ماوەیەك لەمەو بەر ویستم بەستوونێك ئەوە بگێڕمەوە كە ئەو كاتەی لەئەستەنبۆڵ لەڕێگای برادەرێكمەوە سەردانی یەكێك لەستۆدیۆ گەورەكانی ئەوێم كرد، بینیم كۆمەڵێك لەمیوزیكژەنی تورك لەوێ بوون و سەرقاڵی كاری خۆیان بوون، كاتێك كەزانیان كوردم، راستەوخۆ پرسیاری ئەویان لێكردم و بەشێوەیەك سەرسامی خۆیان بۆ بەرهەمەكانی ئەو دەربڕی كە بڕوا ناكەم هیچ یەكێك لەهونەرمەندانی خۆمان بەو شێوە ستایشی كاری هونەرمەندێكی تر بكات، ئەوان پێویستیان بەوە نەبوو تا لەبەر دڵی من و لەبەر خاتری من باسی ئەو بكەن، بەڵام هەستم كرد كە كارەكانی زەكەریا چ كاریگەرییەكی لەسەر ئەوان دروستكردووە، ئەمە زۆر دڵی خۆشكردم بەوەی كە هونەرمەندانی كوردیش بەو ئاستە گەیشتوون كە لەوڵاتانی تر بەوشێوە باس لەكارەكانی بكرێت، بەڵام وتم ئەگەر ئەو باسە بگێڕمەوە رەنگە زۆر كەس وابزانن كە من موجامەلەی ئەو دەكەم، بۆیە وازم لێهێنا، بەڵام لەم دیدارەی ئاوێزەدا نەمتوانی باسی نەكەم، بۆیە حەزم كرد بیگێرمەوەو ئەوە بلێم كە بەرهەمەكانی ئەو لەو ئاستەدایە.
یونس حەمەد
لەتیڤییەكان دەرناكەوێت
ئەو چەند ساڵێكە لەبەرنامەی هونەری تیڤییەكاندا نابیندرێت، ئەمەش بۆتە پرسیار لای گوێگران و هەوادارانی، بەڵام ئەو، ئەو دەرنەكەوتنەی بۆ چەند هۆكارێك گێڕایەوەو وتی: لەگەڵ رێزمدا بۆ هەموو كەناڵەكانو بەرنامە هونەرییەكان، بەڵام بەرنامە هونەرییەكانی ئەو تیڤیانە ئەوەندەی بۆ پڕكردنەوەی بەرنامەكەو بەسەربردنی كاتەكەیانە، ئەوەندە بۆ بۆ خزمەتی هونەرمەندەكەیان نییە، تۆ بانگ دەكەن بۆ ئەوەی بەرنامەكەی خۆی پێشبكەوێت، نەك بۆ ئەوەی خزمەتت بكاتو هونەرەكەت پێش بخات.
بۆ نموونە لەبەرنامەكاندا هەموو گۆرانییەكان پلەی باكن، ئەگەر وابێت خۆ خەڵك دەتوانێ لەناو ئۆتۆمبێلو لەشوێنەكانی تریشدا بەسیدی گوێ لەگۆرانییەكانم بگرێت، من نامەوێ ئەو شتەی كە لەستۆدیۆكاندا دەیڵێم لەبەرنامەكانیشدا بەهەمان شێوە بیڵێمەوە، بەڵكو دەمەوێ هەمان بەرهەم بڵێم، بەڵام بەشێوازێكی ترو گۆڕانكاری تیا بكەم و راستەوخۆبێت، من نامەوێ هەر پرسیارو وەڵام بێتو كاتم پێ پڕ بكەنەوە، دەبێ گروپێكی موزیكت هەبێت و موزیكژەنیش دەربخەینو خەڵكی راستەوخۆ گوێ لەژەنینەكانی ئەوانیش بگرێتو توانای ئەوانیش دەربكەوێت.
باسی لەوەشكرد كە بۆ كەناڵەكان ئامادەن بۆ ریكلامێك مامەڵەی یەك چركەت لەگەڵدا بكەن، بەڵام بۆ كەسێك كە ساڵانێكی زۆر خزمەتی هونەری كوردی كردبێ، بەبێ بەرامبەر بچێتە بەرنامەكەی ئەو و چەندین گۆرانیشی بۆ بڵێت، ئەوە رەوایە؟.
