هێشتا ئۆقیانووسی پڕلە نهێنیم دەرنەخستووەو كاتی ماوە
هەمیشە دەنگی ئەو منداڵە لەگوێمدا بەئاگام دێنێ و بەچرپە پێم دەڵێت: زۆر برسیم بوو زۆریش سەرمام بوو قاورمەكەی بۆ كڕیم لەگەڵ یەكەم پارو پێی وتم پشتم تێكە خۆنان بە بەلاش نیە!
ئۆقیانوسێك لەتاوان ئەو كتێبەیە ساڵی 2007لەلایەن خاتوو خەندان حەمە جەزا بەچاپگەیەنرا، توێژەر لەم كتێبەدا زۆر بەووردی ومەیدانی كێوماڵی دیاردەی لەشفرۆشی كردووە لەهەرێمی كوردستان بەتایبەتی سلێمانی، ئەم كتێبە ناوبانگێكی زۆری پەیداكرد لەهەمان ساڵدا خەڵاتی باشترین كتێبی پێدرا لەلایەن وەزارەتی وەرزش ولاوانەوە، بۆئەم مەبەستە گۆڤاری هۆنیا دیدارێكی لەگەڵ خەندان حەمەجەزا سازداو زانیاری زیاتری بەم شێوەیە خستەڕوو.
*بیرۆكەی بەدواداچون یان دەستبردن بۆبابەتێكی وەك لەشفرۆشی لەكوردستان لەلایەن جەنابتانەوە لەچیەوە سەرچاوەی گرت؟
– بیرۆكەی ئەم توێژینەوەیە لەساڵی 1999سەری هەڵدا كەمن وەك بەڕێوەبەری بەرپرس بەشی كۆمەڵایەتی لەڕێكخراوی خانزاد كارمدەكرد، لەپێناو پارێزگاریكردن لەمافەكانی ژنان، یەكێك لەپرۆژە تایبەت ودیارەكانی ئەم ڕێكخراوە كاری ڕاستەوخۆ بوو بۆژنانی نێو گرتوخانە بەشی تەسفیرات(واتە بەرلەحوكم، ماوەی دەستگیركردنەكەیان نابێت لەسێ مانگ تێپەڕێت)، بەڵام كاتێ من ڕومكردە ئەم بەڕێوەبەرایەتیەو گوێم بۆسكاڵاو داخوازی كێشەكانی ژنان گرت بۆم دەركەوت ژنانێك لەم گرتوخانەیەدا هەن بێ ئەوەی هیچ كەس بزانێو لێی بەئاگابێت، هەریەكەیان بۆماوەی (1،2،4)ساڵ لەو گرتوخانەیەدا گوزەردەكەن ودادگایش نەكراون، لەلایەن زۆرینەی پاسەوان وكاربەدەست وپۆلیسەوە ئیستغلال دەكران وسوكایەتیان پێدەكرا، ئەمە جگەلەوەی هیچكام لەڕێكخراوەكانی ژنان بەڕێكەوتیش ڕێیان نەدەكەوتە ئەم شوێنە وتەنانەت پێشیان وابو ژن نابێت بەندبێت، ئەگەر بەندكرا دیارە زۆر تاوانبارەو دەبێت لێی دوربكەویتەوە، ئێمە لەخانزاد پلانی كارمان ڕولە چین وتوێژە پەراوێزخراوەكان بكەین، چونكە زۆرن ئەوانەی كار بۆڕیكلامی ڕۆژنامەكان دەكەن و بەشێكی زۆریش لەوژنانە لەپشتی دیوارەكانەوە حەشاردرابوون وڕۆژانە سوكایەتیان پێدەكرێت و كەس لێیان ناپرسێت، لێرەوە تێگەشتم ڕۆژانە ژنان دەستگیردەكرێن و بەردەوام دووبارە دەبنەوەو وەك ئەوەی لەبازنەیەكی بەتاڵدا بخولێنەوە ئەوەش بەتاوانی لەشفرۆشی وخیانە زەوجی، دیارە ژنیش مرۆڤە وەك پیاو تاوان دەكات، بەڵام پرسیارو ڕامان لێرەوە دەستی پێكرد بۆمن…
1- بۆلەشفرۆشێك دەگیرێت كەچی كڕیارەكەی ئازاد دەكرێت بەمەرجێ بەشدارن لەیەكپرۆسەدا؟
2- بۆچی هەمو خەڵك بەمنیشەوە لەشفرۆش بەتاوانبارو قێزەون دەبینێ وبێ ئەوەی زانیبێتمان بۆوادەكات؟
