وشیار ئەحمەد ئەسوەد : لە ئەلبوومی یەكەمیدا “ببوورە-2008” كە 8 تراك لەخۆ دەگرێت، ئەستەم نەبوو توانا دەنگییەكەی (میرا) بخوێنینەوە، بەڵام ڕاستیتان دەوێ ئەوكات شێوەگوتن و میلۆدییەكانم بۆ ئەو دەنگە ئاسان پێ هەرس نەدەكرا، لەبەر ئەوەیش كە هەستم پێ دەكرد وەك گەنجێكی تازە دەركەوتوو جگە لەوەی توانایەكی باشی هەیە، هاوكات بەدنیایەك خەونەوە خۆی هاویشتووەتە باوەشی بوارەكەوە، بۆیە نەمویست لەبارەیەوە بدوێم و بێدەنگییەكەم لە هەڵسەنگاندنی تێگەیشتنەكانی خۆم پێ باشتر بوو، ئەمە بەو واتایە نییە گۆرانییەكانی ئەو ئەلبوومە قابیلی گفتوگۆ و ڕای جیاواز نەبن، چونكە (میرا) لە ڕێگەی ئەو ئەلبوومەوە خۆی ناساند و تا ڕادەیەكیش كەوتە بەر ڕۆشناییەوە، بەڵام بەبۆچوونی من ڕۆشناییەكە لەئاست پێویست نەبوو، بەڕاستی ئەو گەنجە خۆیشی لە دیمانەیەكی (ئاكانیوز)دا دان بەو ڕاستییەدا دەنێت و ئاماژە بەوە دەدات كە ئەوكات ئەگەرچی تا ڕادەیەك دەركەوت، بەڵام بۆ ئەو وەك سەرەتایەك بووە و ئەزموونی كەم بووە، هاوكات لە چەند ستایلێكی دیاریكراودا كاری كردووە، بەڵام دواتر بەهۆی مامۆستاكەیەوە (هەڵكەوت زاهیر) كە ئەو بەقوتابخانەی خۆی ناوی دەبات، توانیویەتی بۆ ئەلبوومی دووەمی كامڵتر سینە دەرپەڕێنێ.
(میرا) یەك لە دەنگە نائاساییەكانە، نائاسایی بەو واتایەی لە پانتاییەكی دەنگیی فراواندا گۆرانی دەڵێت كە لە دەنگە كوردییەكاندا بەدەگمەنەكان دێتە ژماردن، لە ئەلبوومی دووەمیدا “شێوەی تۆ” كە 13 تراك لەخۆ دەگرێت، بەشێوەیەكی زەقتر توانا دەنگییەكەیمان پێشان دەدات، ئەمەیش لە بەكاربردنی ستایلە جیاجیاكاندا خۆی دەنوێنێ كە پتر پێوەندیی بەئەقڵە هونەرییەكەی (هەڵكەوت زاهیر)ەوە هەیە، لەبەر ئەوەی تەواوی میلۆدییەكانی لەلایەن ئەو هونەرمەندەوە دانراون، ئەگەرچی ڕەنگە من و (هەڵكەوت زاهیر) بۆچوونەكانمان لەبارەی هەندێك لایەنی هونەرەكەدا كۆك نەبێت، بەڵام لانیكەم لەوەیاندا كۆك دەبین كە ئەو هونەرمەندە وەك فێرگەیەكی نوێخواز توانیویەتی لە ماوەیەكی زەمەنیی كەمدا زۆرترین ژمارەی دەنگی ئافرەتانمان پێ بناسێنێ، لەگەڵیاندا دەنگە دەگمەن و ناوازەكەی (میرا)یش بەهەمان شێوە لەلایەن ئەوەوە دەردەكەوێت كە پێم وایە هونەری سەردەم ئەوە دەخوازێت و مامەڵەیەكی سەردەمییانە لە هونەرەكەدا لەو ڕێگەیەوە دروست دەبێت، ئەمە جیا لەوەی ستایلگەلێك كە بۆ ئێمە نامۆ دەبینران، ئەم هونەرمەندە لە ماوەیەكی كەمدا خزاندیە نێو هونەری كوردییەوە، وێڕای ئەوەی لە سەرەتاوە دژایەتییەكی زۆر كرا، بەڵام ئەوەیش دەبینین كە ماوەیەكە خەریكە دژایەتییەكان كاڵ دەبنەوە و ستایلە جیاوازەكانیش بەقبووڵكراو جێگەی خۆیان دەكەنەوە، چونكە هەڵكشانی گۆرانیی كوردی بەرەو جیهانی عەرەبی و هەروەها توركیش، لە ڕێگەی ئەم هونەرمەندەوە بەرجەستە بووە.. (میرا)یش یەك لەو دەنگانەیە كە دەچێتە بۆتەی داهێنانە نوێیەكانەوە، ڕەنگە هەندێك لە گۆرانییەكانی بۆ ئێستا بەئاسان قووت نەچن، بەبۆچوونی من ئەمەیان بۆ پەروەردە دەنگییەكەی لە ئەداكردنی گۆرانیدا دەگەڕێتەوە، چونكە (میرا) ئەوەندەی كەوتووەتە ژێر كاریگەریی ئەدا عەرەبییەكانەوە و تێكەڵ بەو ڕۆحیەتە بووە، بۆ سۆزە كوردییەكان كەمتر ئاوێتە دەبێت، ئەمە نەك بەو واتایەی بەیەكجاری لە سۆزە كوردییەكە دوور كەوتبێتەوە، بەڵام ئێمە لێرەدا زۆرینە دەخەینە نێو هاوكێشەكەوە.. منیش نەمویستووە بەقووڵی بچمە نێو بەرهەمەكانی ئەلبوومەكەوە، ئەوەندەی مەبەستمە لەبارەی خودی تواناكانی (میرا)وە بدوێین، بۆ ئەمەیش دەبوو دیالۆگێك لەگەڵ (هەڵكەوت زاهیر) ساز بكەم، ئەدی گرنگە ئەو ئاوازدانەرە كە نزیكترین هەستی بەرامبەر دەنگی (میرا) هەیە، هەندێك كورتە شیكردنەوەمان بۆ بكات، ئەو لەبارەی جۆری دەنگی (میرا)وە دەیگوت “لە دەنگە دەگمەنەكانە و ئەو جۆرە دەنگەمان لە گۆرانی و موزیكی كوردیدا نییە، هەریەك لەو گۆرانیبێژانەی كاریان بۆ دەكەم، نازناوێكم بۆ داناون، (میرا)یش بە(سوڵتانی گۆرانیی كوردی) ناو دەبەم، دەنگێكە لە سەرەتاوە تا ئێستا بەشێوەیەكی پڕۆفیشناڵ كاری كردووە و بەدروستی هاتووەتە مەیدانەكەوە، من پێم وایە ڕێچكەكەی (میرا) لە گۆرانی گوتندا ئەگەر بەردەوام بێت، بۆ داهاتوو دەبێتە قوتابخانەیەك”.
