شێرکـــۆجـــهلال: گهلۆ ئهگهر پێناسهیهکی کورت بــــۆ ههڵواسینی وێنه بهکهین که وهک ئـــــادات واته تـــــرادسیۆن وێنهههڵـواسین هــهرله نــــــــاوژووری ماڵێکهوهتادهگـــــــاته دوکانێك و بیرۆیهک قــــوتابخانهیهک و تـــهواوی ناداموودهزگاکانــــــی دهوڵهت وێنهههڵواسین بهشێوهیهکی بهرفراوان دهبینرێت ماهیهتی وێنهههڵواسینیش تهنهاو تهنها بۆڕوودهی خۆشهویستی دهگهرهێتهوه بهرانبهرخـــــــاوهنی وێنهکه ئیتر ئهووێنهیه هی مناڵێک بێت یان گهنجێک ئهوه ژن یــــــان پیاو تادهگـــــــاته ســـــــهرکردهیهک وســـــــــــــهرۆک دهوڵهتێك هیچ لهناوهڕۆکی ههڵـــــواسین ناگــــۆڕێت ئهویش کهخـــــۆشــــــــــــهویستیه بهرانبهرئهوکهســـــــــــــــــایهتیه . ئهوپرسیارهی کهخـــــــۆی لێما ن قیت دهکاتهوه ئهوهیه ئهی بــــــۆ زۆرجــــارههڵـــــواسینی وێنه یان پــــــهیکهردانـــــــان لهکــــــۆمهڵگــه بهڕوودهیهکــــــی قێزوهن دهست نیشان دهکرێت؟
بێگومان لهم باوهڕهم بــــــۆ وهڵام دانهوهی ئهم پرسیاره پێویستمان به پلهو پایهیی زیرهکی نابێت لهئاستی وهڵام دانهوه .بۆیه بهکــــــوردی و بهکـــورتی ههرکاتێک وێنهههڵواسین خــــــۆی بسهپێنێ بهسهرمان ببێته تــرادیسیۆنێکی زۆرهملی ئهوهلێرهماناخــــــۆشـــــــــهویستیهکهی خـــــــۆی لهدهست دهداتوودهبێتهجۆرێک له خـــــۆســــــــهپاندهن و دیکتاتۆریهتی هــــــهڵواسین گریمان ئهگهرخــــــاوهن وێنهکهشمان خۆش نهوێت . ئهم جـــــۆره له دیکتاتۆریهتی وێنه هاڵــــــواسین یان پهیکهردانان لــه ڕۆژههڵاتی ناوین بهشێوهیهکی بهرفــــــراوان دهبینرێت بهتایبهتیش لهلایهن ســهرۆک دهوڵهتهکان بۆیه زۆربهی جار کاردانهوهی خــراپ لهدهرونی خهڵکی دروست دهکات و مرۆڤهکان ڕقیان له وێنه ههڵـــواسین دهبێتهوه ئهوکاردانهوانهش لهکاتی ڕوخانــــی ڕژێمه دیکتاتۆرهکان ئهوهلهههروڵاتێک بێت بهزهقی دهبینرێت بۆیه هێڕشــــی جهماوهربۆ ههنگاوی یهکهم بۆسهروێنه ههڵواســــــراوهکانی دیکتاتۆری وێنه ههڵواسراوو سهپێنهرهکه دهبێت. کهواته وێنه هــــهڵواسین پهیوهندیهکـی دهرونیه لهمابهینی وێنهو دڵهکان جــــــۆرێکه له عهشق لهنێوانی مرۆڤهکان وخاوهنی وێنهکه ههرکاتێکیش خــــــۆشهویستی و عهشق ببێته زۆرهملی و خۆســـــــهپاندن ماهیهته ڕۆحیهکهی لهدهست دهداتووبه ڕقووکینه کــــۆتایی بهخـــــۆی دههێنێ . گهلۆناوهڕۆکی ئهم نووسیه دهگهڕینمهوهبۆکاردانهوهیهکـی زیندووی سهرۆک مستهفا بارزانی کهلهساڵی 1975لهپێش چاوی خـــۆم روویدا. ئهوســـــــهردهمه له حاجــی ئــــــۆمهران بهتایبهتیش لهناوچــــــهی ئـــــــــازادی که بهشێك لهبـــــرادهرانی ڕاگهیانـــدن و هــــــونهرمهندانی