هەروەها گلەییشی لەپێشكەشكارەكان كردو وتی: كە ئەو هونەرمەندانەی كە بانگیان دەكەن دەبێ پێشكەشكارەكان بەقەدەر توانایان مامەڵەیان لەگەڵدا بكەن، با بەشانو باڵی هەموو كەسێكدا هەڵنەدەن و بەویژدانەوە مامەڵە لەگەڵ ئەو هونەرمەندانە بكەن.
وتیشی: ناكرێت كەسێك بانگ بكەیت كە چەند گۆرانییەكی هەیە، تۆ داوای لێبكەیت ئاستی هونەری كوردی هەڵبسەنگێنێ، یان باس لەشێواندنی هونەرو موزیكی كوردی دەكەن، گوایە شێواوە، باشە ئەو كەسانەی كە دەڵێن هونەری كوردی شێواوە، بابچن ئەوان شتێك بكەن كە رەسەن بێتو فۆلكلۆر بێت، تا ئێمەش بەدوایان بكەوین و واز لەهونەری ئێستا بێنن، لەهەموو دنیادا ئێستا هونەرو موزیك ئەوەندە لەیەكتر نزیك بۆتەوە خەریكە دەبێتە یەك شێواز، ئەو (یانی) میوزیكژەنی جیهانیشی بەنمونە هێنایەوەو وتی: كەستان بینیوە رەخنە لەیانی بگرێت و پێی بڵێت ئەوەی تۆ كردووتە هەڵەیە، چونكە موزیكەكەت رەسەن نییە، بەڕاستی پێموایە ئەوە بەس لەناو ئێمەدا هەیە.
با فێری شتی جوانیان بكەن
سەبارەت بەوەی چەند قەڵەمێك هەن، بەناوی خوازراوەوە قسە بەهونەرمەندان دەڵێن و باس لەژیانی تایبەتیان دەكەن و كەسایەتییان دەڕووشێنن، ئەو كەسانەش لەلایەن كۆمەڵیك كەسی ترەوە هاندەدرێن، ئەو وتی: من دەمەوێ بەدوو شێوە باسی ئەو مەسەلەیە بكەم، یەكەمیان دەمەوێ بڵێم كە هونەر یان رەشە یان سپییە، ناوەڕاستی نییە، پێویستە ئەو قەڵەمانەی باس لەڕەش یان سپێتی ئەو بەرهەمانە دەكەن رەخنەی دروستكەرییان لێبگرن، دەبێ ئێمە هەوڵبدەین ئەو كەسە خاوەن قەڵەمە بەهرەدارانە پێیبگەیەنین و دروستیان بكەین، نەك فێری شتی تریان بكەینو بەئاڕاستەیەكی تریاندا بەرین، با لەمەودوا ئەو قەڵەمانە فێری شتی جوان بكەن، فێری راستگۆییان بكەین، نەك هونەرمەندانو بەرهەمەكانیان پێ بشكێنین، بەداخەوە خەڵكانێك هەن ئەو كارە دەكەن، كە هونەرییان خراوەتە بەردەست، كە شایانی ئەوە نین كە رێبەری ئەو شتە پیرۆزە بكەن، ئەوانەی كە ئەمڕۆ هونەریان كەوتۆتە بەردەستو رۆژنامەنووسان بەئاڕاستەیەكدا دەبەن ئەوان هیچ پەیوەندییەكیان بەهونەرەوە نییەو خەڵكانێكی نەزاننو نەفامن لەهونەردا.
لەئاستێكی خراپدایە
ماوەیەك لەمەوبەر بەنیازی كردنەوەی ئەكادیمیایەكی موزیكی بوو، بەڵام تا ئێستا هیچ پڕۆژەیەكی لەو شێوەیە دیار نییە، سەبارەت بەمەش ئەو وتی: من لەگەڵ دكتۆر ئیدریس وەزیری پێشووی خوێندنی باڵا دانیشتمان كرد، ئەوەی كە من باسم لێكردووە دامەزراندنی كۆلیژێكی هونەریی یان ناوەندێكی ئەكادیمی بوو، كە پێموایە زۆر زۆر پێویستە، چونكە خوێندنی موزیك لەكوردستاندا لەئاستێكی زۆر نزمدایە، لەگەڵ رێزم بۆ مامۆستاكان، چونكە من مەبەستم ئەوان نییە، بەڵكو خوێندنو سستمی خوێندنی موزیكی لەئاستێكی خراپدایە، من بەپێویستی دەزانم كە لەداهاتوودا میوزیكژەنی بەتوانا پێ بگەیەنین، بەڵام بەڕاستی ئەوە بەتەنیا بەمن ناكرێت، بەڵكو دەبێ پێش هەموو كەسو لایەنێك هونەرمەندانی كورد هاوكاریم بكەن، ئەگەر ئەوان ئەو ئەمانەتە بەمن بسپێرن، ئەوا من دەتوانم هەنگاوێكی باش بنێم.
