یه‌ك شه‌ممه‌, كانونی دووه‌م 29, 2023
  • پەیوەندی
  • دەربارەی ئێمە
  • وەرگێڕی فۆنت
  • Login
  • Register
CHRA.TV
  • چاند و هونەر
    • All
    • سینەما و تیڤی
    • شانۆ
    • شێوەکاری و فۆتۆگرافی
    • ناوداران
    • هونەری
    فیلمی سینەمایی “ئەزموون” لە دەرهێنانی “شەوکەت ئەمین کورکی” ئامادەی نمایش کردنە

    فیلمی سینەمایی “ئەزموون” له شاری ئه‌بووزه‌بی لە وڵاتی ئیماڕات نمایش کرا

    لە سێگۆشەی جیهانیی «قەڵای هەولێر»، «کەتیبەی بێستوون» و «هەورامان» تا پاراستنی زمان، ژن، ژینگە و پەرەپێدانی پەیوەندی نێوان زانایاندا

    عەباس غەزالی: محەمەدی ماملێ هونەرمەندێکی ڕەسەن و دڵسۆزی نەتەوە و نیشتیمانه‌که‌ی بوو

    بانگه‌وازی پێنجەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ئەنیمەیشنی “کەرکوک” بڵاوکرایه‌وه

    بانگه‌وازی پێنجەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ئەنیمەیشنی “کەرکوک” بڵاوکرایه‌وه

    “دەروازەی خەونەکان” لە حەفتا و سێیەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “بەڕلین” وەرگیرا

    “دەروازەی خەونەکان” لە حەفتا و سێیەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “بەڕلین” وەرگیرا

    فیلمی “ئەزموون” نوێنەری عێراق لە ئۆسکاری 2023 لە ئەمەریکا و ئەڵمانیا نمایش کرا

    فیلمی “ئەزموون” نوێنەری عێراق لە ئۆسکاری 2023 لە ئەمەریکا و ئەڵمانیا نمایش کرا

    هه‌ڵبژێردراوانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی «دهۆک» ناسێندران

    هه‌ڵبژێردراوانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی «دهۆک» ناسێندران

    لەلای من (ئەژی حەمە نوری) باشترین ئەکتەری فێستێڤاڵی شانۆی ھەولێر بوو

    لەلای من (ئەژی حەمە نوری) باشترین ئەکتەری فێستێڤاڵی شانۆی ھەولێر بوو

    ناساندنی ئەندامانی دەستەی دادوەرانی به‌شه‌ جۆراوجۆره‌کانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “دهۆک”

    ناساندنی ئەندامانی دەستەی دادوەرانی به‌شه‌ جۆراوجۆره‌کانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “دهۆک”

    گرنگیدان بە بەرهەمەکانی “ئینگمار بێرگمان” و سینەمای سوید لە فێستیڤاڵی فیلمی “دهۆک”

    گرنگیدان بە بەرهەمەکانی “ئینگمار بێرگمان” و سینەمای سوید لە فێستیڤاڵی فیلمی “دهۆک”

    • هونەری
    • سینەما و تیڤی
    • شێوەکاری و فۆتۆگرافی
  • وتار و بیروڕا
    • All
    • ئێسپرێسۆ
    • دیمانە
    • وتار و بیروڕا
    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    سەردەمی کۆتاییهاتنی دیکتاتۆرییەت لە ئێران!

    کە زۆر هات قەواڵە بەتاڵە

    دەسەڵات و جیاکاری ناوچەیی

    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    ئێران.. ئالتەرناتیڤی دیموکراتیک لە تاقیکردنەوەدا!

    رەزا شـوان: کات و شوێن لە چیرۆکی منداڵان

    رۆڵـی گـرنگی مامۆسـتایـان

    خـەڵاتگـرانی (نـۆبـڵی ئـەدەبی منـداڵان ـ ٢٠٢٢)

    خـەڵاتگـرانی (نـۆبـڵی ئـەدەبی منـداڵان ـ ٢٠٢٢)

    تیشکێک لەسەرئەلبومەکەی خالید ڕەشیدو قسەیەکیش لەبارەی ئەنفالی ھونەری کوردی

    ئەوە خالید ڕەشید خەریکی چییە؟

    ئەودیووی جێندەر

    ئەودیووی جێندەر

    چۆن بتوانین بڕوابەخۆبوون بۆ مندالەکانمان دروست بکەین؟

    ڕێگەکانی وانە وتنەوە لە باخچەی منداڵاندا

    شوناسی ژن لەکۆمەڵە شیعری پاییزە یاد دا

    پشت لە مرۆڤ و ڕوو لە کتێب

    • وتار و بیروڕا
    • دیمانە
    • ئێسپرێسۆ
  • ئەدەب
    • All
    • ئەدەبی
    • ئەدەبی منداڵان
    • هۆنراوە
    • چیرۆک
    نامۆ

    نامۆ

    پیتێک لە دەروازەی چەند ڕێگەیەکی وانە وتنەوەدا

    خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

    خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

    ویترین

    وڵاتی باران

    ویترین

    ویترین

    پرسیارە بێ وەڵامەکان

    زەنگیانەی ئاویی

    هانـدانی منـداڵان بـۆ نووسیـنی چـیرۆک.. رەزا شـوان

    هانـدانی منـداڵان بـۆ نووسیـنی چـیرۆک.. رەزا شـوان

    دیداری ئەدەبی منداڵان

     ڕۆژێکی نمونەیی لە باخچەی منداڵاندا

    ئـەدەبی منـداڵان..

    ئۆپەرێتی: سلێمـانی لە دڵدایە

    • هۆنراوە
    • ئەدەبی
    • ئەدەبی منداڵان
    • چیرۆک
  • هەواڵ
    • All
    • ئابوری
    • جیهان
    • کوردستان
    (ژینا) چووە ریزی (نەمران)ەوە!

    (ژینا) چووە ریزی (نەمران)ەوە!

    ئیبراهیم تاتلیسس دووچاری ڕووداوی هاتوچۆ هات..

    ئیبراهیم تاتلیسس دووچاری ڕووداوی هاتوچۆ هات..

    هونەرمەند گۆڤار ئەنوەر ماڵئاوایی کرد

    هونەرمەند گۆڤار ئەنوەر ماڵئاوایی کرد

    (13) بەنزینخانەی تر بەهۆی فرۆشتنی بەنزینى خراپ و دەستکاریکردنى كوالیتییەکەى سزادران

    (13) بەنزینخانەی تر بەهۆی فرۆشتنی بەنزینى خراپ و دەستکاریکردنى كوالیتییەکەى سزادران

    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    ئێران.. شەڕێکی قورسی دژ بە دیکتاتۆرییەت!

    بایدن بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کوژرانی ئەیمەن زەواهیری سەرۆکی ڕێکخراوی قاعیدە ڕادەگەیەنێت

    بایدن بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کوژرانی ئەیمەن زەواهیری سەرۆکی ڕێکخراوی قاعیدە ڕادەگەیەنێت

    رێكەوتنی ئیستانبوڵ و دابەزینی نرخی گەنم لە جیهان

    رێكەوتنی ئیستانبوڵ و دابەزینی نرخی گەنم لە جیهان

    پێدەچێت تورکیا بە مۆڵەت نیشتیمانمان تۆپباران بکات

    پێدەچێت تورکیا بە مۆڵەت نیشتیمانمان تۆپباران بکات

    دەستگیکردنی مەلایەک بە تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر ٤ مناڵ لە مەغریب

    پێـشێلکـردنی مافەکانی منـداڵانی کورد..

