بەرهەمی تازەت هەبێ؟
دیارى: ئەم وتەیەم ووتوە بەڵام شتێکى نوقسانە، ئەویش ئەوەیە وتم :” تا کۆمپانیا هونەرییەکان دروست نەبن بۆ دروستکردن و بەرهەمهێنانى ئەلبومەکانم ، چیتر بیر لە دەرکردنى سیدى ناکەمەوە” .
ئەم قسەیەم وەها کرد گەر بیرتان بێت، ئێستاش بەرهەمە نوێیەکەم لە بەرهەمهێنانى کۆمپانیایەکى هونەرییە و بۆ ئەو مەبەستە چەندین کۆمپانیا دروستبوون، ئەو کۆمپانیایەى کە کارەکەى منیشى گرتە ئەستۆ، کۆمپانیاى “ئاڤا میدیایە”.
هەروەها من ماوەیەکى باشە لە هەوڵى ئەوەدام ئیشەکان لەگەڵ هاوڕێ میوزیکارەکان و شاعیرەکان تاوتوێ بکەم و بیر لەوە بکەمەوە کە فۆرمێکى جوان دروست بکەین و قەناعەتى هونەریمان راگرێ.
ئیتر بۆ من 2011 یان ساڵێکى تریش تەنها ئەوەیە کە دەبێت ئیشێک یان بەرهەمێکى هونەریى تەواو ببێت پاشان بڵاو ببێتەوە، جا بەر چ ساڵێک دەکەوێ ئەوە لاى من گرفتێکى گەورە نییە.
هەروەک ئاماژەت بۆ کرد لەلایەن کۆمپانیا (ئاڤا گروپ) سپۆنسەری بەرهەمەکەی تۆیان کردووە، ئەو سپۆنسەر کردنە وایکردووە ئەرکی بەرهەم هێنانەکەی تا ڕادەیەک سووک بکات لەسەر شانت، بە بەراورد لەگەڵ بەرهەمەکانی پێشووترت ؟
دیارى: هەمیشە ئەوەم وتوە کە دیارترین بەش لەمڕۆدا بەرهەمهێنانە، بێ بەرهەمهێنان هونەرمەند سەرگەردانە، با هونەری هونەرمەندیش لە ترۆپکدا بێت بەڵام کە پشتگیریى و دەستگیرۆیى نەبێت هەر زوو لە بار دەچێت.
بەراستى پێویستە ئێمە ئەوەندەشى بایەخ بە سێکتەرە هونەرییەکە دەدەین ئەوەندەش قسە لەسەر ئەوە بکەین، کە کۆمپانیاکان بەشێکى گرنگ و زیندووى ئەو بوارەن.
تا هونەر و هونەرمەندیش پیشگەر نەبێت، ئەوا ئاستى هونەرى کوردى هەر لەو قاڵبە کلاسیکییەى خۆیدا دەبێت و ناچێتە دنیاوە، جا بۆ ئەوەى پیشگەریش بێت ئەوا پێویستە بازاڕ و کۆمپانیاکان لەم بارەى ئێستا هەیە زیاتر و گەشاوەتر بێ.
هاوکاتیش دامەزراوەى دەوڵەت ئەوانەى کە تایبەتمەندى ئەم بوارەن ، تەواو زەمینە بۆ ئەم میکانیزمە خۆش بکەن و ساز بن بۆ سەرخستنى ئەم رەوتە.
لێتان ناشارمەوە گەر هیمەتى کۆمپانیاى ئاڤا میدیا نەبوایە، کە دڵسوازانەو دوور لە چاوى بەرژەوەندى، ویستیان خزمەتێکى هونەرەکەى من بکەن بێ ئەوەى هیچ مەرجێکى بازاڕ بەسەر مندا بسەپێنن لە رووى بەرهەمە هونەرییەکانمەوە، ئەوا من بە تەنها شتێکى ئەوتۆم پێ نەدەکرا.
من دەستخۆشیان لێدەکەم و ئومێدمە دەرگایان هیچ کات بە رووى هونەر و هونەرمەندى جوان و جدیى دانەخرێَ و هەردەم وەک دڵیان کراوە بن.
