هاوڵاتیەك: پێویستمان بەتاكێك هەیە، خاوەنی هۆشیاری و بوێرییەكی چاونەترس بێت، لەمەترسیەكانی گەندەڵا بوونی كۆمەڵگا تێبگات، خراپی ڕەوشەكە بناسێت
ئا: ئەرسەلان مەحمود : گەندەكاران، بەرتیلدەرو بەرتیلخۆرەكان، مەودایەكی فراوان لەبوارەكانی پەكخستنی وەبەرهێنان و بەهەدەردانی خەرجی، لەناو هەیكەلە كارگێڕی و جۆرەكانی شێواندن و تێكدانی شیرازەی بازاڕ لەناو خەڵكدا، دادەپۆشن، بۆیە ناكرێ و ڕاست دەرناچێ جیهانی بەرتیلدەرو بەرتیلخۆرەكان، لەسنورێكی دیاریكراودا قەتیس بكرێت و بەوشێوەیەش بیر لەڕیشەكێش كردنیان بكرێتەوە، چەند كەسیەتیەكی جیاجیا كاتێ لێمان پرسین بەبڕوای تۆ كاتی ئەوە نەهاتووە بەرپرسیارانە هەڵسوكەوت لەتەك ئەو دیاردەو دەركەوتە نێگەتیڤانەدا بكرێت، یان ئەو ڕێوشوێنانە چین كەپێویستە بگیردرێنەبەر بۆ نەهێشتن یان كەمكردنەوەی كاریگەریەكانی ئەو ڕەوشە پڕخەوشە
چیمەن محمد یوسف، ئەگەرچی لەبازاڕدا، مژوڵی شتومەك كڕینی تایبەتی خۆی بوو، پشكی سەرەتای قسەكردنی لەسەر ئەم تەوەرە پێبڕاو گووتی: لەوباوەڕەدام جارێ لەجاران، هەریەكەمان بەجۆرێك لەجۆرەكان دووچاری تێوەگلانی لەوچەشنە دزێوە بووبین، ئەگەر بەخۆشماندا نەچینەوە بەرتیلدەرو بەرتیلخۆرەكان بەداخەوە كەشەكە بۆ ئەوان لەبارەو حاڵەتەكە چاوەڕێكراوە بۆ خۆدووبارەو تەنانەت دەبارەكردنەوەش، چیمەن پێشی وابوو ئەوجۆرە هەڵسوكەوتە ناتەندروستە ژینگەی كارگێڕی و كۆمەڵایەتی و هەستی خۆ بەبەر پرسار زانینی پیس كردووەو لەو بارەوە دەیگووت: ئەم ڕەوشە بەتەنها هەر ئەوەنیە ئێوە ئاماژەتان پێكردووە، نەخۆشیەكە گشتگیرەو خاتری خاترانیشی چۆتەسەر، باسی ئەوەیكرد كە ساڵانە لەبەر ئەم و ئەو، بێ ئەوەی ئاستی دراسی یان پسپۆری و لێهاتووی لەكارو كردەوە كاندا لەبەرچاو بگیردرێت قوتابی دەردەچوێندرێن و خەڵكان دادەمەزرێندرێن، بۆیە دەیگووت: ئیتر چۆن ڕەشوە كاریگەری لەسەر دروستكردنی ڕەشوە خۆر نابێت، ئەو ڕێوشوێنانەی كەپێویستیشن بگیردرێنەبەر بەبڕوای چیمەن، دامەزراندنی دامەزراوەیەكی تایبەت بەو بوارەو دۆزینەوەی میكانیزمێك بوو تا بتواندرێ هاوبەندییەكی چڕو چاوكراوە لەنێوان پێكهاتە كۆمەڵایەتی و كارگێڕیەكاندا بخوڵقێنێت، لەوبارەوە دەیگووت: پێویستمان بەتاكێك هەیە، خاوەنی هۆشیاری و بوێرییەكی چاونەترس بێت، لەمەترسیەكانی گەندەڵا بوونی كۆمەڵگا تێبگات، خراپی ڕەوشەكە بناسێت، ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد كەدەیەوێت بڵێ: پێویستە هەموومان گەیەنەری ئەو دزەكردن و زانیاریانە بین كەزیان بەسەلامەتی حكومەت و كۆمەڵگا دەگەیەنن، هەروەك چۆن لەسەر حكومەت و لایەنی پەیوەندیداریش پێویستە باری سەلامەتی ئەو هاوڵاتیە هەستكردو بەمەسئولیەتە بپارێزێت و گەندەكاران زیانی پێنەگەیەنن. بەڵام ڕێبین حسێن ئەحمەد كەلەسوچێكی باخچەی ناوەندی شاردا خەریكی