  • تەندروستی و ژیان
    • All
    • تەندروستی و ژیان
    • خواردن
    • ستایل
    • کۆمەڵایەتی
    جێندەر پەیوەندیی بە جۆری حەزی سێکسیەوە نیە

    جێندەر پەیوەندیی بە جۆری حەزی سێکسیەوە نیە

    گژوگیا بۆمان دێت

    گژوگیا بۆمان دێت

    ئامۆژگاری بۆ پەروەردەکردنی منداڵ

    ئامۆژگاری بۆ پەروەردەکردنی منداڵ

    چۆنیەتی ئەنجامدانی ماکیاژێکی سووک

    چۆنیەتی ئەنجامدانی ماکیاژێکی سووک

    جگەرەکەت هەڵکە…

    پرسی فێمێنیزم و کێشەکانی ژنی کورد

    رۆژی جیهـانی (بـۆ منـداڵەکەت بخوێـنـەوە)..

    رۆژی جیهـانی (بـۆ منـداڵەکەت بخوێـنـەوە)..

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵەهەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    گرنگییه‌كانی دیالۆگ لە چیرۆکی منداڵاندا..

    • تەندروستی و ژیان
    • ستایل
    • کۆمەڵایەتی
    • خواردن
    • هەمەڕەنگ
  • سپۆرت
    بۆ یەکەم جار لە مێژووی عێراقدا مەدالیای زێڕین لە بەرزکردنەوەی قورسایی

    بۆ یەکەم جار لە مێژووی عێراقدا مەدالیای زێڕین لە بەرزکردنەوەی قورسایی

    کاریبی بۆتە چێژوانی ئەستێرە خیانەتکارەکان

    کاریبی بۆتە چێژوانی ئەستێرە خیانەتکارەکان

    بەرشەلۆنە یان ڕیاڵ مەدرید

    بەرشەلۆنە یان ڕیاڵ مەدرید

    موای تــــــای گەیشتە کوردستان

    موای تــــــای گەیشتە کوردستان

    ھەڵبژاردەی کام ووڵات جامی یۆرۆ بەرزدەکاتەوە!

    ھەڵبژاردەی کام ووڵات جامی یۆرۆ بەرزدەکاتەوە!

    سه‌یدسادق-یش په‌یامی‌ نارد ‌

    سه‌یدسادق-یش په‌یامی‌ نارد ‌

    دەسکەوتی مـــــــانەوە

    دەسکەوتی مـــــــانەوە

    مەکوان لە شۆگی (شەترەنجی یابانی) سەرکەوتووە

    مەکوان لە شۆگی (شەترەنجی یابانی) سەرکەوتووە

    لە فەلسەفەى مانشافتەوە بۆ لاماسیاى بەرشلۆنە

    لە فەلسەفەى مانشافتەوە بۆ لاماسیاى بەرشلۆنە

  • ڤیدیۆ کلیپ
    ڕێبوار مورادی (ناز)

    ڕێبوار مورادی (ناز)

    دەشتی کەلهوری (واران)

    دەشتی کەلهوری (واران)

    سەنا بەرزنجی (هەر ئەگەڕێم)

    سەنا بەرزنجی (هەر ئەگەڕێم)

    چنار (بەسە)

    چنار (بەسە)

    موراد کاوە (بیری خاک)

    موراد کاوە (بیری خاک)

    چۆپی فەتاح (دە بێرۆ)

    چۆپی فەتاح (دە بێرۆ)

    پاڤێل و گیتارەکەی دویتێکی جوانی خۆشەویستین

    پاڤێل و گیتارەکەی دویتێکی جوانی خۆشەویستین

    سەمیرە کارزان (تۆم دەوێ)

    سەمیرە کارزان (تۆم دەوێ)

    میران عەلی (وەرە لام)

    میران عەلی (وەرە لام)

  • وێب تیڤی
    ئیلۆن ماسکی کوردی دەناسیت؟

    ئیلۆن ماسکی کوردی دەناسیت؟

    خانمانی گلاریس

    خانمانی گلاریس

    ئایا مەنعی سروشتی زیانی بۆ پیاوان هەیە، ئەی دەکرێ ببێتە هۆکاری نەزۆکی؟

    ئایا مەنعی سروشتی زیانی بۆ پیاوان هەیە، ئەی دەکرێ ببێتە هۆکاری نەزۆکی؟

    شیڤان پەروەر: دەوڵەت بە شێخ و مەلاو سەید و مەزهەب دروست نابێت

    شیڤان پەروەر: دەوڵەت بە شێخ و مەلاو سەید و مەزهەب دروست نابێت

  • میدیاکان
No Result
View All Result
  • چاند و هونەر
    • All
    • سینەما و تیڤی
    • شانۆ
    • شێوەکاری و فۆتۆگرافی
    • ناوداران
    • هونەری
    فیلمی سینەمایی “ئەزموون” لە دەرهێنانی “شەوکەت ئەمین کورکی” ئامادەی نمایش کردنە

    فیلمی سینەمایی “ئەزموون” له شاری ئه‌بووزه‌بی لە وڵاتی ئیماڕات نمایش کرا

    لە سێگۆشەی جیهانیی «قەڵای هەولێر»، «کەتیبەی بێستوون» و «هەورامان» تا پاراستنی زمان، ژن، ژینگە و پەرەپێدانی پەیوەندی نێوان زانایاندا

    عەباس غەزالی: محەمەدی ماملێ هونەرمەندێکی ڕەسەن و دڵسۆزی نەتەوە و نیشتیمانه‌که‌ی بوو

    بانگه‌وازی پێنجەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ئەنیمەیشنی “کەرکوک” بڵاوکرایه‌وه

    بانگه‌وازی پێنجەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی ئەنیمەیشنی “کەرکوک” بڵاوکرایه‌وه

    “دەروازەی خەونەکان” لە حەفتا و سێیەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “بەڕلین” وەرگیرا

    “دەروازەی خەونەکان” لە حەفتا و سێیەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “بەڕلین” وەرگیرا

    فیلمی “ئەزموون” نوێنەری عێراق لە ئۆسکاری 2023 لە ئەمەریکا و ئەڵمانیا نمایش کرا

    فیلمی “ئەزموون” نوێنەری عێراق لە ئۆسکاری 2023 لە ئەمەریکا و ئەڵمانیا نمایش کرا

    هه‌ڵبژێردراوانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی «دهۆک» ناسێندران

    هه‌ڵبژێردراوانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی «دهۆک» ناسێندران

    لەلای من (ئەژی حەمە نوری) باشترین ئەکتەری فێستێڤاڵی شانۆی ھەولێر بوو

    لەلای من (ئەژی حەمە نوری) باشترین ئەکتەری فێستێڤاڵی شانۆی ھەولێر بوو

    ناساندنی ئەندامانی دەستەی دادوەرانی به‌شه‌ جۆراوجۆره‌کانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “دهۆک”

    ناساندنی ئەندامانی دەستەی دادوەرانی به‌شه‌ جۆراوجۆره‌کانی نۆهەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی فیلمی “دهۆک”

    گرنگیدان بە بەرهەمەکانی “ئینگمار بێرگمان” و سینەمای سوید لە فێستیڤاڵی فیلمی “دهۆک”

    گرنگیدان بە بەرهەمەکانی “ئینگمار بێرگمان” و سینەمای سوید لە فێستیڤاڵی فیلمی “دهۆک”

    • هونەری
    • سینەما و تیڤی
    • شێوەکاری و فۆتۆگرافی
  • وتار و بیروڕا
    • All
    • ئێسپرێسۆ
    • دیمانە
    • وتار و بیروڕا
    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    سەردەمی کۆتاییهاتنی دیکتاتۆرییەت لە ئێران!