من “قەرار-بەم” لە دەنگی (میرا)دا شك نابەم، یان هەستی پێناكەم، خۆ لانیكەم لای ئێمە دەنگی “قەرار” بەدەنگە “باس”ییەكان دێتە ژماردن، واتە ئەو دەنگانەی گڕن، ئەمەیان بەچەمكە ناوەخۆییەكەی نەك زانستییەكەی، چونكە لە چەمكە زانستییەكەیدا “قەرار-جەواب” دەكەوێتە بەر ئۆكتافەكان و هەڵكشان لە ئۆكتافێكەوە بۆ ئەوی تر، ئەمەشیان بۆ (میرا) نەك هەر ئاسانە، بگرە بەسەلیقەیەكی جوانەوە دەتوانێ یاریی لەگەڵدا بكات، بەڵام بەدیوی دەنگە “جەواب-زیڕ”ییەكەیدا، ئەم گۆرانیبێژە سۆزە دەنگییەكانی پتر لەوێدا بەرجەستە دەبێت.. بەڵام (هەڵكەوت) پێچەوانەی ئەم بۆچوونەی هەیە و دەڵێت “من پێموانییە بەم شێوەیە بێت، چونكە ئەگەر هەڵسەنگاندن بۆ قەرار و جەواب لە دەنگی (میرا)دا بكەین، دەهێنێ گۆرانیی “ببوورە” لە ئەلبوومی یەكەمیدا بكەینە نموونەیەكی زیندوو كە لەوێدا زۆر بەدروستی و سەركەوتوویی قەرار و جەوابیشی گوتووە، چونكە ئەو لە قەرارەوە بۆ سەرووی جەوابیش دەچێت، لەبەر ئەوەی (میرا) لە دەنگە فراوانەكانە، بۆیە من هیچ جۆرە میلۆدییەك نییە بۆ (میرا)ی دابنێم و ترسم هەبێت لەوەی نەتوانێ بیڵێت، ئەمەیش خاڵێكی گرینگی دەنگی گۆرانیبێژە كە ئازادی دەداتە ئاوازدانەر تا كاری شیاوی بۆ بكات”.
من ئەوە باش دەزانم (میرا) لە دەنگە سەركەوتووەكانی گۆرانیی نوێی كوردییە، دەنگێكی گەنجە و كاری گەنجانەشی بۆ دەكرێت، ئەمەیان تەنیا دیوێكە، بەدیوەكەی تریشدا لەنێو ئەو هەموو گۆرانییەی ئەو تۆمار و بڵاوی كردوونەتەوە، گۆرانییەك شك نابەین لەڕووی جەماوەرییەوە، كە بەشێوەزارە ناوەخۆییەكە پێی دەڵێین (سەرزاری) لەلای ئەم هونەرمەندە هەبێت، من گومانم لەوە نییە كە ئەمە خەوش نییە، چونكە زۆر بەرهەمی پڕ لە داهێنانیش دەبینین وەك سەرەتا ئاسان وەرناگیرێن، بەڵام دەبینین لە هەریەك لە ئەلبوومەكانی (لۆكە-دەشنێ-هانی) زۆر كاری تر كە (هەڵكەوت زاهیر) كردوونی، لانیكەم گۆرانییەكی سەرزارییان تێدا دەدۆزینەوە كە جەماوەر ئاسان وەریان دەگرێت.. لەمەیشدا دیسان (هەڵكەوت) پێچەوانەكەی باس دەكات و لەبارەی گۆرانییەكانی (میرا)وە دەڵێت “هەرگیز وا نییە، چونكە نموونەی زیندووم لە بەردەستدایە، گۆرانییەكانی “ببوورە- بۆ وات كرد” لەو بەرهەمانەن كە بەئاسان چوونە نێو خەڵكەوە و وەك گۆرانیی ناودار ئاماژەیان بۆ دەكرا، بەڵگەیشم ئەوەیە كاتێك بەرنامەی “ستۆدیۆی ئەستێران”مان لە كەناڵی ئاسمانیی زاگرۆش پێشكەش دەكرد، زۆر گەنج دەهاتن و گۆرانییەكانی (میرا)یان دەگوتەوە، ئەمە جگە لەوەی هونەرمەند هەیە پتر لە 20 ساڵە لە ناوەندەكەدا كار دەكات، بەڵام ئەوەندەی (میرا) لەناو جەماوەردا ناناسرێتەوە”.
