شیعر و واتا یان شیعر و قسە؟

سەدیق سەعید ڕواندزی

گرفتی بەشێکی زۆری ئەوانەی لە شیعر دەدوێن، بە تایبەتیش نەوەی نوێی دوای ڕاپەڕین لەوەدایە، کە ئاگایەکی قووڵ و وردیان لە بارەی قۆناغەکان و ڕەوتی شیعری کوردی، لە ڕابردوودا و بە تایبەتیش زەمەنی پێش ڕاپەڕین نییە. بۆیەشە کاتێ لە بارەی ئەزموونی شاعیرێکەوە دەدوێن، دەکەونە ھەڵەوە و پارادۆکسی گەورە، کە خۆشیان ھەستی پێ ناکەن. بەشێک لە وانەی لە شیعر دەدەوێن، لە کاتێکدا شاعیرن بە تێگەیشتنی خۆیان و سەروکاریان لەگەڵ دنیای شیعر ھەیە، بەڵام ڕۆشنبیریی شیعرییان نییە، کە ڕەگەکانی دەچنەوە نێو مێژوو، زمان، ھەڵومەرجی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئەدەبی قۆناغەکانی شیعری کوردی. تاکو بەرمەبنای ئەو مێژووە، لە بارەی شیعر و ئەزموونی جیاوازی شیعری بدوێن. لە ڕاستیدا، لە نێو نەوەی پێش ڕاپەڕین و نەوەی دوای ڕاپەڕین و بە تایبەتیش نەوەی ساڵانی دوو ھەزارەکان، گەلێک خەسڵەتی جیاکەرەوەی فەرھەنگی ھەن، بەڵام دیارترین ئەو خەسڵەتە ئەوەیە، کە نەوەی پێش ڕاپەڕین، لە نێو پاشخانێکی گەورەی کولتووری و ڕۆشنبیریی و خوێندنەوەی کتێبەوە، دێنە نێو دنیای نووسین و ئەدەب بە گشتی. بە پێچەوانەوەی نەوەی نوێوە، کە دەنووسێت، پاشان دێتە نێو دنیای خوێنەوە. لێرەوەش گەر سەرنج بدەین دەبینین، ھیچ شاعیرێکی نەوەی پێش ڕاپەڕین نییە، ئاگایەکی لە مێژوو و ڕەوتی شیعری کوردی، ئەگەر کەمیش بێت نەبێت. نەوەی پێش ڕاپەڕین، بوونەوەری ڕاستەقینەی نێو کتێب و خوێنەوە بوون، دوای پەیوەندییەکی درێژ و قووڵ لەگەڵ کتێب و دنیای خوێنەوە، دەست بە نووسین دەکەن، بۆیە ئێستاش کاتێ سەرنج لە نووسینەکانییان دەدەین، زۆر بە ڕوونی ھەست بەوە دەکەین کە نەوەیەکن، ئاگایەکی گەورەیان لە ئەزموونی شیعری کوردی و ڕابردوو بە گشتی ھەیە. بەڵام نەوەی نوێی دوای ڕاپەڕین، ئاگایەکی کەمی لەو مێژووەو ئەو قۆناغانە ھەیە، بۆیە کاتێ لە شیعر بە گشتی و ئەزموونی شاعیرێک بە تایبەتی دەدوێت، چونکە ئاگاداری ڕابردوو نییە، ئیدی پێی وایە ئەزموونی ئەم شاعیرە، جیاواز و تایبەتە و لە مێژووی شیعری کوردیدا، داھێنانێکی تازەیە. بە بێ ئەوەی لە زۆر کاتدا، لە چەمکی داھێنان و ئەزموونی جیاوازی شیعریی و شیعری داھێنەرانە گەیشتبن. لەو ڕوانگەیەوە، دەمەوێت وەک خوێنەرێکی شیعر، قسە لە