    کە زۆر هات قەواڵە بەتاڵە

    دەسەڵات و جیاکاری ناوچەیی

    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    ئێران.. ئالتەرناتیڤی دیموکراتیک لە تاقیکردنەوەدا!

    رەزا شـوان: کات و شوێن لە چیرۆکی منداڵان

    رۆڵـی گـرنگی مامۆسـتایـان

    خـەڵاتگـرانی (نـۆبـڵی ئـەدەبی منـداڵان ـ ٢٠٢٢)

    خـەڵاتگـرانی (نـۆبـڵی ئـەدەبی منـداڵان ـ ٢٠٢٢)

    تیشکێک لەسەرئەلبومەکەی خالید ڕەشیدو قسەیەکیش لەبارەی ئەنفالی ھونەری کوردی

    ئەوە خالید ڕەشید خەریکی چییە؟

    ئەودیووی جێندەر

    ئەودیووی جێندەر

    چۆن بتوانین بڕوابەخۆبوون بۆ مندالەکانمان دروست بکەین؟

    ڕێگەکانی وانە وتنەوە لە باخچەی منداڵاندا

    شوناسی ژن لەکۆمەڵە شیعری پاییزە یاد دا

    پشت لە مرۆڤ و ڕوو لە کتێب

    • وتار و بیروڕا
    • دیمانە
    • ئێسپرێسۆ
  • ئەدەب
    • All
    • ئەدەبی
    • ئەدەبی منداڵان
    • هۆنراوە
    • چیرۆک
    نامۆ

    نامۆ

    پیتێک لە دەروازەی چەند ڕێگەیەکی وانە وتنەوەدا

    خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

    خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

    ویترین

    وڵاتی باران

    ویترین

    ویترین

    پرسیارە بێ وەڵامەکان

    زەنگیانەی ئاویی

    هانـدانی منـداڵان بـۆ نووسیـنی چـیرۆک.. رەزا شـوان

    هانـدانی منـداڵان بـۆ نووسیـنی چـیرۆک.. رەزا شـوان

    دیداری ئەدەبی منداڵان

     ڕۆژێکی نمونەیی لە باخچەی منداڵاندا

    ئـەدەبی منـداڵان..

    ئۆپەرێتی: سلێمـانی لە دڵدایە

    • هۆنراوە
    • ئەدەبی
    • ئەدەبی منداڵان
    • چیرۆک
  • هەواڵ
    • All
    • ئابوری
    • جیهان
    • کوردستان
    (ژینا) چووە ریزی (نەمران)ەوە!

    (ژینا) چووە ریزی (نەمران)ەوە!

    ئیبراهیم تاتلیسس دووچاری ڕووداوی هاتوچۆ هات..

    ئیبراهیم تاتلیسس دووچاری ڕووداوی هاتوچۆ هات..

    هونەرمەند گۆڤار ئەنوەر ماڵئاوایی کرد

    هونەرمەند گۆڤار ئەنوەر ماڵئاوایی کرد

    (13) بەنزینخانەی تر بەهۆی فرۆشتنی بەنزینى خراپ و دەستکاریکردنى كوالیتییەکەى سزادران

    (13) بەنزینخانەی تر بەهۆی فرۆشتنی بەنزینى خراپ و دەستکاریکردنى كوالیتییەکەى سزادران

    عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

    ئێران.. شەڕێکی قورسی دژ بە دیکتاتۆرییەت!

    بایدن بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کوژرانی ئەیمەن زەواهیری سەرۆکی ڕێکخراوی قاعیدە ڕادەگەیەنێت

    بایدن بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کوژرانی ئەیمەن زەواهیری سەرۆکی ڕێکخراوی قاعیدە ڕادەگەیەنێت

    رێكەوتنی ئیستانبوڵ و دابەزینی نرخی گەنم لە جیهان

    رێكەوتنی ئیستانبوڵ و دابەزینی نرخی گەنم لە جیهان

    پێدەچێت تورکیا بە مۆڵەت نیشتیمانمان تۆپباران بکات

    پێدەچێت تورکیا بە مۆڵەت نیشتیمانمان تۆپباران بکات

    دەستگیکردنی مەلایەک بە تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی بۆ سەر ٤ مناڵ لە مەغریب

    پێـشێلکـردنی مافەکانی منـداڵانی کورد..

  • تەندروستی و ژیان
    • All
    • تەندروستی و ژیان
    • خواردن
    • ستایل
    • کۆمەڵایەتی
    جێندەر پەیوەندیی بە جۆری حەزی سێکسیەوە نیە

    جێندەر پەیوەندیی بە جۆری حەزی سێکسیەوە نیە

    گژوگیا بۆمان دێت

    گژوگیا بۆمان دێت

    ئامۆژگاری بۆ پەروەردەکردنی منداڵ

    ئامۆژگاری بۆ پەروەردەکردنی منداڵ

    چۆنیەتی ئەنجامدانی ماکیاژێکی سووک

    چۆنیەتی ئەنجامدانی ماکیاژێکی سووک

    جگەرەکەت هەڵکە…

    پرسی فێمێنیزم و کێشەکانی ژنی کورد

    رۆژی جیهـانی (بـۆ منـداڵەکەت بخوێـنـەوە)..

    رۆژی جیهـانی (بـۆ منـداڵەکەت بخوێـنـەوە)..

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵەهەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    کاتێك منداڵە هەرزەکارەکان دەبنە قوربانی چێژی پەنهانی باوان (دایك و باوك)

    گرنگییه‌كانی دیالۆگ لە چیرۆکی منداڵاندا..

    • تەندروستی و ژیان
    • ستایل
    • کۆمەڵایەتی
    • خواردن
    • هەمەڕەنگ
  • سپۆرت
    بۆ یەکەم جار لە مێژووی عێراقدا مەدالیای زێڕین لە بەرزکردنەوەی قورسایی

    بۆ یەکەم جار لە مێژووی عێراقدا مەدالیای زێڕین لە بەرزکردنەوەی قورسایی

    کاریبی بۆتە چێژوانی ئەستێرە خیانەتکارەکان

    کاریبی بۆتە چێژوانی ئەستێرە خیانەتکارەکان

    بەرشەلۆنە یان ڕیاڵ مەدرید

    بەرشەلۆنە یان ڕیاڵ مەدرید

    موای تــــــای گەیشتە کوردستان

    موای تــــــای گەیشتە کوردستان

    ھەڵبژاردەی کام ووڵات جامی یۆرۆ بەرزدەکاتەوە!

    ھەڵبژاردەی کام ووڵات جامی یۆرۆ بەرزدەکاتەوە!

    سه‌یدسادق-یش په‌یامی‌ نارد ‌

    سه‌یدسادق-یش په‌یامی‌ نارد ‌

    دەسکەوتی مـــــــانەوە

    دەسکەوتی مـــــــانەوە

    مەکوان لە شۆگی (شەترەنجی یابانی) سەرکەوتووە

    مەکوان لە شۆگی (شەترەنجی یابانی) سەرکەوتووە

    لە فەلسەفەى مانشافتەوە بۆ لاماسیاى بەرشلۆنە

    لە فەلسەفەى مانشافتەوە بۆ لاماسیاى بەرشلۆنە

  • ڤیدیۆ کلیپ
    ڕێبوار مورادی (ناز)

    ڕێبوار مورادی (ناز)

    دەشتی کەلهوری (واران)

    دەشتی کەلهوری (واران)

    سەنا بەرزنجی (هەر ئەگەڕێم)

    سەنا بەرزنجی (هەر ئەگەڕێم)

    چنار (بەسە)

    چنار (بەسە)

    موراد کاوە (بیری خاک)

    موراد کاوە (بیری خاک)

    چۆپی فەتاح (دە بێرۆ)

