فەرەیدون کونجرینی
ئەگەر ئێراقیەکان بە ڕابووردووی نەتەوەو وڵاتەکەیاندا بچنەوە مێژوویان پڕ ئازارو نەهامەتی و جێگەگۆڕکەیەو شەڕو ڕەویان زۆرترە لە گەشتوگوزارو ئاسودەیی ، گەر هۆشیارنەبنەوەو بەهاوشێوەی مێژوویان گوزەربکەن’ بۆ هەمیشە لەو ڕوداوانەدا دەمێنەوە کەپڕە لە چیرۆکی تراژیدیاو نەهامەتی.
لە دوای جەنگی جیهانی دووەم تا ئێستا هەزاران سەربازی ئەمریکایی لە وڵاتی ئەڵمانیا بوونی هەیە و ئەڵمانەکان خۆشحاڵی و سپاسگوزاری دەردەبڕن لە مانەوەیان” ئێراقیەکانیش” خۆیان بە ئەمریکاییەکاندا دەتەقێنەوە و داوا دەکەن وڵاتەکەیان جێبهێڵن” گەر ناتۆ و“ سەربازی ئەمریکایی نەبوایە دەسەڵاتی بەعس و مانەوەی سەدام حسێن بەردەوام دەبوو، هیچ هێزێك نەی دەتوانی ڕژێمی بەعس لەدەسەڵات لابەرێت ” تەنانەت ڕاپەڕینی بەهاری 1991ی باشوری کوردستان ڕووی نەئەدا . واتە بونی ناتۆ” بەتایبەت ئەمریکا کاریگەریی خۆی هەیە” بەربەستە بۆ حوکمی دیکتاتۆری و دروستبونی گروپی تیرۆرست.
لەگەڵ دەسپێکی پڕۆسەی ڕزگارکردن ئێراق ساڵی 2003 لەماوەیەکی کورتدا حکومەتی کاتی دامەزرا و پاش سێ ساڵ هێزی ئێراقی بە ئاستێکی پەروەردەی دەیان وڵات بۆ پارێزگاری ئێراقییەکان لەژێر ناوی فیدڕاڵی ڕێکخرا” بەڵام ئێراقیەکان جۆری پارێزگاریکردنەکەیان دابەشکردوە بەسەر ئاین و ڕەگەزپەرستی و بەرژەوەندی چەند گروپێک و نەیانتوانیوە گەشە بەپڕۆژەکانی نوێنەری ئەوکاتی ئەمریکا برێمەر لە ئێراق و تا ئێستا بێنن.
ئاماری سەربازە ئەمریکاییەکان لە ئێراق کە بۆ پارێزگاری ماونەتەوە زیاتر لە 40 هەزار ە، کاتێکیش ئەو وڵاتە جێدەهێڵن دۆخی مەترسیداری تێپەڕاندبێت ، هەندێك جار باس لەکشانەوە دەکرێ (تەنها هەواڵێکە ناچێتە بواری جێبەجێکردنەوە) خۆ ئەگەر هێزی ئەمریکا لە ئێراق نەمێنێت ئێراق دەچێتە دۆخی زۆرخراپ و جەنگی ناوخۆیی بەجۆرێك لە 100 ” 20 کەس ڕزگاری نابێت. ئەم گوتە ئەوەمان بیر دەهێنێتەوە کە یەکەم جەنگی خوێناوی سەر پەڕاندن لە سەردەمی حوسێن کوڕی ئیمام عەلی لە نەجەف ڕویداو لە 2014 دووپات بویەوە بەناوی دەوڵەتی ئیسلامی لەعێراق‌و شام “داعش” ئەگەر هێزی ئەمریکاو هاوکاریی نێودەوڵەتی نەبوایە تەواوی ئێراقیان داگیردەکەرد، بەجێهێشتنی هێزی ئەمریکایی لە ئێراق ئەو وڵاتە دەبێتەوە بە مەیدانی شەڕی هۆزو ئایین و گروپە تیرۆرستەکان.
