مەگەر بە قودرەتی قادر بەرنامەی بەرنامە بەرەو پێش بچێتەوە هونەرمەند مستەفا ئەحمەد ئەستێرەیەكی درەوشاوەی نیو هونەری شانوو درمایی كوردییە ساڵانێكە لە خزمەتی هونەری نوانداندا كاردەكات و خاوەنی بینەرێكی زۆرە و توانایەكی باش و سەلیقەیەكی جوانی هونەری هەیە، جگە لەوەی دەرهێنەری بەرنامەی بەرنامەبوو لە كەناڵی ئاسمانی كوردسات، بەڵام وەك خۆی دەڵێ: بەرنامەی بەرنامە نەیدەتوانی وەك جاران بەباشی خۆی بگەیەنێت ئەو توانایەی جارانی نەمابوو بۆیە لە ستافی بەرنامەكە هاتۆتە دەرەوە و بڕوای وایە كەجارێكی تر ناتوانێ لەو بەرنامەیەدا كار بكات، هەر بۆیەش ئێمە بە چاكمان زانی لە ئێوارەیەكی سلێمانی و لە باخچەیەكی شەقامی پیرەمێرد ئەم دیدارە هونەرییەی لەگەڵدا سازبكەین.
* ماوەیەكە جگە لەكاری بەرنامەی بەرنامە لە كاری هونەری دابڕاوی با بزانین دوای ئەو دابڕانە پرۆژە و بەرنامەی هونەریتان چییە؟
– من هەر لەسەرەتایی گەنجێتمەوە لە بواری شانۆدا كارم كردووە وە لە زۆربەی تیپەكانی كە كاری شانۆیان ئەنجام داوە من كارم لەگەڵ كردوون هەتا تیپی پێشڕەوی شانۆیی كوردی دامەزرا كە ئەو كاتە كۆمەڵێك گەنج بووین كۆمەڵێ خەڵكی خوین گەرم بووین كە یەكێكیان لەوانە مامۆستا ئەحمەد سالار و چەندیتری وەك شاعیر شەهید دڵشاد مەریوانی مامۆستا(رەئوف حەسەن) چیرۆك نووس مامۆستا حیكمەت هندی و كەمال سابیری رەحمەتی و عوسمان چیواری رەحمەتی و سمكۆ ناكام كەكاك سمكۆ نزیكەی سی ساڵە لە وڵاتی ئەڵمانیا ژیان دەگوزەرێنێ ئێمە و ئەو كاتە بە شەوق و زەوق و دڵێكی فراوانەوە كارمان لە هونەری كوردی دەكرد، بەتایبەتی وەكو تیپی شانۆیی پێشڕەو كە بڕیارمان دابوو ئەو كارانەی كە پێشكەشی دەكەین كاری جیددی هەنگاوی ئیجابی بن بۆ خزمەتی هونەری كوردی هەر چەند ئەوكاتە رژێمی بەعس سانسۆری زۆری هەبوو لە سەرمان ئەگەر بۆتان بگێڕمەوە چیرۆكی لانەوازان كە پێشكەشمان كرد سێ جار ئەو دەقەیەیان بە ئێمە گۆڕی ئەوكاتە رەزامەندیان لەسەر دەقەكە نیشاندا لە كاتێكدا لە دەقەكەدا نزیكەی چل و پێنج دەقەیان كەم كردەوە، بەڵام هەر ئێمە وازمان نەهێنا و هەوڵەكەی خۆمان بردە سەر ئێمە هەموو سێ مانگ جارێك بەرهەمێكی شانۆیمان پێشكەش دەكرد ئەو كاتە هونەرمەندان بە دڵسۆزییەوە كاریان بۆ خزمەت كردنی هونەری كوردی و میللەتەكەیان دەكرد كاردانەوەی ئەو زوڵم و زۆردارییەی حكومەتی بەعس ئێمەی هونەرمەندانی زیاتر رەق ئەستور كردبوو لە خزمەتی هونەری كوردیدا كاربكەین بە نیسبەت پرسیارەكەت كە من ماوەیەكە كەم دەبینرێم واهەست دەكەم زۆر هیلاك بووم هەم لە رووی جەستەییەوە هەم وەكو فكر من لە هەموو روویەكەوە خۆم زۆر بە ماندوو دەزانم دەمەوێت پشوویەك بدەم، بەڵام دوای ئەوە كۆمەڵێ بیرۆكەی هونەریم لە بیرە دەمەوێت كاری لەسەر بكەم، ئەوەی دەمەوێت ئێستا من ئاماژەی بۆ بكەم ئەوەیە كە ئێمە ساڵانی هەشتاكان كارێكی شانۆیمان پێشكەش كرد كە نووسەری بە توانا(سمكۆ ناكام) ئامادەی كردبوو لە ژێر ناوی نەسیم دەربارەی شارەكەی دەدوێ، كارێكی زۆر جوان و سەركەوتوو بوو، ئێستاش بەهۆی ئەوەی كەلوپەل و ئامێری تەكنیكی باش لەبەردەستدایە و دەمەوێت هەوڵ بدەم ئەو شانۆگەرییە، بە هاوكاری هاوڕێكانم بەشێوەی دراما كاری لەسەر بكەین
.