سەر وتارێکی (شاڵاو حەبیبە) بکەم، کە لە پێشەکی کۆمەڵە شیعرێکی تازە چاپکراوی (سامی ھادی) بە ناوی (بەلەمی نادیار) نووسیویەتی. شاڵاو لەو پێشەکییەدا، کە لە ڕاستییدا ستاییشنامەیەکە و بەرمەبنای ئەو پەیوەندییە ھاوڕێیەتیەیە کە ئەو بە شاعیر دەبەستێتەوە، بە گشتی دەیەوێت لە بارەی شیعر و شیعرەکانی نێو ئەو کۆمەڵە شیعرەش بدوێت. نووسەر ئەو شیعرانە، وەک نموونەی ئەزموونێکی تازەی شیعری دەناسێنێت و پیشانی خوێنەری دەدات. بە بڕوای ئەو (سامی ھادی) لەو کۆمەڵە شیعرەدا، دابڕانێکی گەورەی لە ئەزموونەکانی پێشووی ھێناوەتە ئاراوە و خوێنەر بەر ئەزموونێکی دیکەی تازە و جیاوازی کەشفنەکراوی ئەو شاعیرە بە قسەی ئەو دەکەوێت. بە بێ ئەوەی بتوانێت ڕوونی بکاتەوە، کە ئەو شیعرانە، چۆن و بە چی لە شیعرەکانی ڕابردووی ئەو شاعیرە جبا دەکرێنەوە و ئەزموونێکی تازەی تاقیکراوەیە؟ بە دەربڕینێکی تر، کاتێ باس لە دوو ئەزموونی جیاوازی شیعری شاعیرێک دەکەین، دەبێ ئەدگارە ھونەرییەکان و جیاوازییەکانی نێو ھەردوو ئەزموونەکە ئەنالیزە بکەین و دواتر لە پەراوێزی ئەو بەراوردکردنەوە، دەری بخەین کە ئەزموونەکە نوێ و جیاوازە. دەنا قسەکردن لە بارەی ئەزموونی نوێ، چەمکێکە و خوێنەر دەتوانێت بیداتە پاڵ دەیان شاعیر، بەبێ ئەوەی لە بنەڕەتدا ئەزموونەکە نوێ بێت. بەر لەوەی لە سەر ئەو بۆچوونە بووەستین، دەمەوێت بە کورتی لە بارەی ئەزموونی جیاوازی شیعری بدوێم. بێگومان یەکێک لەو دەستەواژە لاستیکییانەی، بەردەوام لە پەراوێزی خوێنەوەی نووسینی نووسەران دەکەوێتە بەرچاوم، چەمکی ( ئەزموونی نوێ و داھێنەرانەی شیعرییە) لە کاتێکدا ئەگەر بە وردی سەرنج لە شیعرەکان بدەین، دەبینین لە ڕووی دنیابینی و ناوەڕۆک و زمانەوە، ھەمان ئەزموونە بە وێناکردنی جیاواز. لە ڕاستیدا، ھیچ ئەزموونێکی شیعری جیاواز نییە، ئەگەر لە بەراییدا زمانێکی جیاواز، فۆڕمێکی جیاواز، دنیابینییەکی جیاوازیی شیعری نەبێت. لە مێژووی شیعری کوردیدا، ئەزموونی شاعیرانی ئێمە ھێندە ھاوشێوە و لە یەک چووە، کە لە زۆر کاتدا بچووکترین خاسیەتی جیاکەرەوەی نێوان شیعری ئەو شاعیرانە نابینینەوە. سەرنح لە ئەزموونی شیعری کوردی نیوەی دووەمی ھەفتاکان و قۆناغی دوای ھەرەسی شۆِرشی کورد بدەن، شیعرەکانی ئەو قۆناغە، لە ڕووی گوتار و دنیابینییەوە ھێندە لە یەکترییەوە نزیکن، وەک ئەوەی ئەزموونێکە بۆ کۆیە و ھی یەک شاعیرە نەک جیاواز. بۆیە ئەزموونی شیعری، دابڕانێکی بنەڕەتییە لە ئەزموونەکانی ھاوشێوە و ھاو قۆناغ و ھاوسەردەمەکە. بۆچی دەگوترێت ئەزموونی نوێی گۆران؟ چونکە ھیچی لە شیعری کلاسیک نەدەچوو. شتێک نییە بە ناوی ئەزموونی جیاواز، ئەگەر ڕوانگەی جیاواز و زمانی جیاواز و دەقی جیاواز نەبێت. کاتێ ئەزموونی شاعیرێک، لە ڕووی دەربڕین و زمان وگوتارە و لە ئەزموونی شاعیرێکی تر دەچێت، ئیدی شتێک نامێنێتەوە بە نێوی ئەزموونی جیاواز. ئەزموونی جیاواز، واتا حیاواز کەوتنەوە لە نووسینی دەقی شیعریی. ئایا بچووکترین ھاوشێوەبوون و ھاوچوونی زمانی، لە نێوان شیعرەکانی (سەباح ڕەنجدەر) و( کەریم دەشتی) و(جەمال غەمبار)بە نموونە ھەیە؟ ئایا سەباح ڕەنجدەر، وەک فەرھاد شاکەلی و گۆران و شێرکۆ بێکەس دەنووسێت؟ وەک شاعیرانی ھەفتا و ھەشتاکان و ئێستای ھەولێر دەنووسێت؟ مەگەر کاتێ بەر ئەزموونی ئەو شاعیرە دەکەوین، بەر شتێک دەکەوین کە لە شیعری شاعیرانی پێشووتر بینیبێتمان؟ کەواتە ئەو ئەزموونە جیا و تایبەتە، دەرەنجامی دنیابینی تایبەت و زمانی تایبەتی شیعرییە. شاعیرێک ناتوانێت ئەزموونێکی تازەی شیعری تاقیبکاتەوە، ئەگەر زمانێکی تازەی شیعری و دنیابینییەکی تازەی شیعری تاقینەکاتەوە. ئەزموونی جیاواز، دابڕانێکی گەورەیە لە ئەزموونی ڕابردوو. جیاواز کەوتنەوەی شیعری، جیاواز کەوتنەوەیە لە سەر ھەموو ئاستە ھونەرییەکانی دەقێکی شیعری، کە دواجار وەک ئەزموونێکی تایبەت دەردەکەوێت. بۆیە کاتێ، شالاو حەبیبە دەنووسێت (سامی ھادی) ئەزموونێکی تازەی شیعری تاقیدەکاتەوە، بێگومان دەبێ خوێنەر ئەو جیاواز کەوتنەوەیە لە ئەزموونی پێشووتر ببینێت. نووسەر لە پێشەکی ئەو کۆمەڵە شیعرەدا دەنووسێت:_(بە گەڕانەوە بۆ شیعرە کۆنەکانی شاعیر کە لە کۆتایی ئەم کۆمەڵە شیعرە، یەک دوو نموونە دانراون، ھەست بە گۆڕان و شێوازێکی تازەی شیعری ئەو شاعیرە دەکەین و شاعیر جیھانی نوێی کەشف کردووە) مەبەستی شاڵاو ئەوەیە، کە لە کۆتاییەکانی ئەو کۆمەڵە شیعرە، چەند نموونەیەک لە شیعرە کۆنەکانی ئەو شاعیرە ھەن و جیاوازن لە شیعرەکانی نێو ئەو کۆمەڵە شیعرەی. بەڵام ھەر خوێنەرێک ئەو بەراوردکارییە بکات، بێگومان دەزانێت کە ئەو بۆچوونەی نووسەری پێشەکییەکە، لە قسەیەکی ئاسایی و ستاییشی بەو لاوە، ھیچی