هونەرمەندی دەرهێنەر (لوقمان غەریب) لەدوای بەرهەم هێنانی درامای (نامەکانی ئەشرەف)، لە ئێستادا خەریکی ئامادەکاری زنجیرە دراماییەکی دیکەیە، بەناوی (رەیحانە)، ئامادەکاری دەقی سیناریۆی ئەو دراما تازەیە ئامادەیە، ئەکتەرەکانیش دەست نیشان کراون، تەنیا ماوە دەست بکرێ بەکاری وێنەگرتنی، لەلێدوانی تایبەتدا بۆ هەفتەنامەی “هونەری هەولێر” دەرهێنەر (لوقمان غەریب) دەربارەی ناوەرۆکی ئەو زنجیرە دراما تازەیە هاتە ئاخاوتن و گوتی : “لە دواى بەرهەمهێنانى زنجیرە دراماى ( نامەکانى ئەشرەف ) کەسەرکەوتنێکى بێوێنەى جەماوەریى بەدەستهێنا، لە ئێستادا خەریکی بەرهەم هێنانی زنجیرە دراماى تەلەفزیۆنیى ( ڕەیحانە) دووەمین بەرهەمى ناوەندى “گاڤە” بۆ بەرهەمهینانى کاریى تەلەفزیۆنیى کوردى، لەم بەرهەمە تازەیەماندا هەوڵم داوە بە فۆرمێکى نوێتر و لە چوارچێوەى داهێنانێکى تازەدا کاریى لەسەر بکەم”.
دەربارەی ژمارەی ئەڵقەکان و ناوەرۆکی ئەو زنجیرە درامایە دەرهێنەری (رەیحانە) گوتی : “جارێ کاتى ئەوە نییە باس لە ژمارەى ئەڵقەکانى بکەین، چونکە ئەمێنێتەوە بۆ دواى مۆنتاژ ، بەڵام سیناریۆکە دەقێکى رۆمان ئامێزى درێژە کە ناوەرۆکەکەى چیرۆکێکە پێکهاتووە، لە کۆمەڵێ رووداوى کۆمەڵایەتى و رەخنەیى بابەتیی . میژووى رووداوەکان بۆ ساڵانى پەنجاکانى سەدەى رابردوو دەگەڕێتەوە، سیناریۆکە نوسینى خۆمەو هەرخۆشم کاریى دەرهێنان و بەرهەمهێنانى بۆ ئەنجام ئەدەم، ئەو کارە دووەمین کاری گەورەیى هونەرییە کە بەبێ پشتگیرى و پشتیوانى دامودەزگاکانى حیزب و حکومەت ئەنجام دەدرێ، لەم بەرهەمەدا زیاتر لە حەفتا ئەکتەرى خاوەن بە ئەزموون و ناسراو بەشداریى دەکەن ، جگە لە پەنجا ئەکتەریى ناوەندی و کۆمبارس، پرۆگراممان داناوە کەلەماوەى (90) رۆژدا کاریى تۆمارکردن و بەرهەمهێنانى تەواو بکەین وە زیاتر لە چوارمانگیش دەبێت ئامادەسازى و پلانڕێژیمان بۆکردووە و ئیستا لە قۆناغى دابەشکردنى رۆڵەکان بووینەتەوە و بەرنامەمان داناوە لەچەند رۆژى ئایندەدا دەست بە وێنە گرتن بکەین، شوێنى وێنەگرتنمان شارى سلێمانى و دەوروبەری و هەندێ ناوچەى ترە لەگەڵ بەشداریکردنى چەند ئەکتەرێکى شارى هەولێر هەندێ لە دیمەنەکانیشمان لەو شارە تۆمار دەکەین”.