(میرا) جیا لە فراوانیی دەنگەكەی، هاوكات یەك لە خاسیەتە گرنگەكانی دەنگ و ئەقڵی ئەم هونەرمەندە پێوەستە بەجووڵە و سەما دەنگییەكانەوە “الحركات الصوتیە”، چونكە ئەو گەمە و جووڵە هونەرییانەی ئەم گەنجە بەدەنگی دەیكات، بوار دەڕەخسێنێ ئاوازدانەر لە چڕترین و دوورترین مەودادا كاری بۆ بكات، ئەمەیش دیوێكیان بەتێكستەوە پێوەست دەبێت.. تا ئێستا (هەڵكەوت زاهیر) مامەڵەیەكی كێش و سەروایانەی لەگەڵ تێكستی گۆرانییەكاندا كردووە، بێگومان نەك تەنیا (میرا)، بگرە بۆ ئەوانی تریش، ڕەنگە بۆ هەندێكیان پێویستیی بەتێكستە سادەكان بێت لە نووسیندا، یان توانا و ئەقڵە هونەرییەكەیان ڕێگە بە(هەڵكەوت) نەدەن هەموو سنوورەكان تێپەڕێنێت، بەڵام ئەمەیان بۆ (میرا) جیا دەكەوێتەوە، من لەگەڵ (هەڵكەوت) دا نموونەی گۆرانیی “سووتماك”م هێنایەوە كە شیعری (شێركۆ بێكەس)ە و بەدەنگی (بەهجەت یحیا) گوتراوەتەوە، شیعرەكە لە بنچینەوە لە شیعرە ئازاد و نوێكانی شیعری كوردییە و ئەسڵەن (شێركۆ) بۆ گۆرانیی نەنووسیوەتەوە، ئەوە قودرەتی ئاوازدانەر و گۆرانیبێژە ئەو یارییە هونەرییانەیان لەگەڵدا كردووە و لە كاتی خۆیدا بووە یەك لە گۆرانییە هەرە دیارەكانی ئەو قۆناغەی پێشتر، كەواتە (هەڵكەوت)یش دەتوانێ هەمان ئەو تەرزە كارانە بۆ (میرا) بكات.. ئەگەر سەرنج بدەین، زۆرترین ئەو تێكستانەی (هەڵكەوت زاهیر) دەیانكاتە میلۆدی، تێكستەكانی (حەمەسەعید ئیبراهیم)ن، ئەمە بەجۆرێك تاكە ئەلبوومێك شك نابەین كارەكانی (هەڵكەوت) بن و لە تێكستی (حەمەسەعید) بەدەر بێت.. تانەی من لە تێكستەكانی (حەمەسەعید) نییە، زۆر جاران گوتوومە ئەو هونەرمەندە بەڕێزە كە تێكست بۆ گۆرانیش دەنووسێت، لە 58 ساڵی تەمەنیدا خاوەنی ئەقڵێكی گەنجە، ئەمەیش بۆ ئەوانەی لەم بوارەدا كار دەكەن گرنگە، چونكە لە ململانێی نەوەكانیشدا دەچێتە بەرەی دژ بەنەوەكەی خۆیەوە، واتە لە بەرەی گەنجاندایە، بەڵام وەك خۆیشی پێی گوتم “من تێكستنووسم نەك شاعیر”، ئەمەیش دانپێدانانێكی بوێرانەیە.. چەندان جار باسی ئەوەم كردووە یەك لەهەرە ئەقڵە گەنجەكانی هەولێر (مەحموود زامدار)ە، ئەمەیش لەبەر ئەوەی بەئاسان ئاوێتەی كارەكانی نەوەكانی دوای خۆی بووە، (حەمەسەعید)یش دەچێتە هەمان بۆتەوە، زۆرێك لە تێكستەكانی (حەمەسەعید) كاری جوان و شیاون، ڕەنگە هەندێكیشیان لەگەڵ ئەقڵی هونەریی مندا بۆ ئەم بوارە یەكانگیر نەبن، بەڵام نموونەی (حەمەسەعید) لێرەدا بۆ من دروست مەبەستم كاركردنە بۆ (میرا)، من دەڵێم دەنگی (میرا) پتر بۆ چامە شیعرییەكان دەگونجێت نەك شیعرە سادە و باوەكان.. كەچی لەم بارەیەوە (هەڵكەوت) پێی گوتم “كاك (حەمەسەعید) كەسێكی شارەزایە لە بوارەكە و ڕۆژانە ئامادەیی كاركردنی لەگەڵماندا هەیە، تێكستەكانی ئەگەر سادەیش بن، بەڵام پڕ واتا و جوانن، جگە لەوانە هاوكات تێكستی درێژی بۆ (میرا) و (لۆكە) نووسیوە و لە بەرنامەماندایە ئەو كارانە بكەین، ڕاستە ئەو تێكستەكانی بەكێش و سەروا دەنووسێتەوە، بەڵام دەبێ ئەوەیش بزانین ئێستا سەردەمەكە گۆڕاوە و خەڵكیش ماوەیەكی بۆ ڕاهاتن دەوێت تا بتوانێ شیعری ئازاد لە گۆرانیدا هەرس بكات، وێڕای ئەوە، ئێمە لە بەرنامەماندایە كاری لەو جۆرەیش بكەین، جەختیش دەكەمەوە هەر شاعیرێك شیعری ئازادی جوان و پوختم بداتێ، من بۆ دەنگی (میرا) كاری تێدا دەكەم، ئەوەیش دووپات دەكەوە هەموو نوێخوازییەك لە سەرەتاوە ئاسان وەرناگیرێت، بۆ شیعری ئازادیش بەهەمان شێوە پێویستە وردە وردە كاری تێدا بكەین، بەڵام بەدڵنیاییەوە بۆ ئەلبوومی سێیەمی (میرا) هەوڵ دەدەین كاری ڕژد و نوێتری بۆ بكەین.