تر نییە. ئەگەر بەراوردی ئەو شیعرانە بە یەکتری بکەین، زۆر بە ڕوونی ھەمان دەنگی ئەو شاعیرە و ھەمان ھەناسەی شیعریی و ھەمان موفرەداتی شیعری دەبینین. لە شیعرەکانی (سامی ھادی)دا، بە گشتی خوێنەر بەر گەلێک چەمکی وەک ( پاییز، تەنیایی، ڕەشبینی، تەمتومان، وەرز ، سرووشت ، مەرگ، شەڕاب،پەنجەرە، مانگ) و گەلێک دەربڕینی دیکەی شیعریش دەکەوێت. لە شیعرەکانی ئەو شاعیرەدا ( کە من پێشتر لە بارەیەوە نووسیومە) ھەست بە تەنھایی و ڕەشبینییەکی گەورە دەکەین، کە بەردەوام لە دنیابینی شاعیردا، بە تایبەتیش دوای مەرگی (زیلانی) کچە جوانە مەرگەکەی، ئامادەیی ھەیە. شاعیر لە بەلەمی نادیاریشدا، ھەمان دنیابینی ھەیە و ھەمان ئەو ئەدگارە زمانی و ھونەرییانە دەبینین، کە بە گشتی لە شیعری ئەو شاعیرەدا ھەن و دەبینرێن، بەتایبەتیش نائومێدی و ڕوانگە ڕەشبینییەکە بۆ ژیان. ئەمە لەلایەک، لەلایەکی دیکەوە، زمانی شیعرەکان، لە ڕووی فۆڕم و ناوەڕۆک و وێنەی شیعرییەوە، ھەمان ئەو زمانەیە، کە ساڵانێکە شاعیر شیعری پێ دەنووسێت. ئیدی نازانم کامانەن ئەو گۆڕانە شیعرییانەی لە ڕووی شێواز و ناوەڕۆکەوە، لەو شیعرانەدا تازە و جیاوازن لە شیعرەکانی پێشووتری ئەم شاعیرە؟ کامەیە ئەو جیھانە نوێیەی کە شاعیر کەشفی کردووە؟ بۆچی شاڵاو لە وتارەکەیدا نەیخستۆتە ڕوو؟ دەکرێ خوێنەران بۆ دڵنیابوونەوەی زیاتر، بەراوردی ئەو نموونە شیعرییانە بە یەکترییەوە بکەن، کە لە ڕوانەگەی نووسەرەوە، جیاوز و دابڕاون لە یەکتری. نووسەر بەردەوام دەبێت و دەنووسێت:_(من ھەمیشە ئەو شاعیرم خۆشویستووە، کە دەتوانین سێبەرەکانی ژیانی لە پەناو پەسیوی شیعرەکانی بدۆزینەوە) بەردەوام دەبێت و ئەمجارەیان دەنووسێت:_( خۆشبەختانە دەتوانم لە شیعرەکانی سامی ھادی تێبگەم) نووسەر، کە خۆی وەک دەنگێکی گەورە و جیاوازی شیعریی نەوەی دوای ڕاپەڕین دەبینێت و ئارەزووش دەکات ھەمووان وای ببینن، بە ڕوونی و بێ پێچ و پەنا، پێمان دەڵێت کە من سەرو کارم لەگەڵ بایۆگرافیای شاعیرە نەک شیعرەکانی. پێمان دەڵێت، من دەمەوێ بزانم، ئەو شاعیرە چی دەکات؟ لە کوێ دەخەوێت؟ منداڵی چۆن بووە؟ نەک ئەوەی لە شیعرەکانیدا چیمان پێ دەڵێت و گوتار و ناوەڕۆکی شیعرەکانی چین؟ ڕوونتر بدوێین، ئەو لە جۆری ئەو خوێنەرە ھەمووەکییانەیە (عەوام) کە گەرەکییانە شیعر سادە و بێ فیکر و بێ قووڵایی بێت. گەرەکییانە، زۆر بە ئاسانی لە شیعر بگەن، وەک چۆن بە ئاسانی لە دەربڕینێکی میللی، لە پانتاییە کۆمەڵایەتییەکە دەگەن. ئەم بەڕێزە، کە شاعیرە و شاعیرانیش دەبێ پاشخانێکی گەورەی شیعرییان ھەبێت، وا لە شیعری سەرکەوتوو و داھێنەرانە گەیشتووە، کە سادە و ڕەوان بێت و زۆرترین کەس و خوێنەر لەو شیعرە بگەن، وەک ئەوەی زۆر جاری تر وتوومانە، کە ئەوانە شیعر بە (تۆپانی) دەزانن، بۆیە لایان وایە، کە چ شیعرێک زۆرترین جەماوەری ھەبوو، ئەوەیان داھێنەرانەترین شیعرە. سەیرم پێ دێت کەسێک خۆی شیعر بنووسێت، کەچی ھێندە سادە لە شیعر و قووڵایی شیعریی گەیشتبێت و پێی وابێت دەبێ شاعیر، بایۆگرافیای خۆی بکاتە شیعر. ئەگەر وایە، بۆچی یادەوەری ناخوێنێتەوە نەک شیعر؟ کەسێک بەو شێوەیە لە شیعری سەرکەوتوو و داھێنەرانە و جیاواز گەیشتبێت، نازانم چۆن بوێری ئەوە دەکات، ئەزموونی تازە و کەشفکردنی جیھانی نوێ، بداتە پاڵ شاعیرێک؟ مەگەر جیھانی شاراوە و کەشف نەکراو، جیھانێکی واقیعی، ڕۆژانەیی و گشتییە؟ جیھانی کەشفنەکراو، جیھانێکی داخراو و ئاڵۆزە، یان سادە و ساکار کە ھەمووان پەی پێ دەبەن؟ چۆن دەبێت کەسێک شاعیر بێت، کەچی بە بێ سڵەمینەوە باس لەوە بکات، کە شیعر دەبێ سادە و ڕەوان بێت و ھەمووان وەک یەک تێی بگەن، وەک ئەوەی شیعر (مەتەڵ) و (قسەی نەستەق) بێت. بە تایبەتیش لە ڕۆژگارێکدا، کە شیعری کوردی، وەک ڕابردوو، چیتر ھەڵگری پەیامێکی سیاسی و کۆمەڵایەتی نییە و شیعر چیتر ڕۆڵی ھوشیارکردنەوە و ڕیفۆرمکردنی تاکەکان و کۆمەڵگە بە گشتی نابینێت. بێگومان ئاساییە دەقێکی شیعری سادە و ڕەوان بێت و ھەمووان بە ئاسانی تێی بگەن. سادەیی زمان و دەربڕین، ڕووبەرێکی گەورەی شیعری کوردی لە ڕابردوودا پێکھێناوە، قسە لەسەر ئەوە نییە، بەڵکو ئەوەی دەبێت ڕەخنە بکرێت و ڕەتبکرێتەوە ئەوەیە، کە تۆ بێیت، ئەو دیدگا سادە و بێ قووڵاییەی خۆت، وەک تیۆرێک و میتۆدێک بۆ خوێنەوەی شیعر ببینێت و پێت وابێت، داھێنەترین و سەرکەوتووترین دەقی شیعری شاعیران، ئەو شیعرانەن کە ھەمووان، لە نەخوێنەوارێکەوە بۆ پڕۆفیسۆرێک، لە کاسبەوە بۆ خوێنەرێکی وردی شیعری بێ جیاوازی تێی بگەن. ئەم نەوەیە، بەشێکی زۆریان بەو شێوەیە، لە زمانی شیعر گەیشتوون، بۆیە ھەموو دیاردە و کردە ڕۆژانەییەکانی ژیانی خۆیان دەکەنە شیعر و بە ناوی