بەرهەمەکەی ئەم جارەت چی لە خۆی گرتووە، لە چەند گۆرانی پێکهاتووە ؟، چ ناوێکت لێناوە ؟ ئاواز و تێکستەکانی ؟
دیارى: ئەلبومەکەم لە نۆ تراک پێکهاتووە بە ناونیشانى (ڕێى باران) کە هەر خۆشى ناونیشانى گۆرانییەکى سیدییەکەمە ، لەم بەرهەمەمدا گەلێک شاعیرى دیارو ناودارى کورد بەشدارن لەوانە ( مامۆستا عەبدوڵڵا پەشێو، محەمەد عومەر عوسمان، بەختیار عەلی، ئەحمەد محەمەد، عارف قوربانی، ئەفشین محەمەدی، نەورۆز عەباس، شەهید)
ژمارەیەکی زۆر لەمیوزیکژەنان بەشدارییانکردووەو ستایلی گۆرانیەکانیشی جۆراو جۆرن بەڵام هەموویان لەناو بۆتەى ئەو ستایلەن کە هەواداران و گوێگران (دیاری) پێ دەناسن و سروتێکى تەواو رۆمانسی بۆتە ئەتمۆسفێرى بەرهەمەکە. گەلێگ هونەرمەندى میوزیسیان کارى ئەرێنجمێنتیان بۆ کردووم وەک هونەرمەندان (دلێر حسێن، کارزان مەحمود، فەرهاد حەمە ساڵح، سەفین خارجیانى، هێمن حسێن، محەمەد ماجید، کارزان کامیل)
لە ستۆدیوکانى کوردستان کارى ئەم بەرهەمانە کراوە جگە لە دوو بەرهەم کە لە وڵاتى سوید کارى میوزیک و ریکۆردى بۆ کراوە،
دووا ماسترینى بەرهەمەکە لە وڵاتى تورکیا کراوە.
ئەو بەرهەمە تازەیەت کە بڵاو دەبێتەوە؟
دیارى : لەماوەیەکى زۆر نزیکدا، بڵاو دەبێتەوە، دەشمەوێ بڵێم بەنیازم کلیپێک بۆ تراکی یەکەم بکەم بەناوی (ژانی ئەبەدی) کە لە لایەن (سامان جەلال)ـەوە بە ئەنجام دەگەیەنرێت و کلیپێکیشم وێنەگرتنی تەواو بووە کە بۆ کەرکوکەو بەشێکی دیمەنەکانی لەسلێمانی و بەشێکی دیکەشی لەکەرکوک وێنەگیراوە، کە لەدەرهێنانی سینەماکاری کوردستانی رۆژهەڵات (رەحیمی زەبیحییە)ـو دەمەوێت دوای تەواو بوونی بەرهەمەکەشم بیر لەوە بکەمەوە کۆنسێرتێکی گەورە بەڕێوەببەم.”
وەک بەرهەمەکانی پێشووت لەسەر هەمان ستایل گۆرانییەکانت بەرهەم هێناوە، یاخوود بەرهەمەکانت هەنگاوی دیکەی تازەی بەخۆیەوە دەبینێ؟
دیارى: هەمیشە هونەرمەند پێویستە لە هەوڵى داهێنان و شتى نوێدا بێت بەڵام بەو ستایلەى کە پێى ناسراوە، من رێبازێکم هەیە کە ناتوانم لەسەرى لا بدەم بەڵام لە نێو ئەو ڕێبازەدا دەتوانرێ دەیان و سەدان و هەزاران شتى نوێ کەشف بکرێ، بۆیە من لە کۆى نۆ گۆرانیدا نۆ بابەتى جیاواز لە شیعر و میوزیک و تەنانەت ئەدا و جۆرى وتنم بەکار هێناوە، نەشمویستووە، لە هیچ کامیاندا کۆپى ئەوى تریان بم.
ئەو گۆرانکارییە یاخوود هاتنە پێشەوەی چەندین جۆر و شێواز لە گۆرانی ئەمڕۆ تا چەند پێویستە ئێوەی هونەرمەندانی بە ئەزموون تێدا بەشداربن و لەسەر ئەو شێوازانە کار بکەن، یاخوود بەرای تۆ وەک خۆتان و لەسەر رێچکەی خۆتان بمێننەوە باشترە؟
دیارى: گرنگە هونەرمەند هەڵنەخلیسکێت بۆ شتێک بۆ ستایلێک بۆ شێوە وتنێک کە هى مەوداى ئەو نییە، کە هى ویستى ئەو نییە، با هەموو دنیاش داواى ئەوە بکات، کە ریتمێکى خێرا فرۆشى زیاترە و زووتر قبوڵ دەکرێت، بەڵام کە لاى من دروست نەبوو، ئیتر ئەمە کۆتایى دنیا نییە، بۆ نموونە لەئێستادا زۆرێک لە سیدى هونەرمەندان، یەک یان دووان لە گۆرانییەکان بە دیالێکتى تر دەوترێ جا ئەگەر کرمانجییە، یان هەورامییە، یان لوڕییە، بەڵام دەپرسم ئایا ئەمە مەرجە دەبێت وەها بێت؟؟!!