دەگمەنن ئەوانەی هێندەی من پشتگیریی ڕەوتەكەی (هەڵكەوت زاهیر)یان كردووە، بەتایبەتیش لە نوێكارییەكانی، لە هەموو ئەوانەیش پتر چەند جارێك لەسەر گۆرانییەكەی (حەجاڕ و فەریقی) وەستاوم و وەك داهێنانێك قسەم لەبارەیەوە كردووە، ئەمەیش لەبەر ئەوەی هونەری كوردی بەئاوێتەبوون لەگەڵ هونەری عەرەبی، بەجیهانی عەرەبی دەناسێنێت، ماوەیەكیشە (هەڵكەوت) فێر بووە لە ئەلبوومەكانیدا بۆ گۆرانیبێژان، گۆرانییەكی دروست عەرەبی بەتێكست و ستایلی كاركردنەوە بڵاو دەكاتەوە، بێگومان بۆ ئەلبوومی “شێوەی تۆ”ی (میرا)یش گۆرانیی “اول مرە”ی بەعەرەبی كار بۆ كردووە كە ئەویش (حەمەسەعید ئیبراهیم) تێكستەكەی نووسیوە.. من لەگەڵ هەر نوێكاری و تێكەڵبوونێكم بەجیهانی عەرەب و تورك و هەموو ئەوانی تریش، بەڵام بە(هەڵكەوت)م گوت نازانم حیكمەت لەو گۆرانییە دروست عەرەبییانە چییە، ئەوانە بەگۆرانیی عەرەبی وەردەگیرێن نەك كوردی، تەنیا جیاوازییەكەی لەوەدایە گۆرانیبێژێكی كوردە و گۆرانیی عەرەبی دەڵێت، بەڵام (هەڵكەوت) پێچەوانەی ئەم بۆچوونەمان دەداتێ، ئەو دەڵێت “ئێمە پێویستیمان بەكرانەوە لەگەڵ جیهانی عەرەبی هەیە، بەپێی پرۆگرامی كاركردنمان لە قۆناغی یەكەمدا لە وڵاتە عەرەبییەكان و توركیا و نزیكەكانەوە دەست پێدەكەین، بەڵام لە قۆناغی دووەمدا بۆ ئەوروپا و وڵاتانی ڕۆژئاوا هەڵدەكشێین، بۆ نموونە لە بەرنامەماندایە بەزمانی ئینگلیزی گۆرانی بۆ (دەشنێ) تۆمار بكەین و بیگەیەنینە كەناڵەكانی دەرەوە، سەرەتا بە(لەیلا فەریقی و عەلی حەجاڕ) بۆ كەناڵە عەرەبییەكان دەستمان پێكرد، پاشان بەشێوازێكی تر كارمان بۆ (دەشنێ) كردووە، گرێبەستمان لەگەڵ كەناڵێكی وەك ڕۆتانا كردووە بۆ وەشاندنی بەرهەمەكانمان، واتە دەخوازێ هونەرمەندەكانمان ئینتەرناسیۆناڵ بكەین، لەبەر ئەوەی میدیا و تەلەڤزیۆنی كوردی بەشێكی داخراوە و ئێمەیش لە شوێنێك دەژین هەموو كەس ئاگای لە هونەر و كولتوورمان نییە، هەروەها ئەمە ناساندنی هونەرمەندەكانمانە، هەتا ئەگەر بەعەرەبیش گۆرانییەكە بڵێن، بەڵام وەك هونەرمەندی كورد لەو كەناڵانە دەردەكەون، ئەوانەی مامەڵەیشمان لەگەڵدا دەكەن، باش دەزانن ئێمە كوردین و لە كوردستانی عێراقدا دەژین، هاوكات وەك كورد مامەڵەمان لەگەڵدا دەكەن”.