شیعر بڵاویدەکەنەوە. تا ئەو ڕادەیەی زۆر بە دەگمەن، لە پشت ئەو زمانە سادەو ڕۆژانەییەوە، شیعرێکی جوان و بە چێژ دەبینین. نووسەر لە وتارەکەیدا، لە کاتێکدا باس لەوە دەکات کە شاعیر، جیھانێکی تازە کەشفنەکراوی دۆزیوەتەوە و ئەم شیعرانەی گۆڕانێکی گەورە و بنەڕەتین، لە ئەزموون و شێوازی شیعری بەراورد بە شیعرەکانی ڕابردووی، بەڵام ھەر خۆی بۆچوونەکانی خۆی ڕەت دەکاتەوە و دەکەوێتە ھاودژییەکی زۆرەوە لە نووسینەکەی. با بزانین، نووسەر کە باس لەو جیھانە کەشفنەکراوەی شاعیر دەکات، دواتر چی دەڵێت. ئەمجارەیان لە درێژەی وتارەکەیدا، دەنووسێت._(لە کۆی ئەو کتێبەدا واتا بەلەمی نادیار و بەتایبەتیش لە ڕووی بابەتەوە، ھەمان ئەو سامی ھادیە دەبینم کە لە ساڵی ٢٠١٢ ناسیم) بێگومان ئەگەر بەو پێوەرە بێت کە ئەو دەستنیشانی کردووە، ئەوا نە شیعری جیاواز، نە گۆڕانی شێوازی شیعری، نە جیھانێکی کەشف نەکراویش بوونییان ھەن. چونکە ئەگەر شاعیرێک، بەھەمان وێنەی یانزە ساڵ پێش ئێستا، لە ڕووی بابەتەوە شیعر بنووسێت، مانای وایە ھیچ لەو چەمکانە بوونییان نییە و بەڵکو زادەی خەیاڵکردنی شاڵاون، کە ئەو خەیاڵکردنەوش، دەرەنجامی ئەو پەیوەندییە برادەرایەتیەیە، کە ئەو بە شاعیر دەبەستێتەوە. نووسەر لەو شیعرانەدا، وێنەی ھەمان ئەو شاعیرە و شیعرەکانی دەبینێت کە دەیەیەک لەمەوبەر( کە زەمەنێکی زۆرە بۆنوێ کردنەوەی شیعری) ناسیویەتی و شیعرەکانی خوێندۆتەوە. ئەمەش ڕەتکردنەوەی ئەو بۆچوونەی خۆیەتی، کە پێشتر بانگەشەی بۆ دەکات. بۆیەشە نەیتوانیوە، بە پراکتیکی و لە پەراوێزی خوێنەوەی شیعرەکانییەوە، ئەو دابڕانە شیعرییە باس بکات، کە ئەو پێی وایە، لەگەڵ شیعرەکانی ڕابردوودا ھاتۆتە ئاراوە. نووسەر لە درێژەی وتارەکەیدا، ئەمجارەیان باس لە (شیعری گەورە) دەکات. با بزانین ئەو لەو بارەیەوە چی نووسیوە؟ نووسەر دەنووسێت:_(شاعیرێک ئەگەر بیەوێت، شیعری گەورە و فەلسەفەی گەورەو جیھانبینی گەورەی ھەبێت، دەبێ بە شێوەی سامی ھادی بنووسێت، دەبێ ژیان و دنیایی ڕاستەقینەی خۆی بنووسێتەوە و بکاتە شیعر) لە ڕوانگەی ئەم بەڕێزە، شاعیرێک ئەگەر بیەوێت شیعری گەورە بنووسێت و داھێنان بکات، ئەوا دەبێ بە شێوەیەک بنووسێت، کە ھەمووان لە شیعرەکەی بگەن، نەک نوشتە ئاسا شتێکمان بۆ بنووسێت، کەس تێی نەگات. ھەڵبەتە بەوەدا دیارە کە دیدگای