ڕەخنەگر” فەرەیدون کونجرینی
ئەوە چیە وو چیتان بیرخستمەوە ؟ عەبەشەکەنە” عەبە کەسایەتیەکی کەمـفام و تێکچوی ژیان بوو لەشاری سلێمانی دەژیا ” هەرکات عەبەشەکەنە بگریایە دەیان گوت کارەساتێ بەسەر سلێمانیدا دێت ، بە هەموان دڵیان ڕادەگرت و نەیان دەهێشت بگری تا شتێکی خراپ ڕونەدات، شەکەنەکەی لەوەوەهاتبو ” دەدوا بەجۆرێ قسەکانی دەبونە جێگەی سەرنج، زۆرێک لە قسەکانیان بەباش دەزانیو کاتێك بەسەریا دەخەوتن دەیان وت عەبە دارو دیواری دوێنێی هەڵتەکاندو ئەمرۆش شتێ نەگۆڕا، لەو بێ بڕوایەوە پێیان دەوت عەبەشەکەنە تــڕمەکەنە دارو دیوار هەڵ مەکەنە، جا خەڵکی سیاسەت مەدارو ڕاوێژکاری بندیوارو توێژەری سیاسی کورد یادو یادگاریەکانی عەبەشەکەنەمان وەبیردێنەوە ئەوەی ئەمڕۆ دەیڵێن سبەی ڕونادات و زۆر دورە لەبۆچونەکانیانەوە ئەمەش وای لە سەرکردەکان کردوە گوێ هەڵخەن بۆ خەڵکانی نامەعریفەو نەشارەزا دەرەنجام کارەسات بەدوای ڕوداودادێت و گیرسانەوەی قەیرانەکان مەحاڵ دەبێت قوڵتر دەبێتەوە
لە ئێستای دنیای هەرێمی کوردستان و وەرزی سلێمانی و لە چاوپێکەوتنی مێدیاکاندا کەسانێك بەدەر دەکەون وەك توێژەری سیاسی و کۆمەڵایەتی یان لە ناکاودا دەبێتە نوێنەری گروپێ کەنازانن کاری چی بوە لە رابوردودا، ئەمەش بەزمی مێدیاو کۆمێنتی بێ ئاگایی خەڵك لە خودەکان، پێشکەشکار پرسیار دەکات لەسەر بارودۆخێ هەرێم و پەیوەندیە ئاڵۆزەکانی نێوان دولایەن ، بەڵام میواندار باس لە منتوجاتی شیروپەنیردەکات بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکان و تەواوی وەڵامەکە بە وتی وتی کۆتاهی دێنێت.
بەهۆکاری فراوانبونی خەڵکی هۆشیار و دەرکەوتەی ئاستی ڕۆشنبیری جیهانی کوردی گتۆتۆتەوە، تواندراوە جیاوازی نێوان ڕۆشنبیری ناوەکی و دەرەکی هاوکێشبێت ئەویش لە ڕێگەی خوێندنەوە، بەراورد لەگەل جیهانی فکری و پەرتوکە فەلسەفەیە وەرگێڕدراوەکان و بواری خوێندنی باڵا لە وڵاتانی دەرەوەو فراوان بونی ئاستی مێدیایی و ڕۆژنامەوانی کە بەهەمو پێوەرەکان ڕونکردنەوە لە بڵاوکراوەکاندا هەیە، پێویستە مێدیای کوردی کەسایەتی ناڕۆشنبیر بە ڕۆشنبیر ئاماژە پێنەکات یان لە سیاسەت نازانێت بە توێژەری سیاسی دەناسێنن یان ئاستی راوێژکاری نیەو بێ بەڵگە بەڕاوێژکار هەرژمار دەکرێ.