دەربارەی ئامانج لەبەرهەم هێنانی ئەو جۆرە درامایانە گوتی : “بێگومان ئامانج لەبەرهەمینانى کارێکى نوێى هونەریى بە پلەى یەک، خزمەتە بە بوارەکە بکات، دواجاریش پێویستە هەنگاوى خێراو چالاکتر لە بواریى بەرهەمهینانى کاریى دراماى تەلەفزیۆنییدا بنێین کە ئێستا بۆشاییەکى گەورە لەم بوارەدا تێبینى ئەکرێ، سەبارەت بەوەش کە بۆ دەقێکى کۆمەڵایەتى میژوویى کێشەداریى کۆنمان هەڵبژاردووە، ئەوەیان زیاتر بۆ دیاریکردنى ئەو شێوازە هونەرییە ئەگەڕێتەوە کەمن دەمەوێ جیاواز لەشێوازەکانى تر کاریى لەسەر بکەم، ئەوەى منیش دەیکەم پەیوەست نییە بە قۆناغێکى مێژوویى لە کات و شوێنێکى دیاریکراودا، چونکە ئەوە کارى من نییە، من میژوو نووسێکى نەشارەزا نیم بەئارەزووى خۆم ماوەیەک لە میژوویەکى دیاریکراو یان هەندێ رووداوى میژوویى هەڵبژێرم و بە ئاراستەى بیرکردنەوەى خۆم لە دووتوێى کۆمەڵێ رووداوى رێک نەخراودا پیشانى بدەم، من دەمەوێ رووداوە کۆمەڵایەتییە ئاڵۆزەکان لە فۆرمێکى کۆنى بەسەرچوودا نیشان بدەم، تا وەرگر بگاتە بەردەم وەڵامى ئەو پرسیارەى کە ئاخۆ رووداوگەلێکى ئاوا کۆن بۆ هێشتا ڕەگ و ریشەیان بە قوڵى لەناو هەناوى گۆمەڵگەى ئێمەیا داکوتاوە ، بۆ تائەمڕۆ ئێمە زەلیلى ئەو جەنگە دەروونییە خەتەرناکەین، ئیتر هیچ کات و زەمانێ نە ویستومەو نەئەمەوێ حیکایەتەکانى میژوو بە ئاوەژوویى بگێڕمەوە و هیچ کاتێکیش رێگە بەخۆم نادەم لە سادەترین کاریى هونەرییدا ببمە حیکایەتخوانەکانى سوڵتان و بەبەژن و باڵاى لارو لەوێریانا هەڵبدەم، ئەوە لە قۆناغى ئیستادا و لەم سەردەمەدا وەزیفەى رۆشنبیرى راستەقینە نییە، ئەگەر رێگە بەخۆمان بدەین ئەو ناونیشانە هەڵبژێریین، ئیمە لەرێگاى ئەم کایەوە دەبێ هەرچى خەوش ونالەباریى و هۆکارەکانى پاشکەوتەیمانە نیشانى بدەین و نمایشى بکەین تا ببنە دەرس و عیبرەت و پێکەنیین بە حاڵى خۆمان. چیرۆکەکە کۆمەڵایەتییە رەنگە بۆ ئەم سەردەمەش بگونجێ و بۆ سەد ساڵ پێش ئیستاش بگونجێ چونکە من لە جوگرافیاى خۆما هیچ جیاوازییە نابینم لە نێوان ئەو سەردەمەو ئیستادا .. من هێشتا هەرواى دەبینم . سەیر دەکەی لە زۆر ئاکارو هەڵسوکەوتدا بەتایبەتى کیشەى ژن و مڵکداریى و پاوان خوازیى و کۆیلەیەتى و کۆمەڵى دیاردەى تر زیاتر بەرەو پاش گەڕاوینەتەوە، بەڵام لەکارێکى هونەریدا نیشاندانى ئەم حاڵەتانە دەبێ فۆرمە هونەرییەکە وەربگرێ و بەمجەرڕەدیى بەرجەستە نەکرێ، فانتازییاو خەیاڵى نووسەرو دەرهێنەر دەبێ دنیایەکى پڕ لە جوانیی و میهر بەرجەستە بکات کە کرێتى و ناشرینى تەنگى پێهەڵچنیون . ئەم چیرۆکەش پڕیەتى لە جنۆکەو ئەهریمەن و پریشە لە فریشتەى پەڕوباڵ سپى و بێگەرد، ئەمڕۆ بینەرو وەرگرى ئێمە زۆربەیان هوشیارین مەبەستەکان لەیەکتر جیا دەکەنەوە و ئاماژەکان وەرئەگرن. لەراستیا ئێمە پێویستمان بەم جۆرە هونەرەیە ، نەک هونەریى دەربارو پیاهەڵدان، لە( نامەکانى ئەشرەف )ـیشدا شارێک و تەواى دانیشتوانەکەى گیرۆدەى دەستى درۆو فیشاڵ بوون ، سادەیى و ساویلکەى خەڵکەکە ئەشرەفى کردە فەرمان ڕەواو دەسەڵاتدار ئەگەرچى لەیەکەم دیمەنى دراماکەشەوە هەمووان دەمانزانى کە ئەشرەف کەسێکى ساختەچى و کەڵەکەبازە کەچى پێ بە پێ خەڵکى بە هەوڵى خۆیان گەیاندیانە ئامانجەکانى خۆى. ئەوە ئەگەر ئەشرەف جارێ تاوانباربێ ئەوا خەڵکەکە (ئەمین و عومەرەفەنى و حەسەن و رەسوڵ)و ئەوانى تر سەدان جار تاونبارن . ئەمە ئەو درۆیەیە کەلەهەموو عان و زەمانیکا هەر یەک ڕەنگ و ڕواڵەتى هەیەو بینەرو وەرگر هوشیارانە لێکى ئەداتەوە و ماناکانى تێدەگات”.