ئەم بەڕێزە بۆ شیعر، چەند ھەژار و لااوازە، کە نایەوێت شیعر ئاڵۆز و قووڵ و پڕ واتا بێت، بەڵکو دەبێ زمانێکی ئاسایی و ڕۆژانەیی ھەبێت و ھەموو خەڵک تێی بگات. نووسەر، نایەوێت ڕامان و بیرکردنەوەی شیعری ھەبێت، بەڵکو تا بە ئاسانی لە شیعرێک بگەی، بە چێژتر و ھونەریترو داھێنەرانەترە. بێگومان ھیچ دەقێکی شیعریی نییە، بەو دەقانەی نووسەر وەک (نوشتەش) ئەیانبینێت، کە بە جۆرێک لە جۆرەکان، ھەڵگریی واتایەکی قووڵی شیعرییانە نەبن، بەڵام جیاوازییەکە ئەوەیە، ئەم جۆرە دەقانە، خوێنەوە و ڕامان و ھەڵوەستە کردنیان دەوێت. بیرکردنەوە و تێڕامان و گەڕان بە دوای پرسیارە شاراوەکانی دەقەکەیان دەوێت، ئەمش پرۆسەیەکە لە توانای ھەموو خوێنەرێک نییە و ھەموو خوێنەرێکیش ئەو توانستە زمانی و ھزریی و شیعرییەی نییە لە ھەموو دەقێک بگات. من بە پێچەوانەی ئەو، ھەمیشە ئارەزووی خوێنەوەی ئەو دەقانەمە کە تێیان ناگەم، چونکە ئەم شیعرانە، ناچار بە بیرکردنەوە و ھەڵوەستە و ڕامانم دەکەن، بە بڕوای من ھەر ئەمەشە خوێنەرێکی بیرکەرەوە لە خوێنەرێکی ڕاگوزەر و بیرنەکەرەوە و فەیسبووکی جیا دەکاتەوە. ئەمە لەلایەک ، لەلایەکی دیکەوە، ئەگەر(جیھانبینی گەورە) و(شیعری گەورە) و(فەلسەفەی گەورە)، بە نووسینەوەی ژیانی ڕاستەقینەی کەسەکان بێت، ئەوا دەبوو نووسەر بزانێت ئێستا نیوەی مرۆڤایەتی و کوردیش، شاعیری گەورە و فەیلە سوفی گەورە و داھێنەر دەبوون. چونکە کەس نییە، ڕووداوێک لە ژیانی ڕاستەقینەی نەبێت و بشێ بیکاتە تیمەی نووسینین دەقێک. بۆیە ئەم قسەیەی نووسەر، قسەیەکی بێ ئەرزش و بێ ناوەڕۆکە و لە بێ ئاگاییە و لە شیعرو جیھانبینی شیعری ھاتووە. دواجار دەڵێم، ھیچ پێویستی بەوە نەدەکرد (سامی ھادی) ئەو پێشەکییە بۆ کۆمەڵە شیعرەکەی دابنێت، چونکە ئەو خۆی شاعیرێکی ناسراوە و من وەک خوێنەرێک شیعرەکانی دەخوێنمەوە و پێشتر لە بارەی شیعرە کانییەوە نووسیومە. ئیدی چ پێویست بەوە دەکات، شیعرەکانی لە ڕێی کەسێکی دیکەوە بناسین.

*خوێنەران دەتوانن بگەڕێنەوە سەر پێشەکی کۆمەڵە شیعری (بەلەمی نادیار) کە چەند ڕۆژێک لەمەو بەر، لەلایەن (وەشانخانەی باڵندە) چاپ و بڵاو کرایەوە.
** دەربڕینی نێو کەوانەکان، لە وتارەکەی نووسەر وەرگیراون. تکا دەکەم خوێنەران بۆ دڵنیایی، بگەڕێنەوە سەر وتارەکەی نووسەر، لە پێشەکی کۆمەڵە شیعرەکە.