رەزا شـوان
ژنـەگـونـدییـەکی تـووڕەی تـورک لـە شـارەدێـی (مـوگـلا) لـە رۆژئـاوای تـورکیـادا، کە دارستانەکانی دەسووتێن. لە ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا تووڕەبـوو، بە هـۆی رەفـتارە نابەجـێیەکەی ئەم دواییـەی، کە سەردانی زیـان لـێکەوتـووانی ئاگرەکـەی کـرد. کە تا ئەمڕۆ (٨) کەس بە هـۆی ئاگـری دارستانەکـانەوە گـیانیـان لەدەست دان و چەنـدین برینـداری سووتاویش گەیەنـدرانە نەخۆشخانەکـان.
شەرمەزارییە بۆ تورکیا کە خاوەنی بەدەیان فـڕۆکەی جەنگییە، کە هەموویان بۆ کورد قڕکردن و سوتاندن و وێرانکردنی کوردستان بەکاردەهێنن. کەچی خاوەنی فڕۆکەیەکی ئاگرکوژێنەوە نین. فـڕۆکەیەکی هـێلیکـۆپتەری ئاگرکـوژێنەوەیان لە دەوڵەتی کازاخسـتان بەکـرێ گرتـووە. ئەردۆگان مانگانە بە ملیۆنان لیرەی تورکی بە جاشە بەکرێگـیراوەکانی لە لیبیا و سووریا و عـێراق و سۆمال دەدات. کەچی خاوەنی فـڕۆکەیـەکی ئاگـرکـوژێنـەوە نیـیە.. چـەنـد وڵاتـێک لە رای خـوا بە فرۆکەی ئاگرکوژێنەوە یارمەتی تورکیا دەدەن. نەک لەبەر خاتری ئەردۆگانی دیکتاتۆر و خوێنڕێژ و تورکیای رەگەزپەرست و فـاشیست، بەڵکو لە پێناوی پاراستـنی ژینگە ، کە پەیـوەنـدیی بە سەرجـەم مـرۆڤـایەتتەوە هـەیە.
ئەردۆگان (١٣) فڕۆکەی گرانبەهـای تایبەتی بۆ خـۆی کڕیوە. دەیتوانی یەک فـڕۆکەی بۆ خۆی بکڕیایە و (١٢) فـرۆکەی ئاگـر کوژانـدەوەی بکڕیایە. لە کاتێکـدا کە لـیرەی تورکی هـێندە بەهـای دابەزیـوە، ئابـڕووی چـووە.
ژنەگونـدییەکە لەوە پەست و تووڕەبـوو، کە ئەردۆگان بە هەموو ئەقـڵێیەوە کیـسە چـای بۆ قـوربانییانی سووتـانی دارستانـەکـان هـەڵـدا. کە لە هـەفتـەی رابردوو چەندین شاری تورکیای گرتۆتەوە. بووە هۆی زیانی و مادی رۆحی.
ژنەگوندییە تورکەکە، کە بە ناچاری ماڵەکەی لە موگلا بەجـێهـێشت، کە گڕی ئاگر گەمارۆی دابوو. وتی:”سەرۆک ئەردۆگان لە جیاتی ئەوەی کە ئاوی بە گەل بدایە. کیسە چای بۆ هەڵدەدان. ئایا ئەمە بە سەرۆکی کۆمار دادەنـرێ؟” ژنەگوندییەکە لەسەر رەخنەکـانی رۆیی و وتی:” وەکو پێویسـت ئـاوڕیـان لە کوژانـدنەوەی ئاگرەکەی شارەکەمانیان نەداوەتەوە” ژنە گونـدییەکە درێـژەی بە قسەکانی دا و وتی:” ئایا منـداڵە سووتاوەکـانمان بۆ دەگەڕێنەوە؟ ئایا مـاڵە سووتاوەکـانمان بۆ دەگەڕێنەوە؟ ئێمە لایەنگیریی سەرۆکمان کـرد و خستمانە سەر سەرمـان، بەڵام ئـەو ئێـمەی تـوڕهـەڵـدایـە سـەر زەوی”
ژنەگوندییەکە پرسی:”چۆن سەرۆکی کۆمار بەم شێوەیە دەبێت؟ ئایا سەرۆک کـۆمـاری لـەم شـێوەیـە هـەیە؟ لـە جیـاتی ئـەوەی کـە ئـاومـان بـداتێ، کـیسە چـای بۆ خەڵکی هەڵـدەدات! ئایـا دەکـرێ سـەرۆک بـەم شـێوەیە بێـت؟!”
ئەردۆگان لە ماوەی رابردوودا، رووبەڕووی رەخنەیەکی زۆر بۆوە. بە هـۆی هەڵدانی کیسە چای بۆ زیانلێکەوتووانی لافاو و ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکانی چەنـدین نـاوچـە و گـونـد و شـارەدێی تـورکیادا. ئەمەش شـێوە رەفتـارێکە کە ئەردۆگان دەیکا کە بە زۆری لە کاتی هەڵـبژاردنەکاندا کردوویەتی و دەیکات.