لەگەڵ کۆتاهی هێنان بە داعش دۆناڵد ترەمپ بڕیاریدا هێزە ئەمریکاییەکان بکشێنێتەوە لە ئێراق ، زۆرێک لە حزب و ڕێکخراوو هاوڵاتیان کەوتنە ئاهەنگ و سەما گێڕان و خۆشی بەوەی داگیرکار وڵاتەکەیان جێ دەهێڵێت و داوایان دەکرد نوسینگەو سەفارەتی ئەمریکا لەو وڵاتە نەمێنێت، لە لایەکی ترەوە” ترەمپ لە ناوەڕاستی ساڵی 2020 بڕیاریدا کە بەشێک لە سەربازەکانی وڵاتی ئەڵمانیا بکشێنێتەوە”بەو پێیە ژمارەی سەربازەکانی ئەمریکا لە ئەڵمانیا لە ٣٤ هەزار و ٥٠٠ کەسەوە بۆ ٢٥ هەزار کەم بێتە” لە هەمانکاتدا ڕەخنەی لە ئەڵمانیا گرتبوو کە بە پێی پێویستە بەشداری لە ناتۆدا ناکات، بەمەش بەرلین نیگەرانی خۆیی و هاوپەیمانەکانی دیکەی ناتۆی لێکەوتەوە و ترسی ئەوەیان هەبوو کە ڕووسیە بەهێزدەبێت، واتە سەربازی بێگانە لە ئەڵمانیا” پەیوەندیان بە ناتۆوە نەبوە بەڵکو بۆ پارێزگاریکردن بووە لە خاکی ئەڵمانیا” وەک بەربەست لە هەستانەوەی نازییەکان.
لە وڵاتی ئەڵمانیا
ساڵی 2006 تەواوی سەربازە ئەمریکاییەکان 72.416 سەربازبووە،
ساڵی 2009 کەمکراونەتەوە بۆ 56،680 سەربازی ئەمریکایی ،
ساڵی 2014 ئاماری سەربازە ئەمریکی 42.450 سەربازبووە،
ساڵی 2016 کەمراوەتەوە بۆ 35.800 سەرباز ،
ساڵی 2020 تا ئێستا 34.500 سەربازی ئەمریکایی لە ناوەڕاست و باشوری ئەڵمانیا بونیان هەیە. لە کاتێکدا ئەڵمانیا لە دوای 1960 بەدواوە ئارامی و سەقامگیری ئاسایشی ئاسایی بۆتەوەو پڕۆژەکانی نوێژنکردنەوە بەسەر کەوتویی بەڕێکراون و بەهۆی پشتیوانی وڵاتانی جیهان ئەو وڵاتە تەواو ئارام بوییەوە، پرسیارەکە ئەوەیە بۆچی ئێراقیەکان نایانەوێ ئەمریکا پاسەوانیان بکات !؟
دەیانجار نوێنەری لایەنە سیاسیەکان لە پەرلەمانی ئێراق و ڕێکخراوەکان خۆپشاندانیان ئەنجامداوەو داوایانکردووە کە هێزی ئەمریکا لە وڵاتەکەیان بچێتە دەرەوەو خۆیان پارێزگاری لە خاکی ئێراق دەکەن. ئەم جۆرە داواکارییە لە پێشنیاری کەسانێکدا هاتوە کە خۆیان بە سیاسی و راوێژکارو شارەزا لە بارودۆخی ئێراق دەزانن و بە ئاگان لەوەی لە سایەی ناتۆو ئەمریکا بوو حوکمی سەدام حوسێن کۆتایی هات.
لە داوی جەنگی جیهانی دووەم و نەمانی شەڕو ئاسایی بونەوەی دۆخەکە تا ئێستا زیاتر لە 100 هەزار هێزی سەربازی ڕوسی” بەریتانی” ئەمریکی” فەڕەنسی ” هۆڵەندی ” کەنەدا” بەلجیکی لە وڵاتی ئەڵمانیادا هەیە لە پێناو پارێزگاری، با ئێراقیەکان ئەڵمانیا بکەن بە نمونە” بۆ هەمیشە سپاسی ناتۆو ئەمریکابکەن کە پارێزگاریان لێ دەکەن و لەگەڵیاندان.
نەخشەی وڵاتی ئەڵمانیا” ئەو ناوچانەی هێزی بێگانەی تێدا ماوەتەوە.