سەبارەت بە تێکەڵ کردنى هونەرمەندانى هەولێرو سلێمانى دەرهێنەر (لوقمان غەریب) گوتی : “من کار بۆ دراماى کوردیی دەکەم، دراماى کوردیش تەنها دراماى هەولێر یان هى سلێمانى نییە بەڵکو گرنگ ئەوەیە ئەو درامایە بەزمانى کوردیى بەرهەم دەێت، درامایەکى کوردیى دەکەیت پێویستت بە ئەکتەرە ئیتر خەڵکى هەرشارو شارۆچکەیەک بێت ئەوە مەبەست نییە گرنگ نییە بەڵکو پێویستە دەرهێنەر بە دواى تواناکاندا بگەڕێت و لەکارەکەى خۆیدا بەرجەستەیان بکات . رەنگە لە وەختێکى تردا من کارێکى درامى لە شارى دهۆک یان خانەقین بکەم . بۆیە ئەوەى مەبەستە ئەنجامدانى کارێکى درامایى کوردییە . هەرچەندە بەداخەوەو لەبەر دەست کورتى ئەوەى جەنابت باسى دەکەیت سەبارەت بە ئەکتەرەکانى دانیشتوى هەولێر ، بەو ئاستە فراوانە نییە چونکە مەسەلەى خەرجییەکان و گواستنەوە و مانەوە تێچونێکى زۆرى دەوێت کەلە قودرەتى مادیى کارەکەى ئێمەدا نییە ، بەڵام هەنگاوێکى باشە کەئەم تێکەڵییە زیاتر بکرێت و فراوانتر بێت … خۆ ئەمە شتێکى تازەش نییە پێشتریش هونەرمەند کاک ناسر حەسەن زۆر بەفراوانى ئەم هەنگاوەى نا ، لەدراماى بەناوبانگى ( مەمى ئالان )دا هونەرمەندانى زۆربەى شاروشارۆچکەکانى کوردستانى تیادا کۆکردەوە، یان بەرهەمەکانى ( تیپى شانۆى سالار ) کە تێکەڵیەکى زۆر باش و فراوانى لە نیوان هونەرمەندانى شارەکانى کوردستاندا دروست کردبوو. ئەوەى ئێمەش دەمانەوێ بیکەین هەنگاوێکى سروشتییە و پێویستە وابکەین، ئەوەتا لە بوارى کاریى میوزیک و گۆرانیشدا بۆ ئەم بەرهەمە تازەیە هونەرمەندى بەتوانا و ناسراوو (هاوتا ئەسعەد) کارى داناى ئاوازو گوتنى گۆرانییەکانى خستۆتە ئەستۆى خۆى چەند بەرهەمێکى گۆرانی زۆر جوان و ناوازەى بۆ دراماى ( رەیحانە ) ئامادەکردووە و ئێستا لە قۆناغى تۆمارکردندایە. ئەو بەشدارییە فراوانەى هونەرمەند (هاوتا ئەسعەد) لەم درامایەدا بریتییە لە دانانى ئاوازى گۆرانى تایتڵ و ووتنى چەند حەیران و لاوک و چەند مەقامێکى کوردیى جۆراوجۆر کە دەربڕى رووداوو ناوەرۆکى دراماکەیە”.
