لةماوةى رابردوو لە هۆڵی گەلی شاری هەولێر، شانۆگەری (كورسییەكان) لە نووسینی (یۆژین یوسنكۆ) و وەرگێڕانی (هەورامان وریا قانیع) و ئامادەكردن و دەرهێنانی (رۆژگار كەریم رۆژ) و نواندنی (د. فەرهاد پیرباڵ و هێرۆ مەولودی و كۆسرەت عەبدولڕەحمان) نمایشكرا، بۆ زیاتر ئاشنابوون بە ناوەڕۆكی ئەمكارە و باری شانۆی كوردی لەم سەردەمەدا، كوردستان راپۆرت، ئەم دیمانەیەی لەگەڵ دەرهێنەری (كورسییەكان) سازدا.
كوردستان راپۆرت: لەنێو ئەو هەموو دەقە جیهانییەدا، بۆچی كورسییەكانت هەڵبژارد تا كاری تیادا بكەیت؟
رۆژگار كەریم: كورسییەكان یەكێكە لەو دەقانەی كە تا ئێستا زۆرترین شیكاری بۆ كراوە، لە رووی ناوەڕۆكیشەوە، ئەم دەقە كۆمەڵێك بابەت لە خۆ دەگرێ، لەناو ئەو كۆمەڵە بابەتەش یەك بابەت بە روونی دیاری یكراوە، ئەویش كەسی سێیەمە، كە لەو كارەی مندا كەسایەتی (د. فەرهاد پیرباڵ) بوو، ئەمەش كۆمەڵێك مانای هەیە. بۆ نموونە لە سەرەتا باسی خیانەتی ژن و مێرد دەكات، دوای ئەو باس لە كێشەكانی ژن و مێرد و خێزان دەكات لەناو ماڵدا، پاشان دەبێتە تەجریدی، هەتا دەگاتە ئەوەی باس لە دەسەڵات دەكات. هەروەك لە سەرەتای ئەم شانۆگەرییە دیارە وەهم باڵادەستە، نەك هەر ئەوە لە زۆربەی دەقەكانی یۆژین یونسكۆ وەهم باڵا دەستە، بەڵام دەبینین لە كورسییەكان باڵادەستییەكە زیاتر بەرچاوە. ئەگەر بێینە سەر رۆڵی (د.فەرهاد)یش واتە(وتاربێژ)ەكە، كۆمەڵێك مانای هەیە، یەكێك لەوانە دانانی كەسی نەشیاوە لە شوێنی شیاودا، بۆیە لە سەرەتادا كەسی یەك و دوو دەڵێن، وتاربێژەكە دێت مرۆڤایەتی رزگار دەكات و وا دەكات و.. هتد، یۆژین یوسنكۆ ئەمەی زۆر جوان تەرح كردووە، لە روانگەی منەوە ئەوە دانانی كەسی نەشیاوە لە شوێنی شیاو.
كوردستان راپۆرت: گونجانی ئەو دەقەت لەگەڵ ئەمڕۆی كوردستان لە كوێ بینییەوە؟ چەند هەوڵتدا بە یەكەوەیان ببەستیتەوە؟
رۆژگار كەریم: هەڵبەتە ئەم دەقە شانۆییە 60 ساڵ لەمەوبەر نووسراوەتەوە، بۆ یەكەمجاریش لە ساڵی 1955 لە پاریس خراوەتە سەر تەختەی شانۆ، ئەگەر بە وردی سەیری ناوەڕۆكی ئەو شانۆگەرییە بكەین، ساكارترین شت كورسییە تێیدا خراوەتە روو، ئەگەر كورسیش شیكارییەكی زۆر ئاسانی بۆ بكەین، دەسەڵاتە، ئەمڕۆش لە هەموو دنیا كێشەی دەسەڵات هەیە. كەواتە دەقێكی سەردەمیانەیە، بەڵام من دووبارە دەقەكەم ئامادە كردەوە، ئەم دەقە بینایەكی درامی زۆر بەهێزی هەیە، هەروەك دەزانین بینای درامی سەرەتاو ناوەڕاست و كۆتایی هەیە، من هاتووم سەرەتاكەیم كردووەتە پانتۆمایم و لەوێوە پیشانی دەدەم، ئەوە ژن و مێردێكن و كێشەیان هەیە، لێرەوە سەرەتاكەم دیاریكردووە، هەتا دەگەینە كۆتاییەكەی، لەبەرئەوەی ئەم دەقە باسی كورسی دەكات و ئەمڕۆش لە هەموو دنیا كێشەی كورسی هەیە، كە ئەویش دەسەڵاتە.