    چۆپی فەتاح (دە بێرۆ)

    پاڤێل و گیتارەکەی دویتێکی جوانی خۆشەویستین

    پاڤێل و گیتارەکەی دویتێکی جوانی خۆشەویستین

    سەمیرە کارزان (تۆم دەوێ)

    سەمیرە کارزان (تۆم دەوێ)

    میران عەلی (وەرە لام)

    میران عەلی (وەرە لام)

  • وێب تیڤی
    ئیلۆن ماسکی کوردی دەناسیت؟

    ئیلۆن ماسکی کوردی دەناسیت؟

    خانمانی گلاریس

    خانمانی گلاریس

    ئایا مەنعی سروشتی زیانی بۆ پیاوان هەیە، ئەی دەکرێ ببێتە هۆکاری نەزۆکی؟

    ئایا مەنعی سروشتی زیانی بۆ پیاوان هەیە، ئەی دەکرێ ببێتە هۆکاری نەزۆکی؟

    شیڤان پەروەر: دەوڵەت بە شێخ و مەلاو سەید و مەزهەب دروست نابێت

    شیڤان پەروەر: دەوڵەت بە شێخ و مەلاو سەید و مەزهەب دروست نابێت

  • میدیاکان
No Result
View All Result
CHRA.TV
No Result
View All Result
Home وتار و بیروڕا

لە بری بیرەوەری یان ھەڵگەڕانەوە لە مێژوو؟!

Sadiq Rwandze by Sadiq Rwandze
17/05/2021
in وتار و بیروڕا, وتار و بیروڕا
2 0
0
1
SHARES
83
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

سەدیق سەعید ڕواندزی

ھیچ شۆڕشێک نییە لە دنیادا، ھەموو ئامانجەکانی خۆی بێنێتە دی. ئەگەر ئەو ئامانجانە خەونی گەورە و لە پێشینەی کارەکتەرەکانی شۆڕشیش بێت. مرۆڤەکان بەو خەیاڵەوە بەشداری شۆڕش دەکەن، کە دواجار شۆڕش دنیای پێشوویان بۆ بڕوخێنێت و دنیایەکی دیکەیان بۆ بونیاد بنێ. بەڵام نازانم کامە بیرمەندە دەڵێت:_( شۆڕشەکان زیندانێک دەڕوخێنن بۆئەوەی زیندانێکی دیکە بونیاد بنێن) گەلێک جار شۆڕشەکان لە بری ئەوەی خەونی ھەموومان بێننە دی، بە پێچەوانەوە ئەو خەونانەش دەژاکێنێ، کە بە شۆڕشەوە دەیانبینین، تا ئەو ڕادەیەی جۆرێک لە پەشیمانی دامان بگرێت. بەڵام بە بڕوای من ھەڵەی گەورە لەوە دایە، کە ھەموو شۆڕش ڕەت بکەینەوە، یان کورت بکەینەوە لە گەندەڵی بەرپرسێک و کوشتنی مرۆڤێک. ھەمیشە ئێمە دیوێکی شۆڕش دەبینین و دیوەکەی تری فەرامۆش دەکەین. شۆڕشی کوبا، کاسترۆی بەرھەمھێنا و گیڤاراش، بەڵام ئایا ئەو دوو کارەکتەرە وەک یەک لە یادەوەری مرۆڤەکان ماونەتەوە؟ لە دوای ڕاپەڕینەوە، ڕەخنەکردنی شۆڕشی شاخ و خەباتی چەکداری ، بەشێک بووە لەو نووسینانەی لە چوارچێوەی گێڕانەوەی یادەوەریەکاندا باسکراون. بەڵام ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەوەیە، ئەو ڕەخنەکردنە بە ئەندازەیەکی قووڵ و بریندارکەر لەلایەن کەسانێکەوە دەگیرێت، کە خۆیان کارەکتەری واقیعی و بکەری دیاری ئەو خەباتە و بڕوا پێھێنەری یەکەم و کۆتایی ئەو شۆڕشە و ئەو خەباتەش بوونە. ئەمەش دروست ئەو پەندە کوردییەم دێنێتەوە یاد کە (مرۆڤ ئاوی لە کانییەک خواردەوە، نەنگییەکی گەورەیە دواتر بەردی تێ بگرێت) نووسینی ئەو کارەکتەرانەشم وەک ئەوە دێتە بەرچاو. چونکە ئەوانیش لە ڕابردوو، لە مێژووی خۆیان ھەڵدەگەڕێنەوە، دروست وەک ئەوەی مەلا بەختیار لە کتێبی ( لە بری بیرەوەریدا) کردوویەتی. بەڵام ئاخۆ ئەمە دەتوانێ قەناعەت بە کەس بێنێ؟ گومان دەکەم!

ئەم کتێبە، دیدی مرۆڤێکە بۆ شۆڕش کە خۆی وەک شۆڕشگێڕێک تیایدا بەشداربووە و خەونی گەورەی لە سەر ھەڵچنیوە. بۆیە بە بڕوای من ئەو ناتوانێت تەپوتۆزی ئەو مێژووە لە خۆی دابتەکێنێت کە ئەگەر مێژووەکە ناشرینیش بێت. ئەمە بەو مانایە نییە کە نووسەری کتێبەکە بکەری سەرەکی، یان بەشداری ئەو ڕووداوە تراژیدیانە بووبێت کە ئەو دوای چەندین ساڵ، تازە بە بیری دێنەوە و ڕەخنەیان دەکات و (کۆنە کا) بە با دەکات! بەڵکو بەو مانایەی کە ئەویش لە شۆڕشەکە دابووە و بەرھەمی شۆڕشەکەش ھەر چییەک بووبێت، بە شکست و دۆڕان و ناشرینی، یان سەرکەوتن و دەسکەوت، ئەویش ھاوبەشە. ئیدی پشت کردنە ئەو ڕابردووە، ھەوڵدان بۆ نادیدەگرتنی و بە تەلخ نیشاندانی لە دیدی ھەموواندا، ھەوڵێکی بێھوودەیە، چونکە لە بەرای نووسەری کتێبەکە خۆی، ھەموومان مێژوو، ماھیەتی شۆڕش، خەون و خەوش و جوانیی و دەسکەوتەکانی ئەو شۆڕەشمان بینیوە و دەزانین کە لە ھەڵو مەرجێکی ھێندە نائومێد و پڕ لە شکست و دۆڕان سەریھەڵدا، کە خامۆشییەکی گەورە ھەمووانی گرتبووەوە.

یەکێک لەو پرسیارانەی خوێنەر لە میانەی خوێندنەوەی ئەو کتێبەدا لە ھزریدا دروست دەبێت ئەوەیە، کە بۆچی نووسەر ئەو کتێبە دوای چەندین دەیە دەنووسێت؟ بە تایبەتی کە ئەو خۆی لە پێشەکیدا ئاماژەی بەوە داوە، کە بە کەمتر لە مانگێک لە کاتی کەرەنتینەدا، ئەو کتێبەی نووسیوە ؟ ئەمە لەلایەک، لەلایەکی دیکەوە، بۆچی نووسەر ڕەخنە لە ڕەمزەکانی ئەو شۆڕشە بە تایبەتی ( نەوشیروان مستەفا و مام جەلال) دەگرێت کە لە ژیاندا نەماون؟ ھەمووشمان دەزانین باسکردنی مرۆڤانێک کە مردوون و لە ژیاندا نەماون، ھەم لە ڕووی ئایینی و کۆمەڵایەتی و کەسییەوە، ھەمیش لە ڕووی سیاسی و فیکری و حزبییەوە، نەنگییەکی زۆرە و ھاوکات نابێتە جێگەی یەقینی ھیچ کەسێکیش، ئەگەر سەد لە سەد ئەو باسکردنە ھیچ گومان و زێدە گۆیەکیشی تێدا نەبێت. ئەمەش لە بەر یەک ھۆکاری سادە ئەویش ئەوەیە، کە ئەو سیاسی و سەرکردانە، لە ژیاندا نەماون تاکو ڕاستی ڕووداوەکان باس بکەن و دەرفەتی وەڵام و بەرگریکردنیان لە خۆیان ھەبێت. کوردیش وتەنی مرۆڤ کە مرد، شەیتان دەستی لێ ھەڵدەگرێت و دەچێتە خانەی قسە ھەڵبەستن بە دەمی مردووەوە. ئیدی باسکردنی کەسەکان دوای مەرگییان، ئاکارێکی کۆمەڵایەتی و کەسی جوان نییە، بە تایبەتیش کاتێ ئەو باسکردنە کەسانێک دەکاتە ئامانج، کە ھاوڕێ و ھاوخەبات و ھاوبیری نزیکی ڕەخنەگرەکە خۆی بێت.