3- بۆچی هەمومان واتێگەشتوین لەشفرۆش تەنها لەپێناو باری ئابوریدایەو ئەوانەشی پێی هەڵدەستن چینی نەخوێندەوارن؟
4- بۆچی كۆمەڵگە لەیاسا خراپتر تەنها سەرزەنشت وئیدانەی لەشفرۆشیار دەكات وكەسێك باسی كڕیارناكات؟
ئەمانەو چەندین پرسیاری تر ڕۆژانە لەدەرگای ڕۆحمان دەدات وبەردەوام دەمویست كەسانێك تێبگەیەنم ڕاستیەكان شاراوەن وئەوەنیە دەیزانین… نیگەران بوم كەس ئامادەنەبو بێت لەگەڵمدا كار بۆئەو نوخبەیە بكات، سەیرترین كارەساتم لەوەدا بەدی دەكرد ئەو كەسانەی دەگیرێن كێ لەپشت كارەكەیەوەیە كێ كڕیارەو كێ سەرۆك باندە؟؟؟
*ئایا ئەمە هەنگاوێكی نوێ نەبو لەكۆمەڵگای كوردیدا دەست ببەین بۆئەم كارە بەتایبەتی لەلایەن ژنێكەوە؟ ئایا ڕوبەڕوی هیچ ئاستەنگێك نەبویتەوە یان تانەو تەشەرلێنەدرا لەبری دەستخۆشی؟ واتە شكاندنی ئەم تابووە قورس نەبوو؟
– شكاندنی دیواری تاوبوو لەنێو كۆمەڵگای نێر سالاریدا هەروا سادەو ئاسان نیە بەتایبەتی بۆمنێك كەخۆم ژن بووم، تاومدابووە ئاگرو لەبری گەمە بۆخۆم دەملاواندەوەو لەئامێزم گرت بوو لەهەرچواردەوریشم بەنزین بوو… بەڵام نەمویست كۆڵبدەم لەیەكەم ڕۆژەوە دەستمكرد بەكۆكردنەوەی دیكۆمێنتەكان ودانپێدانانی بەندكراوەكان لەسەر لەشفرۆشی وخیانەی زەوجی وكڕیارەكان وتاوای لێهات تێگەشتم سەرۆكی باندیش هەیە، جگەلەوەش ئەو ماڵانەی ئەجهازی منداڵی تێدا دەكەن و پەردەی كچێنی تیائەدورنەوە، ئەو جێگایانە بنكەی گەیاندنو دۆزینەوەی ئەو كارەن بۆمێینە…هتد
ئەم كارە پێشینەی هەبو لای من شتێك بوو بەردەوام ویژدانمی ئازاردەدا ساڵی 1993-1994كارم لەسەر منداڵانی سەرجادەدەكرد، ئالەوكاتەوە شەوانە كاتژمێر2دەچومە سەرشەقامەكان و دنیایەك ترسو دڵە ڕاوكێ خراپی بارودۆخی سیاسی وئابوری و نەبونی تروسكەیەك ڕۆشنایی لەتەواوی شاردا لەپاڵ ئەمانەدا سەدان منداڵ ئیختیصاب دەكرانو دەكرانە شەوچەرەی ماڵە دەوڵەمەندو تەنانەت بەرپرس وكاربەدەستو خەڵكی(هۆمۆ) ئیتر هەستمكرد هەگبەكەم ڕۆژ لەڕۆژ پڕترو پڕتر دەبێت لەخروقات وتاوانی شاراوە، ئەوانە تراژیدیای نەبینراو نەبیستراو بوون بۆمن…
شارێك لەدوای جەنگی دورو درێژو شەڕی ناوخۆو بێ كارەبا وبرسێتی وترس چی تیادەكرێت هەمو شەوێ، منداڵانی بێ سەرپەرشت لەبری سوپاسگوزاری بۆباوك وبراو كەسوكاری شەهیدان دەیان بردن لەبری لەفەیەك قاورمە فێری سێكسیان دەكردن، هەمیشە دەنگی ئەو منداڵە لەگوێمدا بەئاگام دێنێ وبەچرپە پێم دەڵێت: زۆر برسیم بوو زۆریش سەرمام بوو قاورمەكەی بۆكڕیم لەگەڵ یەكەم پارو پێی وتم پشتم تێكە خۆنان بەبەلاش نیە.