* بەڕێزتان وەكو كەسێكی خاوەن ئەزموون لە بواری هونەری نواندن دا بە هاوكاری كەسانی وەك خۆتان خاوەن ئەزموون چ پرۆژەیەكی هونەریتان ئامادەكردووە تا حكومەت دەستەڵات كاری لەسەر بكەن تاوەكو ئەو پاشا گەردانییەی كە باسی لێوە دەكرێت لە هونەری نواندندا نەمێنێت؟
– زۆر بەداخەوە دوای ئەوەی كەوا رێكخراوی هونەرمەندان بوو بە دوو بەشەوە كە خۆی لە خۆیدا نەدەبوو سیاسەت تێكەڵاوی هونەر بكرێت گرفتێكی گەورەی لەبەردەم كاری هونەرمەندان دروستكرد، كە سوپاس بۆ خوا بە هەوڵی هەموو لایەك رێكخراوە كە بۆوە بەیەك، ئێستا ئەركی رێكخراوی هونەرمەندانە بە هاوكاری ئێمەی هونەرمەند كاری جیددی بكات بۆ ئەوەی پرۆژە یاسایەك ئامادە بكات لە رێگەی وەزارەتی رۆشنبیری و حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە كەوا پشتگیری بكەن تا پرۆژەی گەورە لە خزمەت هونەری نواندندا بێهێننە بوون كە چی بەداخەوە رێزلێنانێك هەبوو بۆ هونەرمەندانی خاوەن ئەزموون تا قەرەبووی هەوڵ ماندووبوونی خەڵكانێكی خاوەن ئەزموون بكەنەوە كەچی ئێستا ئەو هاوكارییەیان بڕاوە و كاریگەری لەسەر بژێوی ژیانی هونەرمەندان هەبووە و هەیە هەرچەند من لەگەڵ ئەوەدام كە زۆریی و بۆری هەبوو لە هاوكاریكردنی خەڵكانی هونەرمەندی خاوەن ئەزموون، بەڵام ئەكرێت ئێستا پلانێك هەبێت بۆ شێوازی ئەوهاوكارییەی(رێزلێنان) كە بۆ هونەرمەندانی خاوەن ئەزموون دابین كراوە، ئێستاش حكومەتی هەرێم دەتوانێ چاو بخشێنێتەوە بە بڕیارەكەیدا، كاتی خۆی لە سالێ(1973) ئێمە چیرۆكی لانەوازان كە بردمان بۆ تەلەفزیۆنی بەغدا تۆمارمان كرد ئەوكات وەك تیپ پارەمان نەبوو كارەكەی پێ ئەنجام بدەین برادەرێكمان چل دیناری بە قەرز داینێ كە مانگی(5) دیناری بدەینەوە ئێمە جاران وا بە شانازییەوە خزمەتی هونەرمان دەكرد لە گیرفانی خۆمان و لە ژیانی ماڵ و منداڵی خۆمان دەگرتەوە بۆ كارە هونەرییەكانمان خەرجمان دەكرد و شانازیشمان پێوە دەكرد، بەڵام ئێستا ئەگەر بژێوی ژیانی هونەرمەند مسۆگەر نەكرێت ئەوا هونەرمەند ناتوانێ خزمەتی هونەرەكەی بكات و داهێنانی هەبێت.
* باسی رێكخراوی هونەرمەندانت كرد ئایا ئەو رێكخراوە توانیوویەتی رۆڵێكی كاراببینێت لە خزمەتكردنی هونەری كوردیدا؟ ئایا رێكخراوی هونەرمەندان توانیوویەتی بە ئەركی خۆی هەڵسێت؟
– هەتا ئێستا رێكخراوی هونەرمەندان بەشێوەی پێویست بە كاری خۆیی هەڵنەساوە، بەڵام نازانم لەمەو دوا چۆن دەبێت ئەو پەرتەوازەییەی كە لە رێكخراوی هونەرمەنداندا دروست بوو كاری كردە سەر كارەكانی رێكخراوەكە.