کتێبی لە بری بیرەوەری، ڕووبەرێکی گەورەی بۆ ڕەخنەگرتن و ناشیرین نیشاندانی خەباتی چەکداری و بە تایبەتیش یەکێتی تەرخانە. نووسەر ھەموو ئەو ڕووداوانە دەگێرێتەوە کە لە میانەی خەبات و تێکۆشانی شاخدا ڕوویانداوە و ساڵانێکی زۆر بە سەریاندا تێپەڕیوە. لەو گێڕانەوانەیدا، تەنانەت تاڵەبانیش نەبوێردراوە، کە ھەتا دوا کۆنگرەی یەکێتی، مەلا بەختیار بە (جەنابی مام) ناوی دەھێنا. بێگومان ئەمە گرفتەکە نییە، چونکە ئاساییە کەسانێک ڕەخنەی حزبایەتی و شۆڕش و ژیانی پێشمەرگایەتی بکەن و پشت بکەنە سەرکردەکانی ئەو شۆڕشە، بەڵام ئەوەی ئاسایی نییە ئەوەیە، ئەو کەسە سیاسییەکی وەک مەلا بەختیار بێت. چونکە ئەو ھەموو تەمەنی خۆی لە ڕێی ئەو شۆڕشە بە خەباتی نھێنی، ناو شار، شاخ و دوای ڕاپەریندا، لە نێو یەکێتی بردە سەر. ئەگەر گریمان یەکێتی خاوەنی ئەو ھەموو خەوش و ناشرینییە بووە، بۆچی لە نێو یەکێتی دەمایەوە؟ ئەگەر پاساوی ئەوە بێت، ئاڵای شۆڕشی دامەزراند و لە سۆنگەی ئەوە زیندانیکرا و لە سەردەمی شاخدا نەوایەکی نەبووە پەنای بباتە بەر، بۆچی لە دوای ڕاپەڕینەوە جارێکی تر لە زەحمەتکێشانەوە چووەوە نێو یەکێتی و تا پۆستی بەرپرسی دەستەی کارگێڕی ڕۆیشت؟ ھیچ دیمانەیەکی ناوبراویشم نەدیوە، دەیان و سەدان جار دەستەواژەی ( جەنابی مام) دووبارە نەکاتەوە. کە واتا ئەمت لەچی و ئەمەت بۆ؟ ئەگەر یەکێتی دیلی کوشتبێت، لە سەر خۆشەویستی سزای ژنی دابێت، کەسانی بێ تاوانی زیندانی کردبێت و کوێخا و دەرەبەگ و ئاغای لە ئامێزی خۆی گرتبێت، وەک ئەوەی نووسەر لە کتێبەکەیدا نووسیویەتی، بۆچی ئامادە بووە ھەر یەکێتی بێت؟

بۆیە ھەموو ئەو ڕەخنانەی ناوبراو لە یەکێتی، بە بڕوای من ھیچ بەھایەکی سیاسی، فیکری، مەعریفی و مێژووییان نییە. بەڵکو یەکێتی بوون مۆرکێکە بە مەلاوە نووساوە و تا دەشمرێت خەڵک بە یەکێتی دەزانێت. ئیدی ھەر ڕەخنەگرتنێک لە یەکێتی و سەرکردە و کادیر و پێشمەرگەکانی، نووسەر پێی بزانێت یان نا، حەز بکات یان نا، لە دیدی من ڕەخنەکردنی خۆیەتی. ئەو کتێبە، ئەو کاتە بە ھای دەبوو، ئەو کاتە ڕەخنەکان شوێنی خۆیان دەگرت و لۆژیکی دەبوون، کە نووسەرەکەی لە دەرەوەی ئەو شۆڕشە و ناشرینییەکانی بوایە، وەک ئەوەی خۆی وێنای دەکات. دەنا کارەکتەرێکی سیاسی، کە تەمەنی خۆی لە نێو شۆڕش و یەکێتی و کۆمەڵە بردبێتە سەر و ھاوکات داکۆکیکەرێکی سەرسەختی ( جەنابی مام ) یش بووبێت تا ژیان ئاوایی نەکردبوو ، ئیدی نازانم خوێندنەوە بۆ ئەو مێژووە، بە شێوەیەکی لنگە و قووچ ، یاخود تاوانبارکردنی مام بە بێدەنگی و بە ئاگابوون لە بەشێک لەو ڕووداوە تراژیدیانە، چ مانایەکی ھەیە؟ بەشێک لەو ڕەخنانەی نووسەر لە شۆڕشی کوردی و خەباتی شاخ دەیانگرێت، بۆ خوێنەر جێگەی سەمەرەن، چونکە وەک ئەوە وایە کەسێک لە دوورەوە ڕوانیبێتییە ئەو خەباتە و دژی ئەو ڕێبازە سیاسییە بێت کە شۆڕشەکەی لە سەر ھەڵچنراوە. بۆ نموونە:_ نووسەر لە لاپەڕە (٤٥) ی کتێبەکەیدا دەنووسێت:_(حزبە سیاسییەکانی کورد، کاتێک لە قۆناغی ژێر زەمینی گواستویانەتەوە بۆ خەباتی چەکداری، بەو ژمارە کەمەی کادر و ئەندامانییان کە بە نەھێنی پەروەردەیان کردوون، دەرەقەتی لەشکرێک چەکدار و ئەندام ولایەنگری کۆنەپارێز نەھاتوون) سەرنج بدەن، لە جیاتی پێشمەرگە چەکدار بەکار دێنێت، واتا بە مەبەست دەیەوێت پیرۆزی ئەو شوناسە بگۆڕێت. لە ڕاستیدا، ئەمە بۆچوونی ھەر کەسێک بوایە جێگەی لە سەر وەستان نەبوو، بەڵام بۆ سیاسی و ڕۆشنبیرێکی وەک مەلا بەختیار، جێگەی ھەڵوەستەکردنە، چونکە نابێ ئەو ھێندە لە واقیعی سۆسیۆلۆژی و سیاسی و فەرھەنگی و مێژوویی کۆمەڵگەکەی بێ ئاگا بێت.