بەئەندازەیەك دیكۆمێنتەكان زیادی كرد لێیان دەترسامو ڕایان دەچڵەكاندم ونەمدەزانی كەی دەتەقمەوە سەرئەنجام كارەكەم بو بەدوادا چونەكان، فەلسەفەیەكیان فێركردم ئەوەبوو تێگەشتم(هەمو كۆمەڵگا نەرێی لێدەكات ونیوەی زیاتر مومارەسەی دەكات بەهەمو چین وتوێژەكانیەوە) هەرئەمە بوو هانی دام دەبێ ئەو تابووە بشكێنم و ئەوەی من دەیزانم وخەڵكیش بزانێت تاچیتر پێمان وانەبێت هەمو دنیا بێ ئەخلاقەو تەنها میلەتی كورد پاكە، بەڵام ئەوەی بۆمن گرنگ بوو وەك توێژینەوەیە ئەمكارە بخەمە بەردەست خوێنەر، كارێك بێت كڕیار وەك قوربانی فرۆشیار وەك نەخۆش چارەسەربكات.
پێویست بو كۆمەڵگا تێبگات شتێكی مەحاڵ وسەیرنیە كۆمەڵگای كوردیش تاكی هۆمۆی تیادایە ودەبێت كاریان لەسەر بكرێت، ئیتر تانەوتەشەرو قبوڵنەكردنی كاری من هەرلەو سەردەمەوە دەستی پێكرد كەدەچومە جادەو چاوم بەلواگ ومنداڵان وژنانی شێت دەكەوت بەسەدان جار دەبووە شەڕم و چەندین ئیهانەو قسەی ناشیرینم پێدەوترا، ئەمە جگەلەنێو گرتوخانەكاندا بەردەوام لەلایەن زابت وڕائیدو پۆلیسەوە ئیهانە دەكرام و زۆربەتانەوتەشەرەوە پێیان دەوتم سەرۆك باندت بۆچیە بەتەنیا قسەی لەگەڵ دەكەی ئەگەر بەرژەوەندی خۆتی تیانەبێت…؟ بۆهەرچاوپێكەوتنێكی لەشفرۆش وكڕیارو سەرۆك باند بەدرێژای 8ساڵ من تانەم لێدرا، بەڵام پەیامێكی گەورەم پێبو نەدەبو بۆی بگریم وشكست بێنم دەبو خەباتی بۆبكەم، دەبێت باس لەئازایەتیو پشتگیری دەوروبەرەكەم بكەم، چونكە هاوسەرو هاوڕێو خانەوادەكەم پێ بەپێی من تانەو تەشەریان لێدەدرا جۆرەها هەڕەشەش لەڕێی ئەوانەوە لێمدەكرا تائەوان بترسن وڕێم لێبگرن گرنگ ئەوەبوو پەیامەكەم گەیاند.
*بەبۆچونی تۆ هۆكاری لەشفرۆشی چیە لەكوردستاندا؟ ئایا مادە تاچەند هۆكارە بۆئەو حاڵەتە؟
– دیارە هۆكارەكان زۆرن هەروەك لەكتێبەكەدا باسمكردووە، بەڵام چەند خاڵێك جێی سەرەنجی منە لێرەدا:
1- نەگەیشتنی مرۆڤایەتی بەكۆمەڵگایەك مرۆڤ تیایدا سەردارو سەروەر بێت نەك یەكێك لەڕەگەزەكانی خاوەن سەروەری وباڵابێت، واتە كۆمەڵگای یەكسان.
2- كەڵەكەبونی دەگمەنی سێكس هۆكارێكە بۆسەرهەڵدانی لەشفرۆشی، لەكۆمەڵگایەكدا بەتەواوەتی ئارەزوی سێكسی كەبت كرابێت ئەوا مرۆڤ بەشێوە ئاژەڵیەكەی بیر لەسێكس دەكاتەوە.
3- پرۆسەی هاوسەرگیری وفۆڕمی تەقلیدی خێزان لەكۆمەڵگای ئێمەدا جێگای عادە سڕی گرتووەتەوە تائەوەی ئارامگایەك بێت بۆدەربڕینی خۆشەویستی وئاوێتە بەسێكس.
4- لاوازی پەروەردەی سێكسی نەبونی بەختیاری سێكسی لەچوارچێوەی خێزاندا.
5- بەرزی ئاستی گەندەڵی عێراق بە19هەمین ووڵات هەژماردەكرێت، كوردستان هەرزۆر خراپترە.
6- كرانەوەی بازاڕەكانی كوردستان بەدنیای دەرەوەو هەڵئاوسانی باری ئابوری ونەبونی چاودێری پێویست.
7- بێ لانەیی وبێپشتیوانی لەلایەن كەلتورو دامەزراوە حكومی وئاینی وكۆمەڵایەتیەكان بۆژنان یان منداڵان.
8- نزمی ئاستی خوێندەواری وتوندوتیژی ناو خێزان.
9- مامەڵەی هەڵە لەگەڵ قوربانیانی خاوەن كێشە.