ڕۆژنامە خوێندنەوە بوو، باوەڕی وابوو شەفافیەت لەكارو گوتارو هەڵسوكەوت و مامەڵەی ڕۆژانەدا، متمانەو ئیرادەیەكی ڕاستگۆیانە بۆتاك بەدەسەڵات دەگێڕێتەوەو دووری دەخاتەوە لەوەی بەناتەندروست خواست و غەریزەو داوایەكانی جێبەجێبكات، بەگەشبینیەكەوە دەیگووت: هەوڵەكانی بەرتیلدەر یان وەسیلەكانی بەرتیلخۆری، ئەگەر دادوەری نواندن و لێوەشاوەیی و بنبڕكردنی جیاوازیكردن لەدانان و دامەزراندن لەناو دەسەڵات و بوارە كارگێڕیەكان لەبەرچاو بگیرێن و كاریان پێبكرێ، ئەونەخۆشیە كۆمەڵایەتیانە لەئارادا نامێنن، گوتیشی: هەبوون و بڵاو بوونەوەی ئەو دیاردە ناتەندروستیانە جگەلەوەی پەیوەندیەكی بۆماوەییان بەنزمی ئاستی هۆشیاری تاكەكانەوە هەیە، مەسەلەیەكی ئاكاریشن، واتە زۆر تر لەو چاوگانەوە سەرچاوەیان گرتووە، چارەسەرەكانیشی بۆ ئەوەگەراندەوە كە ڕێزگرتن لەژیانی یەكتر وەك خۆی، ڕێگرتن لەپێشیلكردنی مافی یەكتر، هاوكاری و دادوەری و لێبوردەیی، ڕاستگۆیی نواندن ئەو دیاردەیە لەڕیشەوە دەردەهێنن، لەوبارەوە دەیگووت: فەراهمكردنی ئەوشتانەی لەپێشەوە باسمكردن پێویستییان بەوە هەیە بەیاسا ڕێكبخرێن و لەپەڕلەماندا ڕاڤەی ئەم بەهاو ئاستانە بكرێت و بكرێنە یاسایان پێ دەربكرێ. یەكێكی تر لەوانەی قسەیان بۆ كردین، سەردار حاجی محمد قادر بوو، سەردار بەشێوەیەكی جیاوازتر سەرنجەكانی خۆی بۆ باسكردین و گووتی: لەبەر ئەوەی بەرپرسەكان بەخراپی ئیستغلالی دەسەڵاتی سیاسی و ئیدارییان كردووە، لەناچارییەوە دواجار تۆش بۆ ئەوەی كارەكانت تەواو بكەیت پەنا دەبەیتە بەر ئەوەی بەرتیل بدەی و كارەكەت مەیسەر بكەی، خۆ ئەگەر وانەكەی حاڵت شڕەو جوابت نادرێتەوە، ئاماژەی بۆ ئەوەدەكرد كە ئەو چەندین جار تەنانەت نەیتوانیوە كارە یاساییەكانیشی بێ بەرتیل پێدان ڕایی بكات و بەنێگەرانییەكەوە دەیگووت: بەرتیل خۆرەكان دەڵاڵی تایبەتی خۆیان هەیەو لەڕێگەی ئەوانەوە كاری هەفتەیەكت بە سەعاتێك بۆ تەواو دەكرێت، پێشی وابوو چارەسەر هەر ئەوەیە مەسئولەكان وەخۆی دەیگووت بەیەك چاو سەیری هاوڵاتیان بكەن و بزانن ئەو دەسەڵات و مانگانەی دەیاندرێتە بۆ ئەوەیە ڕۆژانە خزمەتی خەڵكی پێبكەن، زوو زوو ئەوەشی دووبارە دەكردەوە كەسەردەمی ڕەش و سپی بەسەر چووەو ئێستا كاتی ئەوە هاتووە شاو گەدا لەمامەڵەكردن و لەبەردەم یاسادا، یەك شتن و هەموومان مافی ئەوەمان هەیە كارەكانمان بەشێوەیەكی دوور لەدەستی دەستی پێكردن بۆ جێبەجێبكرێت. بەرپرسێكی حكومی ناوچەكەش كەنەیویست ناوەكەی بڵاو بكەینەوە، لەوەڵامی ئەوەی ئاخۆ هەرگیز بەرتیلی وەرگرتووە لەبەرامبەر ئەوەی كارێكی بۆ كەسیك ڕایی كردووە، بەپێكەنینێكی مانادارەوە پێیڕاگەیاندین: خەڵكەكە خۆی واڕاهاتووە، باوەڕناكەم نەمن و نەهیچ بەرپرسێكیش ڕۆژێ لەڕۆژان بەكەسێكمان ووتبێ تا ئەوەمان بۆ نەكەیت كارەكەت بۆ ناكەین، بەپێچەوانەوە