بابێن هەڵیبسەنگێنن
زەكەریا زۆر راشكاوانە تەحەدای بەرهەمەكانی فارسو توركو عەرەبی كرد و وتی: ئەو كەسانەی كە شارەزان لەهونەری كوردیدا بابێن لەرووی تەكنیك و میوزیك و دابەشكردنیشەوە كارەكانم هەڵبسەنگێنن، بابزانن چۆنەو لەچ ئاستێكدایە، دڵنیام لەوەی لەگەڵ بەرهەمەكانی ئەوان سێ بەرامبەرە، من ئەوەی كە كردوومە بۆ خزمەتی هونەری كوردو خەڵكی كوردستان دەیكەم، هیچ كەس و لایەنێك هاوكاری نەكردووم، نەك تەنیا قازانج، بەڵكو یەك لایەن دەستخۆشیشی لێنەكردووم، رێكخراوێك لەوەزارەتی رۆشنبیری بەغدا دێت میدالی رێزلێنانم پێدەبەخشێت، بەڵام لێرە بەپێچەوانەوە، تەنانەت دەستخۆشیشم لێ ناكەن.
كە من دەڵێم هونەرەكەم لەئاستی وڵاتانی دراوسێكان بەرزترە، هەر لەخۆمەوە واناڵێم، بەتایبەت ئەلبوومی لاپەڕەی سپی، چونكە ئەو ماندوو بوونەی كە لەگەڵ لاپەڕەی سپی كێشاومە، لەگەڵ ئەلبوومەكانی ترم بەشێوەیە نەبوویمە، بابێن شارەزایانی موزیك هەڵی بسەنگێنن بزانن وایە یان نا، ئەوانەی كە خۆیان بەهونەرمەند دەزاننو دەڵێن ئێمە هونەرمەند دروستدەكەین و باسی هونەری كوردی دەكەن، بابێن قسەم لەگەڵ بكەن، تا پێیان بڵێم هونەرەكەی من لەچ ئاستێكدایە.
سیمای شارەكەم جوانتر كرد
من لێمپرسی بەردەوام قسە لەسەر ئەوە دەكرێت كە تۆ سەرقاڵی كاری بازرگانیت و وازت لەهونەرەكەت هێناوە، بەڵام پێتوانییە كە بەلاپەڕەی سپی وەڵامی ئەم قسانەت دابێتەوە؟، ئەو وتی: ئەو كارانەی كە من كردوومە، هەمووی بۆ خزمەتی خەڵكی كوردستان بووە، من مافی خۆمە هەر كارێك كە بەڕەوای دەزانم بیكەم، ئەو كارانەی كە من چەند ساڵێك پێش ئێستا دەمكرد، لێرە بەكارەساتو گوناحیان دەزانی، بەڵام ئێستا ئەستێرەكانی تر دێن هەمان كاری من دەكەن، كەچی كەس قسە ناكاتو شانازیشیان پێوە دەكەن، هەموو راگەیاندنی كوردی بەدوایانەوەنو چەپڵەشی بۆ لێدەدەن، من هاتم بینای جوانم دروستكردو سیمای شارەكەمم جوانتر كرد، بەڵام رەخنەیان لەمن دەگرت، كەمن ساڵی (2001) كۆنسێرتم لەهەولێرو سلێمانی كردو موزیكژەنی دەرەوەم هێنا، رەخنەی سەیر سەیریان لێدەگرتم، بەڵام كە ئێستا ئەم شتانە بۆ هونەرمەندانی بیانی دەكرێت بە ئاسایی دەزانن، بەڵام دڵم بەوە خۆشە كە جەماوەرەكەم دەزانێ من چییان بۆ دەكەم، من هەر ئەوانم هەیەو شانازیشیان پێوەدەكەم.