10- پێشكەوتنی تەكنەلۆژیا هاوكات پێشكەوتنی كۆمەڵایەتی ومرۆیی لەگەڵدانەبێت ئەوا زیانیكی گەورە دەگەیەنێت.
11- تابازاڕی كارو سەرمایە بێ سنوری سەیری قازانج بكات كێشەی لەشفرۆشی وبازرگانی بەجەستەی مرۆڤەوە بنەبڕ ناكرێت.
12- نێر بەردەوام هەمو غەریزە مەعریفی ونامەعریفیەكانی بۆلەخشتەبردنی ڕەگەزی بەكاردەهێنێت.
13- جەنگی خۆنەویستی وشەڕی بەردەوام یەكێكە لەهۆكارو مەترسیەكانی سەرهەڵدانی برسێتیو هەژاری وبازرگانی بەمرۆڤەوە، بەهۆی لێكترازان ولەبەریەك هەڵوەشاندنی سەرەكیترین دامەزراوەی پەروەردەی كۆمەڵ ئەویش خێزانە.
*لەنوسینی ئەم كتێبەوە یان ئەو توێژینەوەی كردوتە سایكۆلۆژیای كەسی لەشفرۆش چۆن هەڵدەسەنگێنی؟ ئایا ئەو كەسانەی لەشفرۆشن تاچەند سایكۆلۆژیایەكی تەندروستیان هەیە؟
– دەكرێت بڵێن سێكس بۆخۆی لەووڵاتی ئێمە تاوانە چونكە ناموسی پێوەبەندە، جاهەرشتێ بەتاوان بینراو بیسترا ئەوا مرۆڤ بەشاراوەیی پەنای بۆدەبات كەوا بەردەوام لەدڵەڕاوكێ وترسدا گوزەر دەكات، وەك لەشفرۆشەكان بەگشتی دەیانووت شەو نیە سەدجار دانەچڵەكێین…بەردەوام خەو بەباوك وبراو مێردو خاڵ تەنانەت پیاوی دراوسێكەشمان لەخەودا لێدەبێتە ئەسحابە ولەبری خوا لێپرسینەوەمان لەگەڵ دەكەن، كەچی بەیانی هەرئەوان دێن……دەكەن، بۆیە
– چواریەكی ژنان لەماوەی ژیانیاندا ئیختصاب دەكرێن.
– سێیەكی هەموو مێینەكان و شەش یەكی هەمو نێرینەكان لەسەردەمی منداڵیدا تەعەدای سێكسیان لێدەكرێت.
– پێنج یەكی هەمو ژنان نەخۆشیان بۆدەگوێزرێتەوە لەڕێگەی سێكسەوە.
– دوو پێنجی هەرژنێ دوو چاری بەراوێتە دەبێت.
– لەكۆی هەربیست پیاو پیاوێك هەیە بەشێوەی نادروست سێكس دەكات(لەدواوە).
– پێنج یەكی ژنان ودەیەكی پیاوان هەست بەشادمانی ژیانی سێكسی خۆیان ناكەن.
– لەهەمو دە ژنێكی لەشفرۆش هەشتیان هەوڵی خۆكوشتن دەدات وهەموشیان بیرلە خۆكوشتن دەكەنەوە.
– كەسێك نیە لەشفرۆشی بكات وبتوانێت بەشێوەیەكی ئاسایی وتەندروست لەگەڵ یەكێكی تردا مومارەسەی خۆشەویستی بكات، چ لەڕوی كۆمەلایەتیەوە چ لەڕوی دەرونیەوە.
– هەمو لەشفرۆشێك بەجۆرێك ڕقو تۆڵە لەبەشێكی گەورە لەبیركردنەوەیان داگیردەكات.
– هیچ لەشفرۆشێك نیە قێز لەخۆی نەكاتەوەو ڕقی لەخۆی نەبێت تەنانەت بەوانەشەوە كەخۆیان ئارەزویانە.
جگەلەم خاڵانە زۆرشتی ترهەن كەوابێ دەبێت سایكۆلۆژیای كەسی لەشفرۆش چۆن بێت؟؟ من كەسم نەبینی بەدرێژای ئەو 8ساڵەو سەدەهام دواند هەست بەئارامی بكات یان ئومێدی هەبێت بەداهاتوو. وەك خۆیان دەیانووت ژیان وەك خۆڵەمێش دەبینین هەربەنەرمە بایەك بەئاسماندا دەڕوات مەحاڵە كۆببێتەوە.