(میرا) لەو ئەلبوومەیدا خاوەنی 13 گۆرانییە، من لێرەدا بۆچوونم تەنیا لەسەر 2 لەو گۆرانییانە كورت دەكەمەوە، لە گۆرانیی “بۆ میرا”دا ئەم هونەرمەندە بەدەنگێكی تری جیا لە دەنگە ئاساییەكەی خۆی ئاشنامان دەكات كە ئێمە لەسەری ڕاهاتووین، مەبەستەكەی من تەنیا لەوەدا نییە كە ڕیتمی خێرای گۆرانیی كوردیی بەكار بردووە، بگرە ئەو دروست گۆرانییەكی كوردیمان بۆ دەڵێت كە لە ڕێگەیەوە سۆزە كوردانەكەیشی دەبیستین، ئەمەیان بایەخێكی هونەریی هەیە، بەڵام ڕاستیتان دەوێ، لە دەرەوەی بەكاربردنی ڕستە و دەستەواژەكان لە تێكستی گۆرانییەكەدا، دەكرێ بەنوێترین تێكستی گۆرانیی كوردیی لەو ستایلەدا ناوزەد بكەین، (میرا) ڕاستەوخۆ و ڕاستبێژانە لە ڕێگەی گۆرانییەوە داوای ماچ دەكات و ئەشقی خۆی بۆ خۆشەویستەكەی بەیان دەكات، ئەمە ڕەنگە لە شیعری كوردیدا زۆر بێت، بەڵام لە گۆرانیی كوردیدا دەگمەنە، بۆیە دەهێنێ بەیەك لە جوانییەكانی ئەو ئەلبوومەی بچوێنین.. لە گۆرانییەكی تردا كە لەگەڵ (دەشنێ) بەدویتە گوتوویانەتەوە، ئەویش بۆ جەژنی لەدایكبوونە و تایبەت دەكرێت بەم بۆنەیە، بێگومان بۆ هەموو كەسێك، گۆرانیی “hapyperthday” لەلای من بەنوێ وەردەگیرێت، ڕاستە چەند هونەرمەندێكی تریش گۆرانییان بۆ ئەم بۆنەیە گوتووە و بڵاویان كردووەتەوە، بەڵام لە ئەقڵی جەماوەردا جێگیر نەبوون، من تەنیا قسەم لەسەر دیوە سۆزەكەی ئەم گۆرانییەیە نەك تەنیا لایەنە هونەرییەكەی، لەبەر ئەوەی لە ڕێگەی سۆزەوە هەر بەرهەمێك بەئاسان دەچێتە دڵانەوە، ئەم میلۆدییەیش بەجۆرێك لە جۆرەكان بەسۆز ڕتووش كراوە.. بۆیە لێرەوە پێشنیاز بۆ ئەو هونەرمەندە بەڕێزانە دەكەم بایەخێكی زۆر بەئەنجامدانی كلیپی ئەم بەرهەمە بدەن، مەبەستم كلیپێكی دروست و تایبەت بەبۆنەكەیە، بۆ ئەوەی لانیكەم ئێمەیش وەك كورد گۆرانییەك بۆ جەژنی لەدایكبوون جێگیر بكەین.