شێوهکار لهوێ نیشته جێ بووبوون . بــرادهرانی شێوهکارانم که کاک سمکۆتۆقیق و کامل مستهفاو عهتا قهزازوڕههبهرجهلال و ئاســــــۆســـــــهدیق بوون لهوێ خـــانوویهکی گهورهیان ههبوومن ئهوکاتانه لهناوپردان دادهنیشتم بههــــــۆی ئهوهی له مهکتهبی عهســکهری کارم دهکــرد . بهڵام زۆرجارســــهردانی رههبهری برامم دهکردله ئازادی و حاجی ئۆمهران. ڕۆژێك که گهیشتمه ماڵی هـــــــونهرمهندهکان بینیم بـــــــرادهرانی هــونهرمهنـــد وێنهیهکی زۆر گهورهی مهلامستهفایان لهسهردیوارهکهی خۆیان نهخشاندوه لهڕاستی پۆرترێتێکی زۆر جوانی ئهوبوو. ههردووسێ ڕۆژپاش ئهوبینینهم بهوێ تێپهڕ بـــــوومهوه ئهوجــــــاره بینیم وێنهکه ڕهش کـــــراوهتهوه لێــــم بووبهمهڕاق نهمزانی چـــــۆن خۆم گهیانده ڕههبهری بـــــرام کهلێـــــم پرسی ووتی مهلامستهفا دوێنی بێرهتێپهڕ بووبوو کهوێنهکهی خــــۆی بینی بوو هاتبوهخـوارهوهوبهڕێزهوهدهست خــــــۆشی لههونهرمهنــــدهکان کردبوو بهڵام پێی ووتبوون من حهزبهوێنهی خۆم ناکهم لههیچ شوێنێک بنهخشێنرێ و ههڵواســـرێ بۆیه گهرهکه ڕهشی بکهنهوه ههر ئهو ڕۆژه هــــونهرمهندهکان وێنهکهیان ڕهشکردبۆوه بێگومــــــان ئهوهـــــــونهرمهندانه زۆربهیان لهژیان ماون و دهتوانن گهواهـــــی ئهم نووسینهی من بن. مـــن لهم باوهڕهم ئیمڕۆش بــــارزانی باوک مابا ههمان ههڵوێستی بهرانبهر به هــهڵواسینی وێنهکانی خۆی دهبوو. بهڵام گهرهکه ئهوهش بڵێم له هـهموو دونیا پهیکهر یان وێنهو ناونانی ههنـــــدێ شـــــــوێنی جهماوهری تهرخان کـــــراون بۆ پیاوه مهزنوو سیاســـــــــــــهت مــهدارهکان و هـــــونهرمهندو شــاعیرو فهیلهسوفهکان کهبێگومان ئهوانهش ئهم چین و توێژهن کهههریهکهیان به تایبهتمهندی خـــــۆیان جۆره جوانیهکیان بۆ کهمهڵگهی خـــــۆیانوو مرۆڤایهتی بهگشتی بهجێ هێشتووه بهتایبهتیش دوای نهمانیان ههڵواسینی وێنهوپهیکهردهگهڕێتهوهبۆ خـــۆشهویستی کۆمهڵگهکه و ڕهزامهنــــــدی ئهوان نهوهك خــــــۆ ســـــــــهپاندنـــــــوو دیکتاتۆریهتی وێنه ههڵـواسین وپهیکهر دانان لهلایــــهن خــــــودی کهسایهتیهکان…
تێنینی/ خوێنهری ئازیزگهرهکه ئهوهتان بهروونی پێ بێژم که ئهونووسیه ســهرچاوهی نهگــــرتووه لـه گۆشه نیگای بهرگری کردن و بهرههڵستی کـــــردن له کهسایهتی مستهفابارزانی وابـــــــزانم نـه ئهو پێوویستی بهبهرگـــــری منه و نه منیش پێوویستیم به وانه .ئهونــــووسینه تــــهنهاڕووداوێکــــی مێژوویه گـــــهرهکه وهک چــــــۆنم بینیووه ئاوههـــاش بهڕاستی خـــــۆی وڕاست گۆیانه بینووسمهوه بهتایبهتیش ئهوبابهته ماوهیهکه کهوتۆته ناوڕۆژهڤی میدیاوزۆرقسهی لهسهردهکرێت……
