حەمەسوار عەزیز: نابێتە موباڵەغە ئەگەر بڵێم كاركردنی شانۆ لەسەر پرسی ژن خەریكە وەك مۆدیلێك خۆی نیشاندەدات و لەو چەند ساڵەی دوایی رەنگە ئەم پرسە بەشێوەیەكی سەرەكی و لاوەكی ، راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ بووبێتە بابەتی زۆرینەی نمایشە شانۆییەكانی كوردستان و ئەو نمایشە كوردییانەش كە لە هەندەران پێشكەشدەكرێن، بەجۆرێك هەستدەكەین زۆرێك لەو نمایشانە لە فۆڕم و بابەت لەیەكەوە نزیكن و زۆر جاریش زۆر لە یەكتر دەچن،
دەكرێت ئەو دیاردەیەش لە دوو لایەن لێكبدەینەوە، لە لایەنی كۆمەڵایەتی و مرۆڤدۆستی و مافەكانی تاك، رەنگە ئەم شێوازە كاركردنە كرانەوەیەكی باش بێت بەسەر یەكێك لە پرسە گرنگ و هەنوكەییەكانی كۆمەڵگاو هەوڵێكی باش بێت بۆ چاكتركردنی بواری دادوەری كۆمەڵایەتی و دابینكردنی یەكسانی نێوان رەگەزەكانی كۆمەڵگا لە نێرو مێ، كەواتە ئەگەر تەنها لەم روانگەیەوە سەیری دیاردەكە بكەین رەنگە بەشێوەیەكی ئەرێنی بكەوێتەوە، لایەنی دووەم كە خۆی لە لایەنی هونەری و جوانكاری و داهێنانی هونەری دەبینێتەوە، رەنگە دووبارەبوونەوەی ئەم نمایشانە بە هزرو فۆرمی هاوشێوەو وێكچوو، نیشانەیەكی گەورەی پرسیار بخاتە سەر ئەم دیاردەیە لە رووە هونەرییەكەیەوەو هەموو ئەو شانۆكارانەش بخاتە ژێر پرسیار كە فاكتەرێكی دروستبوون و بەردەوامی ئەو دیاردەیەن، لەبەر ئەوەی ئەگەر ئەو گریمانەیەمان قەبوڵ بێت كە رەنگە ئەو نمایشانە لەڕووی بابەتەوە قەبوڵبكرێن، ئەوە هەرگیزاو هەرگیز دووبارە بوونەوەی ئەو نمایشانە لەڕووی لۆكەیشن و فۆرم جێگەی قەبوڵ نییە، دەگەڕێمەوە سەر گریمانەكە و دەڵێم تەنانەت لەڕووی بابەتیش دووبارە بوونەوەو سێ بارە بوونەوەی پرسێكی دیاریكراو لە بۆتەیەكی وێكچوو رەنگە بایەخێكی فیكری ئەوتۆی نەبێت و هیچ ئیزافەیەك نەخاتە سەر ئەسلی پرسەكە.
ئەوەی زیاتریش ئەو دیاردەیەی دروستكردووە ئەوەیە كە زۆرینەی ئەو نمایشە شانۆییانەی لەم بوارە پێشكەشدەكرێن پشت بە نووسەری خۆماڵی دەبەستێت، واتە تێكستەكان كوردین و زۆرجاریش لە لایەن خودی دەرهێنەرەكانەوە نووسراوەتەوە، ئاشكراشە زۆرینەی ئەو نووسەرو دەرهێنەرانە لەژێر كاریگەری رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی و مافی مرۆڤ و رێكخراوە پیشەییەكانی ژنان، تەرحەكانیان لە یەكتر نزیكدەبێتەوەو زۆرینەی كاتیش دروشمەكانی ئەو رێكخراوانە دەكەن بە بابەتی ئەو نمایشانە، بۆیە بەردەوامی ئەم شێوە نمایشانانە پرسیار دەخاتە سەر ئاست و تواناو بەهرەی نووسەرو دەرهێنەرە شانۆییەكانی كوردستان كە هەمیشە لە بازنەیەكی بێ كۆتایی دەخوڵێنەوەو ناتوانن لە دەرەوەی هزرو مەعریفەتی دەوروبەریان كار بكەن و بابەت و فۆرمی تازە بخوڵقێنن.
“ئازارەكانی ژنێك” ناونیشانی ئەو نمایشە شانۆییە تاك ئەكتەرییە (مۆنۆدراما) بوو كە ئێوارەی رۆژی 10/4 لە پەراوێزی پێنجەمین پیشانگەی نێو دەوڵەتی كتێب، لە هۆڵی پیشانگەی نێو دەولەتی هەولێر نمایشكرا، ئەم نمایشە لە نووسین و دەرهێنانی هیوا سوعاد و نمایشكردنی (دڵڤین موحسین) وەك پاڵەوانی نمایشەكەو (هیرۆ مەولودی_ژن،دەنگ) پێشكەشكرا.