ھەموومان دەزانین ئەوانەی نووسەر بە کۆنە پارێز ناویان دەبات، ئەو چینە ھەژار و چەوساوە و شۆڕشگێڕەن، کە پانتایەکی گەورە لە شۆڕش و بزوێنەری خەباتە چەکدارییەکە بوون. ئەوانە، لە ڕووی پێکھاتە و ناسنامەی کۆمەڵایەتییەوە، ئاماژە بن بۆ ھەر شوناسێکی کۆمەڵایەتی، ھیچ لەوە ناگۆڕێت کە بەشدار و قوربانیدەر و درێژە پێدەری سەرەکی و ھەمیشەیی خەباتی شاخ بووینە، ھاوتەریب لە گەڵ بژاردە سیاسی و ڕۆشنبیریەکەی شۆڕش. پاشان ھیچ شۆڕشێک و خەباتێکی چەکداری ھەیە لە دنیادا، نوخبەیەکی سیاسی و ڕۆشنبیر بە تەنھا سەری خستبێت؟ گومانم نییە نووسەری کتێبەکە، کە بە وردی ئاگاداری مێژووی سیاسی جیھانە، مەبەستی لەو بۆچوونە، تەنھا لێدانە لە یەکێتی و خەباتی شاخ و کارەکتەرەکانی، دەنا دیسانەوە بۆچی ئامادە بووە ھاوسەنگەری ئەو کۆنە پارێزانە بێت؟ لەلایەکی دیکەوە، دەکرێ بپرسین، ئاخۆ مام جەلال و نەوشیروان، ماھیەتی ئەو چینە کۆمەڵایەتیەیان نەناسیوە و نەزانیوە؟ بێگومان زۆر زیاتریش لە مەلا بەختیار، بەڵام جیاوازیەکەیان لەوە دایە، کە ئەوان سیاسی دووربین و خوێنەوەی وردیان بۆ کۆمەڵگەکەی خۆیان کردووە و دەشیانزانی خەباتی شاخ بە تەنھا، بە مەلا بەختیار و کادیر و خوێنەوارەکانی کۆمەڵە سەر ناکەوێت، بەڵکو دەبێ کرێکار، مامۆستا، کادیر، کوێخا، بگرە سەرۆک ھۆز و عەشیرەتیشیان لەگەڵ دابێت. ئەمە واقیعی سۆسیۆلۆژی کۆمەڵگەی ئێمەیە و دەبێ قبولمان بێت. تەنانەت ئێستا ئەگەر یەکێتی یان ھەر حزبێکی تر، بچێتە ھەڵبژاردنەوە و ھەموو نووسەران و ڕۆشەنبیرانی کوردیش دەنگی پێ بدەن، ناکاتە نیو کورسی پەرلەمان. بۆیە ئەوەی مەلا بەختیار دەیڵێت، بە داخەوە شکانەوە و گاڵتەکردن و بەکەم سەیرکردنی ھەموو ئەوانەیە، کە بەشداری خەباتی شاخ بووینە و دڵنیاشم زۆرینەیان ھاوڕێ و ھاو ڕێبازی نزیکی ئەو بوونە. ئیدی ئەو جۆرە باسکردنە، تەنھا ڕشتنی کینەیەکی سیاسییە، کە دەرھاوێشتەی دەرەنجامەکانی کۆنگرەی چوارەمی یەکێتییە و ھیچی تر.

بۆچوونەکانی نووسەر لەو کتێبەدا، پارادۆکسی زۆریان تێدایە، کە دەلالەت لە گۆڕینی ھەڵوێست و پاشگەزبوونەوە لە بنەمای خەباتی سیاسی لە ڕابردوودا، بە تایبەتیش یەکێتی بوون دەکات. ئەمجارەیان لە لاپەڕە (١٠٥) دا دەنووسێت:_( کە مفاوەزاتی یەکێتی و حکومەت لە ساڵی ١٩٨٤کرا، خۆم ھەر باوەڕم بەوە نەبوو کە بە عس مافی کورد بدات) نووسەر لە کاتێکدا، دوای سی و شەش ساڵ ئەمە دەڵێت، کە خۆی ئەندامی ئەو وەڤدە بووە و دەیان وێنەشی لەو مفاوەزاتە بۆ یادگاری گرتوون! لە وێنەکانیشدا، نەمبینیوە نیگەرانییەک بە ڕووخساری مەلا بەختیارەوە دیاربێت کە بڕوای بەو دانیشتنانە نەبووە. ئیدی حاشاکردن لەو مێژووە تاکوێ بڕ دەکات؟ ئەمە ئەو کاتە شوێنی خۆی دەگرت و دەبووە مێژووێکی سیاسی و دەسکەوتێکی کەسی و تایبەتی بۆ ئەو، کە لە ساتی مفاوەزاتەکە بوایە نەک ئێستا ئەمە بڵێت. گەرچی نووسەر، لە پێناو ساغکردنەوەی ئەو بۆچوونەی، مام جەلال دەکاتە گەواھیدەر، بەڵام ئەو لە ژیان نەماوە، ھەر کەسێکیش لە ژیان نەمابێت، ناتوانرێت بکرێتە گەواھیدەر بە سەر ھەر ڕووداوێکەوە بێت.

مەلا بەختیار توندتریش دەدوێت و ئەمجارەیان ھەرپەیوەست بەو مفاوەزاتە لەلاپەڕە (٢٢٠) دا دەنووسێت:_( مام جەلال لە مفاوەزاتی ١٩٨٣_ ١٩٨٥سەرنەکەوت) نووسەر لە کاتێکدا تاڵەبانی وەک کەسێکی سەرنەکەوتوو لەو مفاوەزاتە دەناسێنێت، کە خۆشی ئەندامی ھەمان وەڤد بووە. ئەمە تەنھا بە ئامانج گرتنی تاڵەبانییە. چونکە ھەموومان دەزانین مام جەلال بە تەنھا مفاوەزاتی نەکردووە و شاندێکی مەکتەبی سیاسی کە لە (مەلا بەختیار و ملازم عومەر و فەریدون عەبدولقادر و فوئاد مەعسوم) پێکھاتبوون، ئەندامانی شاندەکە بوون. لە سرووشتی کاری دیبلۆماسی و دانوستانی نێو شاند و وەڤدەکانی دوو لایەنی نەیار و ناکۆکیشدا، ھیچ کاتێک شکست، یان سەرکەوتنی دانوستانەکان، ناخرێتە ئەستۆی تاقە کەسێک، بۆیە ئەوەی نووسەر دەیڵێت نا لۆژیکی و نا بابەتییە. بێگومان خوێندنەوەی نووسەر بۆ ڕووداوەکانی ئەوکات، لە کڵاوەڕۆژنەی ئێستاوە و بەو تێگەیشتنەوە، جۆرێک لە شێواندنی مێژوویی دروست دەکات، چونکە ھەموو ڕووداوێک، پەیوەستە بەو زەمینە و زەمەنەی تیایدا ڕوودەدات، بۆیە ئەو ڕووداوانە، ڕەنگە بۆ ئەو کاتی شۆڕش دروست ببن، بەڵام کاتێ بە ڕوانگەی ئێستا دەیانخوێنینەوە و دەیانبەستینەوە بە واقیعی ئێستا، ئەوا خوێندنەوە و ھەڵسەنگاندنێکی بابەتییانە نییە. لەو ڕوانگەیەشەوە، ئەگەر مەلابەختیار ھەزاران جار ڕەخنە لەو واقیعە و لەو ڕابردووە بگرێت، ھیچ بەھایەکی نییە، چونکە خۆی لە نێو ئەو واقیعە بووە و ھەڵوێستێکی کرداریشی نەنواندووە وەک پەرچەکردارێک، کە بۆچی بە نموونە یەکێتی دیل دەکوژێت؟ ئەو نەک ھەر ئەمەی نەکردووە، بگرە لە دوای ڕاپەڕینەوە، یەکڕاست سەنگەر دەگوازێتەوە نێو یەکێتی.