*هەندێكجار خەڵك گومان دەكات لەو بەدواداچونانەی لەسەر لەشفرۆشی دەكرێت، ئەم دیدارانەی لەكتێبەكەدا هەیە تاچەند واقیعیە؟
– بۆمنیش سەرەتا وابوو بڕوام نەبو تائەو ئاستە بازاڕی بازرگانی لەكۆمەڵگای ئێمەدا بەمرۆڤەوە گەرم بێت، بەڵام بەدواداچونی زۆر چڕوپڕووماوەیەكی زۆر بونە شایەتحاڵو دەستكەوتنی سەدەها دیكۆمێنت، زۆر شتم دیوە بەرپرسی واهەن ژنیان ئیستغلال كردووە خەڵك بەئەسحابەی دەزانن، بۆنمونە من ژنێك باسی بەرپرسێكی بۆكردم بەهیچ جۆرێك بڕوام نەبوو، وەك خۆی دەیووت(من لەگەڵ ئەودام پێنج ژمارە تەلەفونیم پێیە) هەرلەبەردەم مندا تەلەفونی بۆكردوو تەنانەت باسی زۆر شتی سەیری كرد منی توشی شۆك كرد، ئەگەر من یان كەسێكی تر بمانەوێت بۆكارێكی مرۆڤ دۆستانە بیبینین دەبێت ساڵێ واستەبكەین وسەرەش بگرین، پێم سەیربوو ئەم ژنە چۆن بەو بەرپرسە گەشتووە وتی لەڕێگەی بەرپرسی پاسەوانەكانیەوە بووە…(مامزی)هێنا من بۆی بەخێو بكەم، ئەگەرچی پێشتر بەرپرسی پاسەوانەكانی دەهاتەلام ئیتر بەرەبەرە كاك…..یش دەهات سەرلەمامزەكانی بدات من پێم داگرت وانیە ئەو هەندێ وێنەی پیشاندام…
بەرپرس هەیە لەسەر قسەی لەشفرۆشێك سەری بۆیاخ دەكرد (لەگەڵ حورمەتم بۆلەشفرۆشەكە)بۆماوەیەكی دورو درێژ نەدەڕۆشتەوە بۆماڵی خۆیان تاسەری كاڵدەبوەوە.
بەرپرس هەبووە دەهەزار دۆلاری داوە بەلەشفرۆشێك بۆئەوەی نەشتەرگەری جوانكاری بكات، پاشان ڕۆشتووە بۆئەردەن وسوریا پارەی فڕۆكەشی بۆداوە لەمەلهاكان بەسەر خۆشی وێنەی بەرپرسەكەی گرتووە، یان لەچەندین ئاهەنگی شەوان لەمەسیفەكان وكابینەكان. بەڵێ كۆمەڵگا زۆر لەوەش خراپترە ئەوەی من لەكتێبەكەمدا باسمكردووە یەك لەسەر پێنجی ڕاستیەكانە، حەزیش دەكەم خوێنەر لەوە دڵنیاكەم هیچ یەك لەو كڕیارانە بەئیعتیبار وەرنەگیراوە گەر لە10جار كەمتر لای فرۆشیارەكان ناوی نەهاتبێ، جگەلەوەی زۆرینەی لەڕێگەی مۆبایلی لەشفرۆشەكان دەنگیان تۆماركراوە یان وێنەیان گیراوە، من زۆر خاترم گرتون زۆریش لە ڕاستیەكانم نەدركاندووە، زۆریش قورس نیە دەستكەوتنی ئەو زانیاریانە، چونكە فرۆشیار كاتێ هەستدەكات بەپێی پێوانەكانی ئەو كۆمەڵگایە بەها ئەخلاقیەكانی لەدەستداوە، بۆئەوەی بەمن وتۆش بڵێ منیش كەم نیم ڕاستە فرۆشیارم بەس فڵانەكەس كڕیارەكەمە، بێ ترسو زۆریش هەوڵدەدات جۆرەها دیكۆمێنتت پیشانبدات تابڕوابكەی. جالەبەرئەوە دڵنیاتان دەكەمەوە زۆر لەوە زیاترە من هێشتا ئۆقیانوسی پڕلە نهێنیم دەرنەخستووەو كاتی ماوە.