لەو زننجیرە درامایەدا بەرهەمی لاوک و حەیران هەروەها گۆرانی بەشێوەیەکی بەرچاو بەکاردەهێندرێ، لەمبارەیەوە (لوقمان غەریب) گوتی : “بەکارهێنانى هونەریى گۆرانى لە بابەتى لاوک و حەیران و مەقام بە شێوازێکى فراوان لەم دراما تازەیەدا، شێوازو فۆرم و ناوەرۆکى دراماکە دەیخوازى تا بینەر زیاتر ئیحساسى لەگەڵ رووداوە عاتیفى و هەست جوڵێنەکاندا کاربکات، بێگومان ئێمە پێشتر باسمان لە شێوازى هونەریى و بەرجەستە بوونى هونەریى کرد ، هونەریى دراما و دروست کردنى دراما پێویستى بەزۆرێک لە موفرەداتى تریى هونەرییە هەیە کە گرنگترینیان گۆرانى و مۆسیقا و ئاوازە .. ئەم کارە تازەیەش دەخوازێ بە فراوانى ئەم پێویستییەى بۆ فەراهام بکرێ کە هەروایشى بۆ کراوە”.
دەربارەی بەشداریی کردنی ئەو ژمارە زۆرەی هونەرمەندان دەرهێنەر گوتی : “بێگومان لەبەر فراوانى سیناریۆکەو زۆرى کاراکتەرەکان، چەندین ئەکتەرى خاوەن ئەزموون و بەتواناو بەناوبانگ بەشدارن لەم کارەدا کە روویەکى گەش و جوان بەبەرهەمەکە دەبەخشن و زۆربەیان یەکەم جارە پێکەوە کاربکەین و ئەوەش سروشتى کاراکتەرەکانە کە پێویستى بەو ئەکتەرە گەورەو خاوەن ئەزموونانە هەیە، لەگەڵ ئەوەشدا چەندین ئەکتەرى کارەکانى پێشوو تریشمان بەشدارن و ئومێد ئەکەم هەموومان پێکەوە بتوانیین ئەزمونێکى نوێ و جوان پێشکەش بە بینەرى خۆمان بکەین .
(لوقمان غەریب) ئەوەشی خستە روو شێوازو ستایلى ئەم بەرهەمەی جیاوازە لەگەڵ ئەوانەى پێشووتری و گوتی : “جیاوازی کاری ئەو جارەمدا لەوەدایە کە رووداوەکان بەشێوەى گێڕانەوە ( سرد ) هەندێکییان بەرجەستە دەبن و ووردەکاریى زیارتر بەئاراستەى رووداوەکانەوە دیارە ، بارى کۆمیدیا تەنها لەهەندێ حەڵەتدا بەرجەستە دەبێت، مێژووى کاراکتەرەکان بە روونى دیارە کەئەمە حاڵەتێکى کلاسیکییە لە درامادا و بینەر باشتر وابەستەى رووداوەکان دەکات، هەروەها مەسەلەى خۆشەویستى و رق و غەدرو ناهەقى تەرحێکى نیمچە واقیعى جدى وەرگرتووە لەگەڵ بەکارهێناى هەندى ئسلوبى تر بۆ بەگشتى کردنى ئاستى بینەر لەهەموو قۆناغەکانى تەمەندا و فراوانکردنى مەوداى وروژاندن و تەشویق بۆ تێپەڕاندى حاڵەتى بێزار بوون لاى بینەر کەلە زۆربەى دراما جیهانییەکاندا پەیڕەو دەکرێ … ئیتر ئەوەى لە تواناماندا بێت بۆ بەرزکردنەوەى ئاستى هونەریى و بابەتیى دراماى ( ڕەیحانە ) و تێپەڕاندنى بەرهەمى پێشوومان دراماى ( نامەکانى ئەشرەف ) بەهەوڵى هەموو بەشداران ئەنجامى ئەدەین و هەرچیش خوا نەیکا نابێت .
عەبدولغەفار عەبدوڵڵا
(لوقمان غەریب) : ” لەدوای (نامەکانی ئەشرەف) خەریکی بەرهەم هێنانی زنجیرە درامای (رەیحانە)ـیە!!