بۆ پارەو خۆشی دێن
هونەرمەند زەكەریا بانگهێشتكردنی هونەرمەندانی بیانی بۆ كوردستان بە كارێكی ئاساییزانی، بەمەرجێك لەسەر حیسابی هونەرمەندانی خۆمان نەبێت، ئاماژەی بەوەشكرد لەهەموو دنیادا ئیمتیازی هونەرمەندانی وڵاتانی خۆیان لەهی بیانی زیاترە، ئەگەر هۆڵێك بۆ هونەرمەندێكی بیانی بە(10) هەزار دۆلار بێ، بۆ هونەرمەندەكەی خۆیان بە(5) هەزار دۆلارە، ئەو وتی: خۆم لەوڵاتانی تر كاردەكەم، بەڵام هەرچییەك بكەم ئیمتیازاتی من لەهی هونەرمەندێكی تورك زیاتر نییە، كە رەنگە ئەو هونەرەی منیش لەهەگبەمدایە، زۆر لەهونەری هونەرمەندەكەی ئەوێش زیاتر بێت، من دەمەوێ بڵێم ئەو هونەرمەندانەی كە دێنە كوردستان بەشتێكی باشی دەزانم، بەڵام خەم لەوە دەخۆم كە دەبینم كەسێكی ناسراو پێشواوی لەهونەرمەندێكی بیانیی دەكات، ئەی بۆ ناچێ پێشوازی لەهونەرمەندێكی كوردی بكات، بۆ رۆژێك گوێ لەخەمو ئازارەكانی ناگرێت، هونەرمەندەكانمان بۆ كلیپێك پاروو لەدەمی خۆیان دەگرنەوە، ئەو هونەرمەندانەی كە دێن بۆ كوردستان، بۆ پارەو خۆشیو كات بەسەربردن دێن، نەك لەبەر چاوە جوانەكانی ئێمە، هونەرمەندانی خۆمان لەنێو ئێشو ئازارەكانی میللەتەكەماندا ژیاون، خزمەتی هونەری میللەتەكەمان دەكەن، با خەمێك لەهونەرمەندانی خۆمان بخۆین، بۆیە دەڵێم بابێن، بەڵام لەسەر حسابی هونەرمەندانی ئێمە نەبێت.
لەبنەماڵەیەكی هەژار پەروەردە بووە
بەنیازە ئەو رێكخراوەی كەبەناوی لاپەڕەی سپی دایمەزراندووە، لەداهاتوودا زۆر فراوانی بكات، هیواداریشە بگاتە ئەو ئاستەی كە لەئاست دابینكردنی پێدوایستییەكانی منداڵانی هەژارانو كەمئەنداماندا بێت، پێیوایە ئەوەی كە كردوویەتی بەئەركی سەرشانی خۆی زانیوەو وەك كارێكی مرۆڤانە كردویەتی، باسی لەوەشكرد ئەو رێكخراوە پێویستی بەكەسانی پسپۆڕو شارەزا دەبێت، وتیشی: من لەچەندین رێكخراوی تری ناسراوی جیهانیش داواملێكراوە كە هەماهەنگییان بكەم، لێرەوە داوا لەو كەسانە دەكەم كە شارەزان لەو بوارەدا بێن گفتوگۆ بكەین، لێكۆڵینەوەی لەسەر بكەین كە چۆن بتوانین خزمەتی منداڵان بكەین.
سەبارەت بەبیرۆكەی رێكخراوەكەش ئاماژەی بەوە كرد هەموومان هەژاریو نەبوونیمان بینیوە، وتیشی: دان بەوەدا دەنێم كە خۆشم لەبنەماڵەیەكی هەژاردا پەروەردە بووم، هەژاریو نەبوونی نەخۆشییە، نەخۆشییەكی خەتەریشە، من زۆرم خەم بۆ ئەو منداڵانە دەخۆم كە دەبینم لەسەر شەقامەكان كار دەكەن، پێویستە هاوكارییان بكرێت، بەتایبەت ئەوانەی كە منداڵی ئەنفالو شەهیدانن، چونكە قوربانیدانی ئەوان ئەو ئازادییەی بۆ رەخساندین.
چ شتێك بێتاقەتی دەكات؟
زەكەریا بەهەندێ شتی نامرۆڤانە بێتاقەت دەبێت، كە نەك هەر لەكوردستان، بەڵكو لەهەر شوێنێكی ئەم دنیایە بكرێت، ئەو حەز دەكات منداڵی كورد وەكو منداڵی ئەوروپی بژین، منداڵی ئێمە بێبەش نەبن لەژیانو خۆشییەكان، بەبینینی ئەو منداڵانەی كەلەسەر شەقامەكان كاردەكەن بێتاقەت دەبێت، زۆر لەخەمی كوردستاندایە، ئەوەی كە زۆر زۆریش بێتاقەتی دەكات ئەو مەترسییانەن كە بۆ كوردستان دروست دەبن.