كوردستان راپۆرت: هەڵبژاردنی ئەكتەرەكانت بۆ ئەو كارە چۆن و لە سەر چ بنەمایەك بوو؟
رۆژگار كەریم: ماوەی ساڵێك زیاتر خەریكی ئەو دەقەم، رۆژانە و تا رۆژێكیش بەر لە نمایش ئەو دەقەم دەخوێندەوە، هەتا لە رۆژانی كۆتایی جەنەڕاڵ پرۆڤەشدا جووڵەم تیا گۆڕیوە. هەڵبەتە هەروەكو لە ئەكادیمیا و لە پەیمانگەش خوێندوومانە، ئەو دەقە هەرچی جارێك خوێندنەوەی بۆ دەكەی، كۆمەڵێك بابەتی دیكەت لەلا دەوروژێت. (هێرۆ مەولودی) ئەكتەرێكی سەركەوتووە، كە پێشتر باگراوندێكی وای نەبووە لە رووی نواندنەوە، بەڵام توانی زۆر سەركەوتووانە بەسەر دەنگەكەدا زاڵبێ و توانی زۆر جوان بچێتە ناخی كاراكتەرەكەیەوە. (كۆسرەت عەبدولڕەحمان)یش هەروا، لە هەمووی گرنگتر ئەوەبوو(د. فەرهاد) رۆڵەكەی زۆر باش بەرجەستە كرد، یانی ئەوەی من دەمویست ئەوەبوو.
كوردستان راپۆرت: ئەگەر (فەرهاد) ئەو رۆڵەی نەبینیایە، بە هەمانشێوە رۆڵەكەت دەدایە كەسێكی ناسراو، یا كەسێكی ئاسایی؟
رۆژگار كەریم: نەخێر، ئەو رۆڵە زۆر گرنگ بوو، یەكەم كەسیش بوو كە پێمگوت، قبووڵی كرد و رازی بوو ئەو رۆڵە ببینێ.
كوردستان راپۆرت: لە رۆژانی نمایشدا پێشوازی بینەرانت لە كارەكە چۆن بینی؟ ئەو شتانەی خۆت مەبەستت بوو، ئەكتەران جێبەجێیان كرد؟
رۆژگار كەریم: ئەوەی من ویستم كردیان و كاری باشیان بۆ كردم، چەند شتێكی ورد هەبوو نەكرا، ئەویش بەهۆی پڕی هۆڵەكەوە بوو، لەبەرئەوەی تا ئێستا لە هەولێر چەند شانۆگەری كرابێ، بەو شێوەیە هۆڵم بە قەرەباڵغی نەبینیوە، بەڕاستی سوپاسی جەماوەر دەكەم، زۆر بە پێویستیشی دەزانم سوپاسی هەموو راگەیاندنەكان بكەم، كە هەم ماڵپەڕ و رۆژنامە و تەلەفزیۆنەكانیش راگەیاندنێكی زۆر باشیان بۆ كردم، كە ئەوەش وەكو پردێك وایە لەنێوان ئێمە و جەماوەردا، بەبڕوای من لەو شانۆگەرییەدا سەلماندیان وەك دەسەڵاتی چوارەم كاریان كردووە و منیش لە دەلیلەكەدا سوپاسیانم كردبوو. دەربارەی ئەكتەرەكانیش، هیچ گلەییم لە سەریان نییە، ئەگەر نەگەیشتمایە قەناعەت، نمایشم نەدەكرد.