زۆر جار دوای دەوامی ڕۆژانە كاتێ گەڕاومەتەوە ماڵەوە پێیان ووتووم ئەوە هەنگوین و پەنیرو نازانم چی وچی یە كەسێك بەناوی فڵان و فیسار بۆی هێناوی، بۆ ڕۆژی دواتر كەهاتۆتە لام دەركەوتووە ئیشێكی ناسایی هەیە، وێڕای ئەوەی هەوڵمداوە پارەئەوشتومەكەی بدەمەوە كە ڕۆژی پێشتر بۆی هێناوم بەسوێندو سوێنكاری قبوڵی نەكردوە، بەباوەڕ بەخۆبوونێكەوە درێژەی بەقسەكانی دەداو دەیگووت: چەندین حاڵەت و ناوم لاهەیە لەسەر ئەو مەسەلانە خەڵكم زویر كردووە. دكتۆرێكیش لەنەخۆشخانەكانی ڕانیە سەبارەت بەهەمان تەوەر دەیگووت: بەداخەوە ئەوحاڵەتە لەكوردەواریدا زۆر بەربڵاوە، هەیانە بەحیكمەتیشی دەزانێ، بەنمونە هاوڵاتیەك تەنها بەخاتری ئەوەی بیكەنە ژورەوە لونەخۆشخانە تەحەمولی ئەوەناكات بەسەرەی خۆی بێتە ژورەوە پارە دەدا بەپاسەوانەكانی بەر دەرگاو لێرو لەوێش بەهونەری دەزانێ و دەڵی وەڵڵا من یەك دەقیقە نەوەستام، هەر ئەو هاوڵاتیە مومكینە دڵی نەبا نیوەی ئەو پارەیەی داویەتی بەبەرتیل لەخودی خۆی سەرفبكات، بۆیە بەئەسەفەوە بەردەوام بوو دەیگووت: نەخۆشیەكە مەترسیدارو دزێوە، كۆمەڵگە لەو خاڵەوە گەندەڵا دەبێ، ئاماژەی بەڕۆڵی ڕێكخراوە مەدەنیەكان كردوو ڕایگەیاند ئەوان دەتوانن گاریگەری لەسەر هۆشیاركردنەوەی تاكەكان دابنێن و پێویست دەكات بۆ ئەو مەبەستە هەفتەی ڕۆشنبیری لەگەڕەكەكان بەڕێوەبەرن وخەڵك لە مەترسیەكانی بەرتیل خۆری و بەرتیل دەرەكان ئاگادار بكەنەوە، هەروەك چۆن داواشی لەحكومەت و لایەنە پەیوەندیدارەكان دەكرد داتا كۆمەڵایەتی و كارگێڕیەكان لەگەشەكردنی لەوە زیاتری ئەو نەخۆشیە بپارێزێن و ڕونكردنەوە پێشكەش بكەن و چاودێریەكانیان چڕو پڕتر بكەن. دواكەس كەسەرنجەكانیمان سەبارەت بەو باسە وەرگرت صاڵح عبدوڵای شارەزا لەبواری پرسە كۆمەڵایەتیەكان بوو، صاڵح ئاوا دەستی بەقسەكانی كرد: هەموو تاكێكی بەرتیلدەرو پێچەوانەكەشی تاك یان دەزگاو كۆمەڵێكی گەندەڵ دەخەنەوە، صاڵح بەربڵاوی دیاردەكەشی زۆرتر بۆ داب و نەرێتە بۆماوەییەكانی كوردەواری دەگەڕاندەوەو دەیگووت: تاكی كوردی كەسیەتیێكی تێكشكاو بێئرادەی هەیە، هەمیشە لەمەترسی ژیانی سبەی دا دەژی بۆیە ئەوەی ئەمڕۆ بەڕێگەی پێدان و خواردنی بەرتیلەوە دەستی دەكەویت دەیقۆزێتەوەو لەدەستی نادات، وافیركراوین بەخاترو خوایش خواست و داواكانمان جێبەجێبكەین، لەو بڕوایەشدا بوو هێشتا حكومەت هیچ جۆرە نەخشەو پلانێكی بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی گەندەڵی بەهەموو ماناكانیەوە نەبووە لەكوردستاندا، لەوبارەوە دەیگووت: حكومەت جگە لەگووتار هیچ هەنگاوێكی كرداری بۆ ڕووبەڕِوو بوونەوە نەبووەو داوادەكەم كۆمەڵە یان ڕێكخراوێكی مەدەنی دروست بكات و ئاڕاستەو هانی بدات بۆ چاودێری كردنی دام دەزگاكان و بڵاوكردنەوەی هۆشیاریە كارگێڕی و ئابووری و كۆمەڵایەتیەكان.