گوێ لەكوێ دەگرێت؟
لەوەڵامی ئەو پرسیارەی كە خەڵكێكی زۆر گوێ لەتۆ دەگرێت، ئەی تۆ گوێ لەگۆرانی كام هونەرمەندە دەگریت؟، بەپێكەنینەوە وتی: من گوێ لەزۆربەی هونەرمەندەكان دەگرم، تەنیا خۆم نەبێت.
هەڵدانەوەی لاپەڕەیەكی نوێیە
دوای بڵاوبوونەوەی ئەلبوومی لاپەڕەی سپی، یەكسەر ئاهەنگی مارە بڕینی ئەنجامدا، ئێمەش لێمانپرسی كەواتە هەڵدانەوەی لاپەڕەیەكی سپی تایبەت بوو ژن مارەكردنەكەت؟.
بەپێكەنینەوە وتی: نەخێر، رەنگە ئەوە رێكەوت بێت، بەلام لاپەڕەی سپی، هەڵدانەوەی لاپەڕەیەكی نوێیە لەهەموو لایەنەكانی ژیانمدا.
دڵنیایە سەركەوتووتردەبێت
لێمان پرسی ناترسی لەوەی دەستگیرانەكەت لەهونەر دوورتبخاتەوە؟، بەپێكەنینەوە وتی: كورد دەڵێ (دوو ئەقڵ لەیەك ئەقڵ باشترە)، بۆیە پێموایە دەستگیرانەكەم سەركەوتووترم دەكات نەك دوورم دەخاتەوە، دڵنیام لەوەی پشتیوانم دەبێت، نەك هەر لە بواری هونەری، بەڵكو لەهەموو بوارەكانی تری ژیان.
ئەگەر گوڵ نیت، دڕكیش مەبە
خەڵكانێكی زۆر باس لەوە دەكەن كە هەڵبژاردنی ئەو كەسە بۆ هاوسەری ژیانی ئەو، لەلایەن هونەرمەند زەكەریاوە زیاتر بۆ بەرژەوەندیە نەك خۆشەویستی، بەڵام زەكەریا زۆر بەسیقە بەخۆبوونەوە ئەوەی رەتكردەوەو وتی: پێموایە ئەوانەی كەلەنزیكەوە من دەناسن ئەو راستییە باشدەزانن كە من وا بیر دەكەمەوە یان نا، هەموو كەسێك مێژوویەكی خۆی هەیە، من بەردەوام هەڵوێستم هەبووەو سوپاس بۆ خوا پێویستم بەهیچ نەبووە تا بیر لەبەرژەوەندی خۆم بكەمەوە، ئەوانەی ئەو قسانە دەكەن بێ ویژدانن و تفەنگ بەتارییكییەوە دەنێن، وتیشی: پێویستم بەو شتانە نییە، ئەوانە خەڵكی بێ ئیشن كە خۆیان بەو قسانە خەریكدەكەن و بەداخەوە، كورد راستی وتووە كە دەڵێ (ئەگەر گوڵ نیت، دڕكیش مەبە).
چەند پرسیارێكی تایبەت
* زەكەریا بەچی تووڕە دەبی؟
-زۆر كەم تووڕە دەبم.
*بۆچی ئەڵقەت لەپەنجەدا نییە؟
-خۆشەویستی لەو ئەڵقەدا نییە، بەڵكو لەدڵدایە، واتا ئەو خۆشەویستییە لەدڵدا بێت باشترە وەك لەوەی لەپەنجەدا بێت.
*چ دیارییەكت لا زۆر بەنرخە؟
-هەمووی بەنرخە، هەموو دیارییەك جوانە، بەڵام گرنگ هەستەكەیە، نەك دیارییەكە.
* رێگە بەمنداڵەكانت دەدەی كاری هونەری بكەن.
-زۆر حەزدەكەم منداڵەكانم هونەرمەند بن، بەڵام ئەوان خۆیان بڕیار دەدەن نەك من.
*هەفتانە چەندجار دەستگیرانەكەت دەبینیت؟
-رەنگە یەكجار
*تۆ زۆرجار باسی خۆشەویستی دایكت دەكەیت، لەهەفتەیەكدا چەند جار دەیبینیت؟
-من رۆژانە دەیبینم، چونكە ئێستا لەگەڵ خۆم دەژی.
*بەنیازی بەمنزیكانە ئاهەنگی هاوسەرگیری ئەنجامبدەی؟
– تا ئێستا كاتەكەیمان دیارینەكردووە.