*خیانەتی هاوسەری تاچەند كاریگەری هەیە لەسەر دروستكردنی كەسی لەشفرۆش؟ ئایا لەم حاڵەتەدا هەر ژن تاوانبارە؟
– كاریگەری زۆرە، بەڵام لەم باسە كورتەدا من ناتوانم تێروتەسەل باسی بكەم، من وەك پێشتر باسمكرد بەدرێژایی ئەو 8ساڵە دانپێدانانی لەشفرۆشی وخیانە زەوجیم وەك یەك كۆدەكردەوە، چونكە پلانم هەبو ئەویش بخەمە بەردەست خوێنەر وەك توێژینەوەیەك، بەڵام ئەو دەرئەنجامەی من پێی گەشتوم زۆر قورسە بۆتێگەیشتنی ئەم كۆمەڵگایە، بۆنمونە من ئەگەر بڵێم خیانەی زەوجی نیە دەبێت ووشەیەكی تری بۆبدۆزمەوە، چونكە شتێك نیە ناوی خیانەت بێت، بەڵكو پێداویستیەكی مرۆڤەكانەو لەژندا لەخۆشەویستی ولەپیاودا بەسێكس بەرجەستە دەبێت، لەهەمو دنیاش وایە پیاو بەشوێن سێكسدا دەگەڕێت و ژنیش بەدوای خۆشەویستی، ئەمە زۆرنۆرمەلە بەمانا فەلسەفیەكەی گەر تاك داماڵین لەئاین ولەكەلتورو یاساو ڕێسا ئاسمانی وسروشتیەكان خاڵی لەهەمو شتێكی دەستكرد وەك سروشتی مرۆڤ ئەوانەتاوانەو نەسەیرەو مافی خۆیەتی چی دەخوازێت چۆن ئارام دەبێت، بەڵام ئەمە زۆر قوڵترە لەم باسە دەزانم خوێنەر هەڵە تێدەگات، دەبێت بزانین هەمیشە مرۆڤ بەشوێن پرسیارێكی بێ وەڵامدا دەگەڕێت، سێكس تایبەتمەندیەكی خۆی هەیەو دنیایەكە لەفەنتازیاو جوانی هەرئەوە نیە ئەندامێكی سێكسی دامركێنێت، بەڵكو هەمو شتێكە لەدەوروبەر بۆن، هەناسە، دەنگ، لەمس، تەنانەت تروكاندنی چاو شێوازی جوڵەی لێوەكانو تاڵی قژەكان كاریگەریان هەیە لەسەر سێكس لەكاتی مومارەسەكردندا، كەواتە زوو تێردەبێت وبێزار دەبێت لەیەك جۆر بینین ویەك ….هتد، واتە مرۆڤ بونەوەرێكی عەجولە دەخوازێ بەهەموو حەزەكانی بگات جاچ ژن بێت یان پیاو، ناكرێت بڵێین بەس ژن تاوانبارە بەبۆچونی من كەسیان وەك سروشت تاوانبارنین، وەك عورف وكەلتورو یاسا ئەوا بەس ژن بەتاوانبار دەبینرێت وەك ئاینیش بەهەردوكیان دەوترێت تاوان(زینا)، بەڵام وەك سزا چ وەك یاسا یان ئاین ژن زیاتر سزا دەدرێت. زۆرێك لەژنان لەڕقی مێردەكانیان خودەدەنە پیاو تاخۆشەویستیان لێدەستكەوێت، دواتر دەبێتە سێكس و زۆرجاریش ئەو پیاوانە بارەگای حەزیان دەگوێزنەوە، چونكە ئەوان جگەلەسێكس هیچی تریان نەویستووە بۆیە ئەو ژنە جێدەهێڵن و ئەوكاتە ژنەكە زۆر تەنیا دەبێت مێرد تەڵاقی دەدات بەناوی خیانەتی زەوجی خۆشەویستەكەی جێیدەهێڵێت وكۆمەڵگا نەفرەتی لێدەكات، ئیتر بەناچاری دەكەوێتە بازاڕی لەشفرۆشی هەم بۆنان پەیداكردن وهەم بۆدەسكەوتنی خۆشەویستی كەبەشێكی گەورەیە لەپێداویستی مرۆڤ.
*یەكێك لەو ژنانەی كەچاوپێكەوتنت لەگەڵ كردووە، دەڵێت هیچ ژنێ بێ ئەخلاق نیە، ئەگەر باوك وبراو مێر فێری نەكات ئەمە تاچەند واقیعیە؟
– گەرچی زۆرێك لەژنان مێرد یان باوك یان برا خستونیەتە ئەم بازاڕەوە، بەڵام من بەگشتی دەڵێم سەرجەم لەشفرۆشان باوك وبراو پیاوانی عەشیرەت وخێزان ناڕاستەوخۆ هانیان دەدەن ودەیان خەنە ئەم بازاڕە، كەلتوری پیاوسالاری ئەوەندە ڕیشەی ئەستورە لەناو پەروەردەی خێزان وسەرشەقام و كۆمەڵگادا كەڕۆژانە مرۆڤی سادیست بۆبەرهەم دێنن، كەچی بەس ژن باجەكەی دەدات، ژنی فرۆشیار شوناسی بەد ڕەوشتی پێدەفرۆشرێ و كڕیاریش ئافەرینی هێزی ئەندامی سێكسی.