ئێمەی نوسەری سەربەخۆ و ڕەخنەگر، ڕێگیری دەکەین لە هەر کەسێك بازرگانی بکات بە هەر هاوڵاتیەکی کوردەوە لەدەرەوەی ولات یان لە ڕوانگەی ناوەکی جێخۆشکاربێت لە پێناو بەرژەوەندی خۆی و پەردەپۆشکردنی خراپی کەسایەتی لە رابوردودا یان مەرامێکی دی هەبێت وەك چۆن بەسەدان بەرپرس دەمیان ژەنیوەتە داهاتی نیشتمان، کەبۆ مەرامی خۆیی و بەرژەوەندیەکانی تاوی داوەتێ بەخۆهەڵواسین و لە ریگەی کەسایەتیەکی دیار یان بازرگانێك.
خەڵکانێک بونیان هەیە بەخۆیان دەڵێن راوێژکار” چەمکێك لە گەندەڵی بەرپرسەکان بەهۆکاری خزمدۆستی و هاوڕێیتی یان پەیوەندی نەهێنی بەزۆرکراون بەراوێژکار ، لە ئەوروپا ئەوجۆرە گەندەڵیە بونی نیەو لە ناوەڕاستی حەفتاکانەوە بنبڕکراوە، بەڵام کورد کۆڵنادات و دەیانەوێت هەر ببنە راوێژکار بێ ئەوەی دەزگای ڕاوێژگای هەبێت وەك چۆن لە مێدیا کوردیەکان و ئاسمانی فەیسبوکەوە بەڕاوێژکار خۆیان ناساندوە جگە لە پڕوپاگەندە شتێکی تر بەرهەم ناهێنێت و لە بەرژەوەندی گشتیدانیە.
وشەی راوێژکار لە دیدی منەوە
ڕاوێژکار / راوێژەر، واتا ” لێ ووردبوونەوە، تەکبیرکار، تەگبیر، مشوور یان لێکدانەوەی ئەنجامی کارێک بۆ کەسێك یان کەسانێك، ئەمەش گرنگی هەیە بۆ بەرپرس و ئەو سەرکردانەی وڵاتداری ئەرکیانەو پێویستیان بە هاوکاریەو پرسیان پێ دەکەن ، واتا راوێژکار کەسی بە ئەزمون و شارەزا ، جا ئەوانەی خۆیان بە راوێژکار هەرژمارکردوە بۆ کاری سیاسی و بەرپرسیارێتی مرۆڤایەتی ، گەر دڵنیانیە ستۆپێك گرێت.
ئێمەی ڕەخنەگر وەك بێژنگێکی کۆمەڵگەواین هەمو ئەوانەی دەیانەوێت بێنە ناو کایەی سیاسی و دەسەلاتی حکومی و هەر ڕێکخراوو قەوارەیەك لەو بێژنگەی ئەدەین” بەجۆرێ خەڵك دڵنیابێت لەوەی کەسایەتی پوختە” بە ئاشکرا نەکردنی کەسایەتیەکان کۆمەڵگە چەقبەستو دەبێت و بەرەوچون شارستانی نوێ لەنەخشە دەبرێ، بەڵێ چەند هاوڕییەك بە ئاگایان کردمەوە کە پاش ئەوەی بەزمی راوێژکارو نوێنەری ڕەوندی کوردی سەری نەگرت ئێستا بۆتە توێژەری سیاسی ، لەوە گەڕێ باسم لەو خەڵکەنەکرد کە کۆمێنت دەنوسن بەمانایەك لێی تێنەگەیشتون، وەك لە فەیسبوک و مێدیاکان هاولاتی شەلمــکوێرم جەند کۆمێنتی بۆدەنوسن هەروەك لە ئەرشیفی وتاری پێشودا ئاماژەم پێکردوە ، بەڵام ئەمە گوێنەدانی مێدیای ئیفلیجە و ئەو خەڵکە خەوتوەیە کۆمێنت و لایکی بۆ دەکات بێ ئاگان لێیان، من نمونەیەکتان بۆ دێنمەوە کۆمێنت نوسان ! لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوك کابرایەکم هاتەبەرچاو لە سەردەمی بەعسدا جاشخۆفرۆشێکی نەفسنزم بوو سەر بە دەزگا نهێنیەکانی بەعس بوو لە ناوەڕاستی هەشتاکان تا پێش ڕاپەڕینەکە، لە دیواری فەیسبوکی وێنەیەکی سەردەمی جاشایەتی پۆستکردبوو کڵاشنکۆفێکی لە شاندابو، لای سەرەوەی وێنەکە نوسیبوی سەردەمی شاخ یادی بەخێر پتر لە 300 کۆمێنتی بۆ نوسرابوو باس لە شەهامەتی کرابوو بەجۆرێك وەك ئەوە وابێت لە سەدان داستان و شەڕی پارتیزانیدا بەشداربوبێت” لەکاتێکدا ئەو وێنەی پۆستی کردبوو چەکی بەعسبوو لە شانیداو بەرگو پۆشاکی هی سەردەمی ئەو فەوجەبو کە وێنەکەی لەڕودا چرکاندبوو ، ئەمە بێ ئاگایی خەڵکە ئەوانەی لە دوای بەهاری 1991 لەدایك بون بێ ئاگان لە ڕابوردوی سەدان کەسایەتی ، ئێستا بەناوی کوردایەتیەوە لەناو حیزبەکاندا جێگای خۆیان دەکەنەوە بەناوی توێژەی سیاسی بۆ پلەو پایە وەك پەرلەمانتاری و راوێژکاری و هتد….