نووسەر بەردەوام دەبێت لە قێزەوەن نیشاندانی خەباتی شاخ و ئەمجارەیان دەنووسێت:_( ھەرێمەکان لە گەشەکردنی عەسکەری دابوون و ھاوکات سەرانەسەندن، وەک کۆیلە سەیرکردنی خەڵکی، ئازاردان و لێدانیش برەوەی دەسەند. لا٣٤٩) ڕەنگە زۆربەمان بزانین کە ئەم دیاردە ناشرین و نا شۆڕشگێرییانە، لە پەراوێزی شۆڕشی شاخدا بوونیان ھەبووە، بەڵام پرسیارە جەوھەریەکە لێرەدا ئەوەیە، بۆچی نووسەر وەک سەرکردە و پێشمەرگەیەک، ئێستا کۆنە کا بەبا دەکات و ئەوکات ھەڵوێستی نەبووە؟ کە دەیزانی ئەمە ماھیەتی ڕاستەقینەی خەباتی شاخە بە بڕوای ئەو، بۆچی ئامادەبوو ھاوسەنگەر و ھاو ڕێبازی ئەو(جەلادانە) بێت وەک ئەوەی ئەو وەسفیان دەکات؟ بۆچی وازی لە ژیانی شاخ و پێشمەرگایەتی نەھێنا و وەک پەرچەکردارێک نەچووە دەرەوە؟ بۆیە ئەمە ھەڵخەڵەتاندنی خوێنەر و فریودانی خەڵکە لەلایەک کە شۆڕش و خەباتی شاخ لەمەدا کورت بکاتەوە و لەلایەکی دیکەشەوە، دوای چل ساڵ زیاتر تازە بێت ڕەخنە لەو دیاردانە بگرێت. ئەو لەکاتێکدا ئەم کردار و ڕەفتارانەی بینیوە و بە چاوی ئێستا و بە تێگەیشتنی ئێستای خۆی ڕەخنەیان لێ دەگرێت، کە ھەرخۆی دان بەوە دا ئەنێت کە لە نێو چەقی ڕووداوەکان بووە. بە بەڵگەی ئەوەی لەلاپەڕە (٣٦٦) دا دەنووسێت:_(بەندە لە ساڵی ١٩٧٦ وە نەک ھەر ئاگام لە ڕووداوەکانە، بەڵکو لە نێویشیان دابوومە) ئەمەش خۆی لە خۆیدا پووچەڵکردنەوەی ئەو بۆچوون و ڕەخنانەی خۆیەتی. بێ دەنگ بوون لە سەر ھەڵە و تاوان لە ڕووی یاساییەوە، ھاوبەشیکردنە. بەشێکی دیکەی کتێبەکە، قسەکردنە لە سەر ئاڵای شۆڕش و ئەو ھەڵوێستانەی ڕووبەڕووی نووسەر بوونەتەوە، لە میانەی ڕاگەیاندنی ئەو ڕەوتە و جیابوونەوەی. ھەڵبەتە ئەمە مێژووە و دیارە و زۆریشی لە بارەوە نووسراوە، بەڵام ئەوەی نا لۆژیکییە ئەوەیە، کە نووسەر جیابوونەوەی ئاڵای شۆڕش لە یەکێتی، ھاوشێوەی جیابوونەوەی گۆڕان لە زەمەنی دوای ڕاپەڕیندا دەبینێت. بە بڕوای ئەو، نەوشیروان و یەکێتی کە دژی جیابوونەوەی ئەوان بوون، خۆی لە یەکێتی جیابووەوە و گۆڕانی دامەزراند و مام و یەکێتیش قبولیان کرد. نووسەر کە سیاسییەکی بە ئاگاو ڕۆشنبیرە، دەبوو ئەو دوو ھەڵًومەرجە سیاسی و بابەتی و شۆڕشگێرییەی بەراوردی یەکتری کردبا، کە گۆڕان و ئاڵای شۆڕشی تیادا دامەزران. ئاخر جیابوونەوەی ڕەوتێک، لە ھەناوی حزبێکی سیاسیدا، ئەو حزبەش لە یەک کاتدا لەگەڵ دەیان نەیاری خۆی لە شەردا بێت، وێرای ئەمەش لە قۆناغی ڕزگاری نیشتمانی و خەباتی چەکداری دابێت، لە ھەمووشی سەختتر لە بەرامبەر ھێزێکی شۆفێنی وەکو بەعس وەستابێتەوە، چۆن وەکو جیابوونەوەی ڕەوتێکە لە زەمەنی دوای ڕاپەڕین، کە زەمەنی ئازادی و خۆ بەڕێوەبەری فرەیی سیاسی و حزبییە؟ ئەم بەراوردکارییە، ھەر کەسێک بیکات بڕوام وایە لە بێ ئاگایە، بەڵام ئەوەی مەلا بەختیار زۆرتر پاسا و ھێنانەوەیەکی سیاسییە لەوەی بێ ئاگایی بێت. دەنا خۆی باش دەزانێت ئەم دوو جیابوونەوەیە، لە ھەموو ڕووێکەوە زۆر جیان لە یەکتری و ھەر بەراوردیش ناکرێن.