*ئایا ئەم ژنانە بەكار ناهێنرێت بۆسیخوڕی كردن لەلایەن دەزگا هەواَڵگریەكانی كوردستانەوە؟
-مادام غەریزەكانی بەڕێوەبەرانی كۆمەڵگا بەڕێوەمان دەبەن، كەواتە بەڵێ زۆر ژن بۆكاری سیخوڕی بەكاریان دەهێنان وجگەلەوەی خۆیان لەسەر لاشەو جەستەی بێ تاوانی ئەوان بەتاڵدەكردەوە بەتایبەت لەكاتی شەڕی ناوخۆدا بەكاریشیان دەهێنان بۆسیخوڕی، بەڕاستی ئەم پرسیارە زۆر قوڵ دەمگریەنێت، كەیەكەیەكە سیمای زەرد هەڵگەڕاوی ئەو ژنانەم دێتەوە یاد چ كاروچالاكیەكی نامرۆڤانەیان پێدەسپاردن، دواتریش هەرخۆیان دەیان كوشتن نەبادا نهێنیەكە بدركێنن، ئەم بیرەوەریانە برینێكی زۆر بەئێشن بۆمن، ئەوساتەی دەبینم بەرپرسانی هەردو حیزبەكە بەتەنیشت یەكەوە پێدەكەنن و بەخەم یەكەوەن، من نازانم پێبكەنم یان بگریم…؟؟…؟؟…؟؟
*نەریت وعاداتی ناوچەكانی كوردستان تاچەند هۆكار بووە بۆبەربڵاو لەشفرۆشی؟ یان چونە زیندانی ژنانەوە جارێكی تر پەرەی بەلەشفرۆشی نەداوە؟
-زۆر قسەمان لەسەر كەلتورو دابو نەریت كردووە، وەك زیندانیش من زۆر ڕاشكاوانە باسم كردووەو لەكاتی خۆشیدا جەختم زۆر كرد لەسەر ئەو خاڵە تاخۆشبەختانە كاك عوسمان وەزیری ناوخۆ داواكەی جێبەجێ كردین.
گرتوخانە بازاڕێكی ناشەرعی ئەوكارە بوو، چونكە هەمو خاوەن كێشەیەك لەوێدا لەیەك ژور دەست بەسەرن بەهەمو مادەكانەوە بەتێكەڵی(دزی، فێڵ، شەڕ، لەشفرۆشی، تەنانەت شێت)، بەڵام ئێستا لەگرتوخانەی سلێمانی ژورەكانیان جیایە، من لەوكاتەدا دكتۆر یادگار وەزیری تەندروستی بوو چومەلای داوامكرد ژنێكی شێت لەگرتوخانەیە هەرجارەو سەرۆك باندێك كەفالەتی بۆدەكات ودەیبات كاری پێدەكات، دواتر بەرەڵای دەكەنەوە سەرشەقام ودەگیرێتەوە، پاش زۆر گفتوگۆ پێی وتم تۆلەخەیاڵا دەژیت ئێمە نەخۆشخانەی ئەقڵیمان نیە دەبێت هەرسجن بێت خۆمن نایبەمەوە ماڵەكەی خۆم، ناتوانم ئەو تراژیدیایانە لەبیركەم بۆنمونە كچێكی ناوچەی گەرمیان لەسەر شەڕی ئاو لەگەڵ یەكێكی گەڕەك گیرابوو، بەڵام بەڵام بەهۆی كەلتورو دابونەریتی كۆمەڵگاو خێزان بۆیان شەرم بوو بێنە سەردانی وكەفالەتی بۆبكەن، باوكی دەیوت بەریش بێت دەیكوژم مادام سجنی بینی، تەنها لەبەر نەبونی كەفیل چوارمانگ مایەوە، تاسەرۆك باندێك كەفالەتی بۆكردو بردیەوە بۆلای خۆی، دوای حەوت مانگ من دیسان لەسجن بینیمەوە، بەڵام سەد مەخابن لەنێو ماڵی لەشفرۆشیدا دەستگیر كرابوو ئیتر نەیتوانی گەرمیان بەچاو ببینێتەوە، ئەكرێت بڵێم ژیانی هەریەكە لە ژن وكچان من بینم بەتەنها ڕۆمانێكن.