دوای ئەوەی وتارێکم لەسەر نیوە وەرگێڕێك و بەخێوکارێکی کەم ئەندام و راوێژکاری بەنابەران و راوێژکاری تۆستن ئەلبیگEx-Ministerpräsident بڵاو کردەوە بەناوی ( ڕەوەندی کوردی نوێنەری نیە) ئەو ڕاوێژکارە کارتۆنیە کەوتە سڕینەوەی نوسین و ڤیدۆو جاوپێکەوتنە تیڤیەکانی کوردستان و وێنەکانی لە فەیسبوک و یوتوب ترسا لەوەی تۆستن پێ بزانێ بەناوی ئەو لە مێدیا کوردیەکان دەدوێ و خۆی کردوە بە کەسێکی بە ئەزمون و ڕاوێژکاری ، یان بەناوی راوێژکاری شلیسفیگ هۆلشتاین کەمن چەندین بەڵگەم لەبەر دەستایە کاتێك مێدیا کوردیەکانی پێ گەوجاندوە! بەوەی کوردێك چۆن درۆ بەناوی بەرپرسانی ئەڵمانی دەکات بێگومان بەبەڵگەوە، بەوجۆرە مێدیاکانی گەوجاندووە هەروەرزەو بە ناوێ خۆی دەناسێنێت. هەرجەندە لای سەرەوە کورتە پێناسێکم کردوە، خوێنەر دەتوانێ لەو کەسایەتیانە بپرسێ کە ئێستا بونەتە راوێژکاری سیاسی یان ڕاوێژکاری بەرپرس و کاربەڕێکاران تا بزانن وشەی راوێژکار بۆ کێیەو ئەرکی چیە!؟
هەرکات گەشتی بکردایە بۆ هەرێمی کوردستان ڕاستەوخۆ دەچوە مێدیاکان و داوای مقابەلەی دەکرد دەیوت من راوێژکاری پارێزگاری شارەکەی خۆمم یان لە پەرلەمان کار دەکەم جاریک لە نوسینەگە، جاریکی تر بەناوی پەرلەمانتاریەوەو جارێکی تر بەناوی راوێژکارو نوێنەری پەنابەران و جەندین پڕۆژەی کۆپی کراوی دەبردەوە، یەکێک لەو پڕۆژانە پڕۆژەیەکی من بوو دزیوو لە میدیای یەکێتی و گۆران خۆی پێ راوەشاندو خۆی دەرخست کە ئێستا لە ئەرشیفدا ماوە. جا کاکی ڕاوێژکارو توێژەری سیاسی” کەخۆت پێ دروست و هەڵنــاچندرێ ” بەبونی کەسێکی دی بنیادی خۆت مەنێ.