بۆیە ئێستا پێویستە رێكخراوە كە بجوڵێت و پرۆژەی گەورە گەورە ئامادەبكات و بیخەنەبەر دەست هونەرمەندان تا چیدی هونەرمەندان ئاوا بە چوار مشقی دانەنیشن
.
* ئایا تا ئێستا ئێمە رەخنەگری جیدیمان هەیە لە بواری هونەری نواندندا؟
– لە ساڵانی حەفتاكاندا كۆمەڵێك رۆشنبیری باشمان هەبوو كە هەڵسەنگاندنیان بۆ كاری هونەرییەكانمان دەكرد و لە روو پەڕی گۆڤار و رۆژنامەوانیدا بڵاویان دەكردەوە وە هەندێ جار دوای نمایشكردنی شانۆگەرییەك كۆڕێكمان سازدەكرد بۆ هەڵسەنگاندنی كارە هونەرییەكە هەوڵمان دەدا سوود لەو رەخنانە وەربگرین كە ئاراستەی كارە هونەرییەكە دەبۆوە، ئەمەش وایكرد كە ئێمە هەمیشە بە دوای كارێكدا بگەڕێین كەوا جێگای رەخنە نەبێت وە ئەگەر رەخنەشی لێگیرا سوودی لێوەربگرین ئەوەی گرنگە بۆ شانۆ ئەوەیە كە تۆ رەخنەگری باشت هەبێت جاران لە بەغداوە كۆمەڵێ رەخنەگری باش هەبوو ئەمەش وایكردوو كە زۆربەی جار لە فیستیڤاڵە عەرەبییەكان هونەری عێراقی سەركەتنی باشی بەخۆوە ببینێ كەچی بەداخەوە تاوەكو ئێستا لە ناو ئێمەدا رەخنەگری جیدی نییە نووسەرەكانی ئێمە یان خەریكی وەرگێڕانن یان بایەخ بە وەرگرتنی بابەتی بیگانە دەدەن، هەر چەند ئێمە كاك(د. شێركۆ عەبدوڵڵا)مان هەیە بەڵام تا ئێستا نەیتوانییوە شانۆگەرییەك بنوسێ كە باس لە ئیش و ئازارەكانی ئەمڕۆ بكات هەر چەندە هاتووە شاكاری جوانی وەرگێڕاوە من حەزم دەكرد كاك (د. شێركۆ) لەبەر ئەوەی تواناییەكی زۆر باشی هەیە خۆی كۆمەڵێ شتی جوانی بنووسیایە بەداخەوە نووسەرەكانمان زاتی ئەوەیان نییە كاری شانۆیی بنووسن، ئەو نەبوونی رەخنەگریی جدییە لە هونەری نواندنی كوردیدا وایكردووە زۆریی و بۆری هەبێت لە كاری هونەری نواندندا چونكە ئەگەر رەخنەگری جدیمان هەبێت هەندێ كەس زاتی ئەوە ناكەن كاری درامایی ئەنجام بدەن دراما هەیە كە كاری بۆ كراوە ئێستا لە زاكیرەی خەڵكدا نەماوەتەوە و زوو لە ناوچوون كە چی كاری هونەری كراوە لە ساڵانی حەفتاكان و هەشتاكان ئێستاش لە بیر و ویژدان و زاكیرەی خەڵكدا ماوەتەوە.