*هەتا ئێستا لەپەرلەمانی كوردستان یاسایەك دەرنەچووە چ بۆڕێگرتن بێت یان بۆڕێكخستنی ئەم كارە، بەبۆچونی تۆ ئەم یاسایە تاچەند پێویستە؟
-پەرلەمان بۆیە هەوڵنادات بۆهەمواركردنی یان دەركردنی یاسایەك تایبەت بەم دیاردەیە، چونكە هەركات ئەوەی كرد واتە دانی ناوە بەبونی ئەو دیاردەیەدا كەلەشفرۆشی وبازرگانی بەجەستەی مرۆڤەوە بونی هەیە لەكوردستان، كاك زانا ئەندام پەرلەمان پاش كتێبەكەی من هەوڵیدا كار لەسەر ئەو مەسەلەیە بكات، هەڵسا بەداڕشتنی یاسایەك دژ بەبازرگانی مرۆڤ 42ئەندام پەرلەمان ئیمزایان كردووە كەچی پەرلەمان ڕەتیان كردەوە كەئەو دیاردەیە هەبێت، هەروەك چۆن دان بەخەتەنەكردنی كچاندا نانێن، بەڕای من جگەلەهەندێ ئەندام پەرلەمان ئەوانی تریان بڕۆنە بارگەو بنكە كۆمەڵایەتیەكان سوڵحی عەشایەری بكەن زۆرباشترە تادرۆ لەگەڵ ئەو میلەتە بكەن.
*ئێوە لەكتێبەكەتان زیاتر كەسەكانتان لەناو زیندان دواندووە، ڕەنگە لەدەرەوەش كەسانێكی زۆر هەبێت ئەم كارە بكات بۆپەناتان بۆدەرەوەش نەبردووە؟
– ڕاستە ئەوەی وەك سەمپڵێك خراوەتە بەرچاو لەكتێبی ئۆقیانوسێك لەتاوان زیاتر هی گرتوخانەكانن، بەڵام بەسەدان چاوپێكەوتنم كردووە لەگەڵ ژنانی دەرەوە، بۆمن ئەوە گرنگ بوو لەو نمونانە جیاوازی هۆكارەكان دەربخەم كەیەكێ بەهۆكاری نەبونی، جەنگ، بونی شێلتەرەكان، خێزان، بەپێچەوانەوە زۆرینەی سەرۆك باندمان لەدەرەوە دەبینی دەماندواندن، بەڵام گرتوخانە دەرگایەك بۆناسینی ئەوانەی ناگیرێن، واتە بەهۆی ماسیە بچوكەكانی ناو حەوزەكەوە ماسیە گەورەكانی نێو ئۆقیانوسەكەم دەبینی.
*ئەم كتێبەی تۆ(ئۆقیانوسێك لەتاوان)ساڵی 2007خەڵاتی باشترین كتێبی پێدراو نزیكەی دەجار چاپكراوەتەوە، پرسیار ئەوەیە تاچەند لەو باوەڕەدابوی ئەم كتێبە ئەو دەنگدانەوەی هەبێت؟
بڕوام هەبو لای خەڵكی ئاسایی پێشوازی دەكرێت، گەرچی بەخەیاڵی ببینن چونكە من بەچاوی خۆم قوربانیانم دەبینی وبەسەر هاتەكەم دەبیست، كەچی جاردوای جار زیاتر توشی شۆك دەبووم و بڕوام نەدەكرد، جاوەرە كەسێك بەس بیخوێنێتەوە بەشێكی كەمیشە لەڕاستیەكان، بەلام هەرگیز بڕوام نەبوو خەڵات بكرێت، دیارە خوێندنەوەو تێگەیشتن لەهەدەفی من لیژنەی هەڵسەنگاندن بوون كەواتە ئەوان خەڵاتەكەیان بەخشی بەمن.
پرۆفایل
خەندان محەمەد جەزا لەساڵی 1993لەڕێكخراوی منداڵپارێزی كوردستان كاری كردووە، بۆیەكەم جار وەك ژن كاری كردووە لەسەر منداڵی سەرجادە، پاشان كاری كردووە لەگەڵ منداڵپارێزی بەریتانیا بۆژنانی ئەنفال، لەساڵی 1996- 2008 كاری كردووە وەك بەڕێوەبەر لەڕێكخراوی ڕۆشنبیری وكۆمەڵایەتی خانزاد سەربەڕێكخراوی هاوكاری ئەڵمانی وڕاستەوخۆ سەرپەرشتیاری پرۆژەی گرتوخانەو كێشە كۆمەڵایەتیەكانی كردووە، ئەندامی بۆردی دژ بەتوندو تیژی منداڵان وژنان بووە، هەروەها بەشداری لەزۆربەی سیمینارو كۆنفرانسەكانی ناوەوەو دەرەوەی ووڵات بووە.