كوردستان راپۆرت: لە روانگەی نمایشكردنی كارەكەی خۆتەوە، پێتوایە قەیرانی شانۆ هەیە؟ یا قەیرانی كاری شانۆیی هەیە؟
رۆژگار كەریم: پێموانییە قەیرانی شانۆیی هەبێ، ئەوە ئیش دەزانێ، ئەو دەرهێنەرەی دەیەوێ كارێك بكات، پێویستە بزانێ چ دەقێك هەڵدەبژێرێ و تا چەند لەگەڵ ئەو سەردەمە دەگونجێ، ئەو ئەكتەرانە كێن كە هەڵیاندەبژێرێ، مەوسمی ئەوكات. ئەوانە هەمووی كۆمەڵێك شتن كە دەبێ دەرهێنەر رەچاوی هەموو ئەو خاڵانە بكات، ئینجا جێبەجێی بكات. بۆ نموونە من لە كاتێكدا شانۆیی(شەریف پاشا)م كرد، توركیا بەردەوام هێرشی دەكردە سەر سنوورەكان، ناوەڕۆكی شەریف پاشاش باس لەوە دەكات. بۆیە پێویستە هەر دەرهێنەرێك كە دەیەوێ هەر كارێك بكات، دەبێ پێشتر رەچاوی هەموو شتێك بكات.
كوردستان راپۆرت: قوتابی بەشی شانۆی ئەكادیمیای هونەرەجوانەكانیت، زۆرجار دەگوترێ،ئەكادیمیا هونەرمەند لە كاری هونەری دوور دەخاتەوە، ئەو خاڵە چەندە لە تۆدا رەنگیداوەتەوە؟
رۆژگار كەریم: هەر كەسێك كاتێك دەچێتە هەر بوارێكەوە دەبێ خودی خۆی هەوڵبدا، هەوڵ و توانای خۆی بەكاربهێنێ؟ راستە ئەكادیمیا مامۆستای پسپۆڕ و كەسانی باشی تێدایە، بەڵام ئەو كەسە خۆی هەوڵنەدا و ماندوو نەبێت، ناتوانێ هیچ بكات، من وەكو خۆم هیچ لایەكیانم فەرامۆش نەكردووە و بە جددی هەردوو لایەكانیم بە جێگەیاندووە.
كوردستان راپۆرت: بۆچی شانۆگەری كورسییەكانت پێشكەشی هونەرمەندان ئەردەڵان بەكر كرد؟
رۆژگار كەریم: نەك ئێستا، هەر لە سەرەتاوە ئەو كاتەی منداڵ بووم ئاشنابووم بەو دەنگە، دەنگێكی زۆر خۆش و سەرنجڕاكێش بوو بۆم، قەت لە بیرم ناچێتەوە، لەو رۆژەی كە بە نەخۆشییەكی كوشندە كۆچی دواییكرد، لە دڵەوە زۆرحەزمدەكرد شتێك پێشكەشی ئەو هونەرمەندە بكەم، لەوە زیاتر هیچم پێنەكرا، كە ئەو شانۆگەرییەی پێشكەش بكەم. سەری رێز و نەوازش بۆ خۆی و خانەوادە بەڕێزەكەی دادەنەوێنم، هیوادارم لەمەودوا حكومەت و راگەیاندنەكان بایەخێكی زۆر بدەن بە هونەرمەندان، چ لە ناوەوە و چ لە دەرەوەی كوردستاندا. بەڕاستی ئەردەڵان كەسێكی زۆر مەغدور بوو، كەسێك بوو كارەكانی زۆر جوان بوو لە رووی ناوەڕۆك و تێكستەكانییەوە، بۆیە ناتوانم هیچ شتێك بڵێم باس لە گەورەیی ئەردەڵان بەكر بكات.
كوردستان راپۆرت: وەك دەڵێن، بە نیازی كار لە دەقی (حەشیشەكێشەكان) بكەیت، بۆچی ئەو دەقە؟ كەی كاری تێدا دەكەیت؟
رۆژگار كەریم: بەنیازم لە داهاتوویەكی نزیكدا و بۆ تێزی دەرچوونم لە ئەكادیمیا، كار لە دەقی حەشیشەكێشەكان بكەم، ئەو دەقە زۆر جوانە، من زۆربەی دەقەكانی (د.فەرهاد)م خوێندووەتەوە و تێگەیشتنی زۆر باشم بۆی هەیە. حەزناكەم لە ئێستاوە باسی حەشیشەكێشەكانیش بكەم، لەبەرئەوەی ناكرێ لە گفتوگۆیەكی وادا باس لە دەقێكی وابكەم، لەبەرئەوەی ئەویش كۆمەڵێك كێشەی خستووەتە روو، پەنا بەخوا لە داهاتوویەكی نزیكدا ئەویش دەبینن.