لەپاڵ ئەو رەخنانەی کە ئۆپـۆزسیۆن لێیان گـرت، پەرلەمانتـارەکانی پارتەکەی ئەردۆگان، رووبـەڕووی هـەمـان رەفتـار بوونـەوە. وەکو تێـز و گاڵتەپێکـردن گوزارشتیان لە هەمان هەڵوێستی رەتکراوەی ئەردۆگان کرد بەڵام ئەمجارەیان لە پیاوەکـانی ئەردۆگان. لە دووبارەکردنـەوەی رەفتـارە بێ مانـاکانی سەرۆکی تورکیا. کە بووە هـۆی ورووژانـدنی رەخنە و ناڕەزاییەکی زۆر. تەنانەت لەناو پارتەکەی خۆشیدا ئەو رەفـتارە ساوێلکەییەی ئەردۆگانیان پێ خـۆش نەبـوو. هەڵـدانی کیسە چـای بۆ خەڵکی، سـۆز و بـەزەیی نییە بە زیـان لێکەوتووانی لافـاو و ئاگـرەکە. بەڵکو ریکلامـێکی سیاسی و پێشوەختەی هـەڵبژاردنەکانە.
(تانجۆ ئۆزجان) کە سەرۆکی شارەوانی شارۆچکەی (بولو) یە سەر بە پارتی گەلی کۆماری ئۆپۆزسیۆنە وەک رەخنە و تێز و گاڵتەپێکردنێک بە ئەردۆگان، کیسە چای بۆ پەرلەمانتارەکانی پارتەکەی ئەردۆگان داد و گەشەکردن هەڵدا.
لە میانەی کۆبوونـەوەی پەرلەمانتـارانی پەرلەمـانی تورکیا. تانجـۆ ئۆزجـان وتی:”هەر وەک چۆن سەرۆکی تورکیا رەجەب تەیب ئەردۆگان رەفتاری کرد. منیش چاو لەو دەکەم” ئینجا ئۆزجان کیسە چای بۆ پەرلەمانتارانی پارتەکەی ئەردۆگان هـەڵـدا. لە دیمەنێكدا کە کەسانێکی زۆر بە (کۆمیـدی) باسیان کرد.
ئەم هەڵوێستەی ئۆزجان، پەرلەمانتارەکانی ئەردۆگانی پەست و تووڕەکـرد و ئۆزجانیان بە (بێ تەربێـت و قـێزەوەن) ناویان بـرد.
ئۆزجانی سەر بە پارتی گەلی کۆماری. لە لێدوانێکیدا لە گرتە ڤیدیۆییەکدا، کە لە لاپەڕەی خـۆی کە لە تـۆڕە پەیـوەنـدییە کۆمەڵایەتیەکانـدا بڵاوی کردۆتەوە، دەڵێت:”وەک چـۆن پەنـابەران هـاتن، ئاوهـاش دەڕۆن. پەرلەمانتارانی داد و گەشەکردن تووڕەبوون. بۆ هـێورکردنەوەیان کیسە چام بۆ هەڵدان. تا ئەوان بە نەگـریس و بێ تەربێـت و دیکتاتـۆر باسم بـکەن. کارەکەم هـەڵـوێستـێکی تـراژیـدی کـۆمیـدییە. لـێکـدانەوەی بـۆ ئێـوە بەجـێدەهـێـڵم”
لە هـەفـتەی رابـردوودا، کە خەڵکی دەڤـەری (ریـزا) لە باکووری تورکیا. کە بە هـۆی لافـاوەوە (٦) کەسیان لێ مـردن و (٢) کەسیشـیان تا ئێسـتا ونـن و نەدۆزراونـەتەوە. خەڵکـییەکە لە ئەوپـەڕی خەمبـاری و ماتـەمیـنیدا بـوون. کـە ئەردۆگان سەردانی کـردن، لە جیاتی دڵدانەوەیان، لە دیمەنێکی ناشیرین و نامـۆدا، کیـسە چـای بـۆ ئامـادەبـووە زیـان لێکەوتـووەکـان هـەڵـدا. بـە هـۆی ئـەم رەفـتـارەیـەوە، رەخـنەیـەکی زۆر و تونـدیـان لە ئەردۆگان گـرت.
(*) دەقی قسەکانی ژنەگوندییەکە و سەرۆکی شارەوانی بولو تانجۆ ئۆزجان لە رۆژی (٥/ ئاوگـوست/ ٢٠٢١) لە سایتی (الـزمان الترکي) دا بڵاوکراونەتەوە.
٦/ ئاوگـوسـت/٢٠٢١