گەر دەتەوێ ببیتە توێژەری سیاسی زۆرتان ماوە بۆ وتنەوەو فێربونی وانەی بیرمەندانی سیاسی وەك مە” گوڵم ” هەرکات بویتە خوێندکارێکی لیبراڵ ، جا بزانە لیبراڵ بریتیە لەخۆگرتنەوەی لیبرالیزمی دەستوری نەك توێژەری سیاسی و دیموکراسی ، ئەوەشتان بیرخەمەوە دیموکراسی لە شتێکی وەهاوە نەتوە کە زۆر قورسایی خستبێتە سەرمان ، دیموکراسی زۆر لە مافە سڤیلیەکان دەپارێزێ ، مافی دەنگدانی جیھانی، کە ھەموو ھاوڵاتیان مافی دەنگدانیان ھەبێ بێ ئەوەی رەچاوی رەگەز یا توخم یا بڕ سەروەت و سامان بکرێ ، نەك بەومانایەی تۆی توێژەر باسی لێوە دەکەیت ، دیموکراسی بزانە کە لەوانە ئازادی قسەکردن و کۆبونەوە و خۆپیشاندانە، ئازادی رۆژنامەوانی و سودوەرگرتن لە سەرچاوەکانی تری زانیاریەکان هەروەك چۆن لێرە من تۆی راوێژکارو توێژەر فێردەکەم ، دیموکراسی ئازادی پێکھێنانی کۆمەڵەکان لە بانگراوندێکدا کۆدەکاتەوە کە هاورابن و دەولەتێ لە جەند ولاتێ پێك بێنن هەروەك چۆن ویلایەتە ئەمریکی و ئەوروپیەکان ئێستا بونیان هەیە.
باسی ئەمڕۆ ، ناکۆکی نێوان لایەنە سیاسیەکانە، کۆمەڵێک دەڵی بەبەرجاوی خەڵکەوە دەدزم ، کۆمەڵیکی تر بە خەڵک دەڵێن ئەوان دەدزن وەرنە دەنگ ئێمە پشتیوانیتان دەکەین، بابەتی ڕیفراندۆم وو سیناریۆکەی پارتی و یەکێتی ، کێشە دروستکردنی نێوان هەرێم و بەغا، سنورو بازرگانی نێوان ولاتانی دراوسێ کە پەیوەستە بە ڕیفراندۆم و ناکۆکیە سیاسیەکانی ناوەکی ، لەو راوێژکارو توێژەرانە کەلە لیستی کۆنە بەعسیەکاندا ناویان هاتوە ، چەقۆ وەشێن و داوێن پیس تێکدەری پەیوەندیە کۆمەلایەتیەکان و خوێندکاری قوتابخانەی دەزگای پاراستن و ئیستغباراتەکەی ئەوکات کە بەردەوام بەهەمان فەرهەنگی ئەودەستورە دەدوێ بەبیانوی من لە دڵسۆزم کاردەکەم بێ بەرامبەر، خۆیکردوە بەهەوێنی هەر تاکێکی کۆمەڵگەو دەدوێ .
لەسەرەتاو کۆتاهی مێژوی هەر نەتەوەیەکدا ناکۆکی هەبوەو جارەسەری بۆ کراوە جا بە دۆرانی سیاسی بێت یان بردنەوەی گرەوی ئەو ڕەخنەگرانەی پەیدابون و توانیویانە ببنە بەربەست ، ئێمەش وەك هەمو ئەو نەتەوانە بەشێکبوین لەو گێژاوە سیاسیەنێودەوڵەتیانەی بونیان هەیە و خۆبەخشانە بەربەستیمان کردوە لە هەرکەسێکی ناتەندروست خۆی بە ڕێکخراوێك یان حیزبێکەوە هەڵواسێ بۆسڕینەوەی ڕابوردوی خۆیی و پلەو پۆستێك، ئەوەی ئەرکی نیشتمانی و نەتەوەیی پێ دەسپێردرێ هەمیشەو بەردەوام لەژێر کۆنترۆڵی خەڵکانێکدان کەدەیانەوێت پەرلەمان و حکومەت و بەرپرسەکانیان تەندروسبن و ئایندەی گەل لە لوتکەی سەرفرازیدابێت .