ئەم کتێبە، گەرچی بەشێکی زۆری وەڵامدانەوەی کتێبیەکەی(برایم جەلال)ە، ، بەڵام ئەمەیان پەیوەندی بە ئێمەوە نییە، بەڵکو تەنھا دەمانەوێت وەک خوێنەرێک بپرسین، کە بۆچی و لە بەرچی ئەو کتێبە لە ئێستا دەنووسێت و بڵاو دەکاتەوە؟ کە وەڵامەکەی ڕوونە، چونکە یەکەم: پێگە و دەسەڵاتی لە نێو یەکێتی نەماوە، دووەم: ھەریەک لەمام جەل و نەوشیروان مستەفا لە ژیان نەماون.
نووسەر گەرچی بە کەسێکی ورد لە ڕووی نووسین خۆی دەناسێنێت، بەلام گەلێک ھەڵەی لەو کتێبەدا کردووە وەک:_
* لا٣٨ نووسیویەتی:_( مەحمەد حەلاق و ھاوڕێکانی لە ساڵی ١٩٩٤ شەھید کران) بێگومان ئەم بەروارە ھەڵەیە، چونکە ئەوان لە ٢/١١/١٩٩٥ لە ڕووداوێکدا کوژران.
* لا٦٣ نووسیویەتی:_( شەڕی قرناقاو پشت ئاشان لە ساڵی ١٩٨٢بوو) ئەمەش ھەڵەیە، چونکە ئەو شەڕە لە ١/٥/١٩٨٣ڕوویدا.
* لا ٩٨ (نووسەر سەید کاکەی بە شەھید داناوە) لە کاتێکدا ئەو ھێشتا لە ژیاندا ماوە.
*لا ١٢١ نووسیویەتی:_(مەنەلۆگ، گەڕانەوە بۆدیالۆگ و ڕووداوی ڕابردوو) بەڵام گەڕانەوە بۆ ڕابردوو فلاشباکی پێ دەگوترێت، مەنەلۆگ بە مانای خۆدواندن لە ناخەوە.
* لا ١٩١ ( نووسەر ڕەخنە لە ئەحمەد بانیخێلانی دەگرێت کە چۆن بە پێشمەرگە دەڵێت چەکدار) بەڵام ھەر خۆی پێشتر لە لاپەڕە ٤٥ دا چەکداری نووسیوە. ئەمەش نەبوونی ئاگاییە لە ڕەخنەگرتن.
* لا ٢١٣ نووسیویەتی:_( شیعری ھەوارەی سەیدا ساڵحی نەمر لەلایەن تیپی مۆسیقای سلێمانی کراوەتە سروود) ئەمە ھەڵەیە، چونکە ئەو سروودە کە بە دەنگی ھونەرمەندان (ئاراس محەمەد شەوقی) و(کامل مستەفا) گوتراوە، لەلایەن تیپی مۆسیقای زانکۆی سلێمانی لە ساڵی ١٩٧٧ کراوەتە سروود.
* لا٢٧٢ نووسیویەتی:_( ناحیەی سەید سادق) ئەمەشیان ھەڵەی تێدایە، چونکە ناحیە نییە و قەزایە.
* لا٣٤٠ نووسیویەتی:_( بەیاننامەی ٢٧ی حوزەیرانی ساڵی ١٩٦٧) بەڵام ساڵەکە ١٩٦٦ بوو. چونکە ئەم بەیاننامەیە، لە ژێر کاریگەریەتی ئەو شکستە ڕاگەیاندرا کە سوپای عێراق لە شەڕی ھەندرێن مانگێک پێشووتر تووشی ببوو.
* لا٤٥٠ نووسیویەتی:_(خۆپیشاندانەکانی ١٧ ی شوباتی ٢٠١٢) ئەمەش ھەڵەیە، چونکە ساڵەکە ٢٠١١بوو.
دواجار دەمەوێ ئاماژە بەوە بدەم، گەرچی نووسەر لە سەرەتای کتێبەکەیدا، باس لە ڕقی سایکۆلۆژی و کینەی سیاسی دەکات و ھەوڵدەدات شرۆڤەی ئەو حاڵەتە بکات و خۆشی لە نووسینەوەی ڕووداوەکان نەکەوێتە ژێر کاریگەریەتی ئەو ھەستە سایکۆلۆژییە، بەڵام بە داخەوە زمانی ئەویش لەوکتێبەدا، لە گەلێک شوێن زمانێکە لە ژێر کاریگەریەتی ئەو کینە سیاسییەی ڕابردوو دایە و گەلێک وشە و دەستەواژەم کەوتنە بەرچاو، کە توندوو لە دەرەوەی زمانی نووسینی سیاسییانەن. بۆ نموونە وەک دەستەواژەی: ( سووکی وەکو خۆی لا ١١٤) ئەمەش دەلەلاتە لەوەی کە ئەو خۆشی تا ڕادەیەک ھەڵگری ئەو زمانەیە، کە بارگاوییە بەو کینەیە. لە مەش سەیرتر و کارەساتر ئەوەیە، کە نووسەر لە ڕابردووی خۆی ھەڵگەراوەتەوە و بە شێوەیەک باسی یەکێتی و کادیر و تەنانەت سکرتێرەکەشی دەکات، وەک ئەوەی خۆی ڕۆژێک لە ڕۆژان بۆ چرکەیەکیش یەکێتی نەبووبێت. ئیدی نازانم نووسەر کێ چەواشە دەکات و فریوی دەدات؟ دەیەوێت مێژووێک باس بکات، وەک ئەوەی ئەوەی دەیەوێت و مەبەستیەتی، نەک وەک ئەوەی ھەیە و ڕوویداوە و دەبینرێت و ماوەتەوە. ھەر چییەک و ھەر چۆنێک بێت، مەلا بەختیار لە کتێبەکەیدا، لە بری ستایش دادەبەزێتە سەر یەکێتی، خۆی وا وێنا دەکات کە تەماشاکەرێکی ئەو مێژووە و ئەو ڕووداوانە بووە. دواجار ئەم کتێبە بە بڕوای من، ھیچ ئەرزشێکی سیاسی و مێژوویی نییە. چونکە لە سەردەمێکدا نووسراوە و بڵاو دەکرێتەوە، کە نە تاڵەبانی، نە نەوشیروان مستەفا لە ژیاندا نەماون. ئەمەش تەنھا یەک ئاماژە دەگەیەنێت، ئەویش نابوێری نووسەرە لە گێڕانەوەی ڕووداوەکان، پێش مەرگی ئەو دوو سەرکردەیە. ئەمە بڕوا و تێگەیشتنی منە دوای خوێنەوەی کتێبەکە.

* پەراوێز :_ لە بری بیرەوەری: نووسینی: مەلا بەختیار، بڵاوکراوەی: ناوەندی ڕۆشنگەری چاودێر_٢٠٢٠سلێمانی.

Sadiq Rwandze

Sadiq Rwandze

Next Post
کە زۆر هات قەواڵە بەتاڵە

هەڵبژاردە سەختەکان

نوێترین بابەت

فیلمی سینەمایی “ئەزموون” لە دەرهێنانی “شەوکەت ئەمین کورکی” ئامادەی نمایش کردنە

فیلمی سینەمایی “ئەزموون” له شاری ئه‌بووزه‌بی لە وڵاتی ئیماڕات نمایش کرا

29/01/2023
نامۆ

نامۆ

29/01/2023

پیتێک لە دەروازەی چەند ڕێگەیەکی وانە وتنەوەدا

29/01/2023
خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

خـوێنـدنەوەیـەک بۆ رۆمـانی کـچی دورگـە بچکـۆلـەکە..

29/01/2023
عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

سەردەمی کۆتاییهاتنی دیکتاتۆرییەت لە ئێران!

29/01/2023
لە سێگۆشەی جیهانیی «قەڵای هەولێر»، «کەتیبەی بێستوون» و «هەورامان» تا پاراستنی زمان، ژن، ژینگە و پەرەپێدانی پەیوەندی نێوان زانایاندا

عەباس غەزالی: محەمەدی ماملێ هونەرمەندێکی ڕەسەن و دڵسۆزی نەتەوە و نیشتیمانه‌که‌ی بوو

29/01/2023
کە زۆر هات قەواڵە بەتاڵە

دەسەڵات و جیاکاری ناوچەیی

18/01/2023
لە نووسین “ساڵح محەمەد” کتێبی (کەسایەتییەکانی ڕواندز) بڵاوکرایەوە

لە نووسین “ساڵح محەمەد” کتێبی (کەسایەتییەکانی ڕواندز) بڵاوکرایەوە

18/01/2023
عێراق لە گۆڕەپانی تاقیکردنەوەدا!

ئێران.. ئالتەرناتیڤی دیموکراتیک لە تاقیکردنەوەدا!

18/01/2023
رەزا شـوان: کات و شوێن لە چیرۆکی منداڵان

رۆڵـی گـرنگی مامۆسـتایـان

18/01/2023

ئێمە باشترین تەوەرەکانی وردپرێسی پریمیۆمتان بۆ دەهێنین کە تەواون بۆ هەواڵ و گۆڤار و بلۆگی کەسی و هتد. بۆ زانیاری زیاتر سەیری لاپەڕەی نیشتنەوەمان بکەن.

  • چاند و هونەر
  • وتار و بیروڕا
  • ئەدەب
  • هەواڵ
  • تەندروستی و ژیان
  • سپۆرت
  • ڤیدیۆ کلیپ
  • وێب تیڤی
  • میدیاکان

© 2022 چرا ماڵێک بۆ هەمووان.

No Result
View All Result
  • چاند و هونەر
    • هونەری
    • سینەما و تیڤی
    • شێوەکاری و فۆتۆگرافی
  • وتار و بیروڕا
    • وتار و بیروڕا
    • دیمانە
    • ئێسپرێسۆ
  • ئەدەب
    • هۆنراوە
    • ئەدەبی
    • ئەدەبی منداڵان
    • چیرۆک
  • هەواڵ
  • تەندروستی و ژیان
    • تەندروستی و ژیان
    • ستایل
    • کۆمەڵایەتی
    • خواردن
    • هەمەڕەنگ
  • سپۆرت
  • ڤیدیۆ کلیپ
  • وێب تیڤی
  • میدیاکان

© 2022 چرا ماڵێک بۆ هەمووان.

Welcome Back!

Sign In with Facebook
Sign In with Google
OR

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Sign Up with Facebook
Sign Up with Google
OR

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In