یان کاتێک زۆرینەى گۆرانیبێژانى ئێمە سەرقاڵى ئەرابیسکن و بەشێک بوونەتە راپەر، هەندێکیش بوونەتە بەشێک لە ریتمى دەهۆڵى، ئیتر ئەمە وا بکات هەموومان لە راستایى رێگاکەمان لادەین و بچینە سەر ئەو تەرزە؟؟
بێگومان نەخێر، پێویستە هونەرمەند بە هوشیارییەوە پەیوەندى لەگەڵ ناخ و سروشت و فۆرم و چێژى خۆى بکات و نەکەوێتە ژێر فشارێکەوە، کە ئەم کوڕى ئەو زۆرانبازییە نییە.
تۆ وەک هونەرمەندێکی رۆژنامەوانی زۆر چالاک و خەمخۆری پێنوسی هونەرییت، ئەو کارە رۆژنامەوانیەش وای نەکردووە بەرهەمە هونەرییەکانت دوابکەوێت لەکاتی خۆی ؟
دیارى: بەڵى کاریگەرى خۆى هەیە، بەڵام بە دیویکى تریشدا زۆر سوودمەندم لەوەى کە تەواو چوومەتە نێو باس و خواسە هونەرییەکان و پەیوەندیم بەردەوامە بە فەزاکە، ئەمەش ئەرکێکى گرنگ و پێویستە، وەک دەزانن، شارەزایى دەوێت و ئێمەش لەم بوارەدا زۆر کۆڵەوارین.
دەمەوێت ئەوە رابگەیەنم کە بە هێندەى حەزێکم بۆ چڕینى ئاوازێک و بەرپاکردنى خەمێک، ئاواش بە پەرۆشم بۆ خوڵقاندنى ئەو بوارە رۆژنامەوانییە هونەرییە کە وەک خۆتان دەزانن، ئێمە یەکەم کەس بووین کە لە سەراپاى کوردستاندا رۆژنامەیەکى هونەریى تایبەتمان دروستکرد بە ناوى (هارمۆنى).
ئەو ستایلەی کە پێ ی ناسراوی، کە بەرای زۆرێک لە هونەردۆستان بە تۆ ئەڵێن (داریوشی کوردان)، پێت وایە شێوازی تۆ و (داریوش) ئەوەندە لە یەکترەوە نزیکە بۆیە ئەو ناز ناوەیان بۆ داناوی ؟
دیارى: رەنگە زۆر شت کۆمان بکاتەوە، فەلسەفەى کارکردن، دنیا بینین، ئینسان دۆستى لە بەرهەمەکاندا، فەنتازیاى میوزیک، فۆرمى هەردوو لا، رەنگە ئەوەش بێت کە گەورەیى و جوانى و سیحری (داریوش) بۆ خۆى ئەو لێکچوونە بخوڵقێنێ، بەڵام لە هەموو بارەکاندا، من کوڕى ناخى خۆم و رەنگى خۆم و خاکى خۆمم، نە دەمەوێ کەس بم و نە دەشمەوێ ببمە کەس، تەنها کەسێک لە ناخمدا رۆشنە ئەویش ناوى (دیارى)یە
ئەگەر هەڵە نەبم شاعیر (ئەحمەد محەمەد) لەساڵی (2009) هونەرمەندی فارسی (داریوشی) بینینی بوو لە وڵاتی سوید، لەو دیدارەی کە ئەو شاعیرە لەگەڵی ئەو هونەرمەندەی ساز کرد بوو، باسی تۆی کردبوو، کە دەیەوێ تۆ ببینی و گوێ ی لەبەرهەکانت بێ، ئایا (داریوش) تەنیا لای ئەو شاعیرە باسی تۆی کردووە، یاخوود لە شوێنی دیکەش باسی کردووی؟
دیارى: نەخێر هەڵە نیت، بەڵێ راستە، هەردوو هاوڕێى ئازیزم کاک (ئەحمەد محەمەد)ـى شاعیر و هونەرمەندى بەرێز کاک (سالار مەحمود) لە دەرفەتێکدا هونەرمەندى گەورەى فارس (داریوش) دەبینن، لە ستۆکهۆڵم و ئەو لێدوانانە هەموو لەوێدا روویداوە، زۆر شتى ترى زیاریش وتراوە، وەک کاک (ئەحمەد) خۆى بۆى باس کردم.
لە پێشتریشدا لە کۆنسێرتێکى وڵاتى دانیمارکدا (داریوش) دیسانەوە لێدوانى لەسەر من دابوو، دەشمەوێ ئەوە بڵێم کە لە رێگاى زۆرێک لە هەوادارنى من و داریوش هەردووکمانى پێکەوە گرێداوە، بۆ نموونە لە کۆنسێرتێکى (داریوش) لە ئەمریکادا یەکێک لە هەوادارانى من باوەش دەکا بە (داریوش)ـدا و ناوى من دەبات. (داریوش) دەڵێت:” لێرەشدا هەر دیارى”؟؟!!
عەبدولغەفار عەبدوڵڵا