* لە دیدارێكی تایبەتی گۆڤاری گوڵان باسی درامایی گەردەلوولت كردبووە و ئاماژەت بەوە كردووە كە درامایی گەردەلوول كەموكوڕی تیابووە پرسیارەكەم ئەمەیە ئایا ئەگەر ئێستا هونەرمەند(جەلیل زەنگەنە) داوات لێبكات بەشداری بەشی سێیەمی درامای گەردەلوول بكەیت ئامادەیت بەشداری بكەیت؟
– ئەگەر من دەڵێم گەردەلوول كەم و كوڕی تیابوو راست دەكەم، چونكە هیچ كارێك نییە بەبێ كەم و كوڕی (جەلیل زەنگەنە) خۆشی دانی بەوە داناوە چونكە من كاك(جەلیل) زۆر ووتو وێژ دەكەین و هەندێك جار من بۆ كارە هونەرییەكانی خۆم پرس و رای پێدەكەم وە من كاك(جەلیل) بە كەسێكی كارامە و شارەزایی دەزانم و توانایەكی ئەدەبی و هونەری زۆر چاكی هەیە وەبە نیسبەت پرسیارەكەت سەبارەت بە بەشداری كردنی من لە بەشی سێیەمی درامایی گەردەلوول قسەمان كردووە و من تا ئێستا گفتی سەد لە سەدم پێیان نەداوە هەر چەند كاك جەلیل رۆڵی سەرەكی لە درامای گەردەلوول بۆ دیاری كردووم، حەزدەكەم بڵێم من و كاك جەلیل جگە لەم كارە تەجروبەی ترمان هەیە بەیەكەو هەر كارێمان بەیەكەوە كردبێت دەنگی باشی داوەتەوە ئەگەر كاك جەلیل خەڵكی باش و ئەكتەری بە توانایی لەگەڵدا بێت دەتوانم بڵێم یەكێكە لە هەرە دەرهێنەرە باشەكان یەكێكە لەو كەسانەی زۆر بە وردی كار دەكات وەمن لەو بڕوایەدام بەشداری لە بەشی سێیەمی درامایی گەردەلوول بكەم.
* بەڕێزتان ئەندامێكی چالاكی ستافی بەرنامە بەرنامە بوویت لە كەناڵی كوردسات دەمانەوێت بزانین هۆكاری وەستانی بەرنامەی بەرنامە چی بووە؟
– بەرنامەی بەرنامە هەر لە دوای ساڵی 1998 كە ئێمە كارمان تیاكرد ئەو كاتە هەستمان كرد بۆشاییەك هەبوو لە كەناڵەكانماندا بۆیە بە پێویستمان زانی ئەم بەرنامەیە لە تەلەفزیۆنی خاك كە تەلەفزیۆنێكی بێلایەن بوو ئێمەش حەزمان كرد بێلایەنی خۆمان نیشان بدەین كار بكەین لەو تەلەفزیۆنەدا، و ئەم بەرنامەیە بوو بە یەكێك لە بەرنامە چالاكەكانی تەلەفزیۆنی خاك، بەڵام لە ئەنجامی كاركردندا خۆیی وایە هەموو شتێك كە لە دایك دەبێت هەر خۆی كرۆكی نەمانەكەشی تیایە من گەیشتمە ئەو بڕوایەی كە بەرنامەكە وەكو ساڵانی رابردوو ئەو پێزو و ئەو توانایەی نەماوە وە ئەو شتانەی كە ئێمە هەمان بوو هەموویمان پێشكەش كردبوو و بەبۆچوونی من ئیتر وابوو كە ئیتر ئەو بەرنامەیە دەبێت بوەستێت و پێویستی بە شتی نوێ و بابەتی تازە هەبوو، منیش هەر بەو بڕوایەوە لە بەرنامەكە هاتمە دەرەوە، بەڵام برادەرانی تری ناو بەرنامەكە ئەو بڕوایەیان نییە و درێژەیان داوە بە بەرنامەكە و من پیرۆزبایشیان لێدەكەم كە بەردەوامن بەڵام بڕوای من ئەوەبوو كە جارێكی تر لە بەرنامەی بەرنامە كارنەكەم وە ئەگەر قەناعەتم بە شتێك نەبێت لە ژیانمدا نەمكردووە و ئەو كارە هونەرییانەی كە تا ئێستاش ئەنجامم داوە لە هچییان پەشیمان نیم، چونكە بە بڕوای خۆم كارم تیاكردووە جارێكی تر من ناتوانم لە بەرنامەی بەرنامەدا كار بكەمەوە، ئەوەندەی من بزانم بەرنامەی بەرنامە بێهێز ببوو مەگەر بە قودرەتی قادر بەرنامەكە بەرەو پێش ببەن، من لێرەوە سوپاسی ئەو جەماوەرە دەكەم كە بە تەلەفۆن یان لە سەر شەقامەكان هەواڵی من دەپرسن و لە تەندروستیشم دەپرسن بەڕاستی ئەوە لەلای من خەڵاتێكی زۆر گەورەیە من هەتا ماوم وەفای ئەو خەڵكە لە بیرناكەم وەبە خوێنەرانی گوڵانی ئازیز دەڵێم ئەگەر تەمەن رێگا بدات بێبەشیان ناكەین لە كاری هونەری و مەوهیبە و توانای خۆمان ئەوەی لە دەستم بێت درێغی ناكەم هەتا ئەو كاتەی دەمنێنە ناو گۆڕ بەردوامم لە خزمەتكردنی هونەر و گەلەكەمدا.