نمایشەكە باس لە ژنێك دەكات كە مێردەكەی ژنی دووەمی هێناوەو بە تەنیا جێهێشتووەو ئەمڕۆش كە رۆژی لە دایكبوونی كچەكەیەتی كەچی باوكی لەوێ نییە، ژنەكە بە شێوەی سەرد(گێڕانەوە) باس لە هەندێ لایەنی تایبەتی ژیانی خۆی و هاوسەرەكەی دەكات و چەند دیالۆژێكیش رووبەڕووی ئەو ژنە چالاكوانە دەكاتەوە كە لەسەر شاشەی تەلەفزیۆن باس لە مافەكانی ژن و یەكسانی و پاراستنی ژیانی هاوسەری دەكات و خۆیشی رازیبووە كە ببێتە ژنی دووەمی پیاوێكی خاوەن ژن وماڵ.
شانۆییەكە نمایشێكی تاك دیمەنییە كە لە حەمامی ماڵی ژنەكە بەڕێوە دەچێت، حەمامەكەش جگە لە بانیۆو ئاوپژێن و دۆڵابی جلوبەرگ و مێزی خۆڕازاندنەوەو تەلەفزیۆن و كورسیەكی جولای لێیە، ئەم كەلوپەڵانەش ئەگەر لەرووی جوانكاری و موفرەداتی سینۆگۆافیای نمایشێكی شانۆیی جێگەی قەبوڵ بێت، بەڵام لەگەل رەوتی كاركردنی ریالیزمی نمایشەكە بوونی دۆڵابی جلوبەرگی نووستن و تەلەفزیۆن و مێزی ماكیاژ جێگەی پرسیارە .
سەرەتا نمایشەكە پێشئەوەی لە شانۆگەرییەك بچێت لە دیمەنی شانۆییەك دەچوو، لەبەر ئەوەی ئەو دیمەنەی كە دیمان هیچ كردارێكی درامی تیادا نەبوو، جگە لەو حاڵەتە سەردییەی (گێڕانەوە) كە تا كۆتایی نمایشەكە بەردەوام بوو، تەنانەت كە دیمەنەكە تەواو بوو زۆرێك لە ئێمە چاوەڕوانی ئەوەبووین كە دیمەنێكی تری بەدوا دابێت و كردارێكی درامی تیادا رووبدات، بەڵام شتێكی لەو جۆرە نەبوو، سەرنجێكی ترم لەسەر ئەو نمایشە ئەوەبوو كە نمایشێكی شانۆیی باس لە ئازارەكانی ژنێك بكات كە مێردەكەی ژنی تری هێناوەو ئەمی بەجێهێشتووەو سەحنەی رووداوەكانیش نێو حەمامی ماڵی ژنەكە بێت، دەبووایە سێكس و تێركردنی غەریزە سێكسیەكان ئاكارێكی سەرەكی ئەو نمایشە بێت، كەچی بەداخەوە ئەوەمان لەو نمایشە نەبینی، نە لە دیالۆژێكی نووسەرو نەلە ئاماژەیەكی دەرهێنەرو نە لە ئەداكردنی ئەكتەری سەرەكی نمایشەكە، كەواتە تێكنەگەیشتنێك هەیە، ئەگەر ئەوانە هەموویان مەبەستیان نییە قسە لەسەر غەریزە سێكسیەكان بكەن، بۆ حەمام دەكەن بە سەحنەی نمایش بۆ ژنێك كە تاڵاوی تەنیایی دەكێشێت، ئەی ئەكتەرێك كە رۆلێكی لەو شێوەیە ئەدا دەكات دەبێت لەوە حاڵی نەبێت كە بەشێكی گەورەی ئازارەكانی ژنێك كاتێك مێردەكەی لێی دووردەكەوێتەوەو ژنەكەش لە هەڕەتی لاوییە لە سێكس و بۆشایی تێرنەكردنی غەریزە سێكسەكانەوە بەرجەستە دەبێت، ئەی بۆ دەبێت ئەو حاڵەتە لە ئەداكردنی ئەو ئەكتەرە وون بێت، شەرمە یا تێنەگەیشتن؟!!!
خاڵێكی تر كە قسە هەڵبگرێت ئەو شێوازە ریالیزمییە بوو كە نمایشەكە لەرێگەیەوە بەڕێوەچوو، نمایشەكە بەدەر لە هەندێ حاڵەتی جوانكاری لە ئاوێتەكردنی ئەكتەرەكە بە توخمەكانی تری سەر شانۆ، خەیاڵی تیا نەبوو، بە تایبەتیش ئەداكردنی دڵڤین بەشێوەیەكی بەرچاو رووكەش و لەسەر یەك وەتەر یاریدەكرد، چونكە ئاشكرایە نمایشی مۆنۆدراما(تاك ئەكتەر) زۆر پێویستی بە خەیاڵ و فەنتازیایە لە هەردوو بواری نواندن و نەشتەرگەری دەرهێنان، من لە هەموو نمایشەكە جگە لە چەند حاڵەتێكی بچووك نەبێت، ژنێكی عاشقم نەبینی، ژنێكی تامەزرۆم نەبینی، ژنێكی كڵۆڵم نەبینی، تەنها ژنێكی تووڕەو وشیارم بینی، ژنێك تێدەگات كە بەشێك ئۆباڵی حاڵەتی ئێستای بۆ خۆی و كەڵتووری كۆمەڵگاكەی دەگەڕێتەوە، چونكە هەر لەسەرەتاوە پەروەردەیەكی تەندروست و وشیارییەكی پێویستیان نییە كە بتوانن هەمیشە بایەخ بە جوانكردنی خۆیان و كەسایەتی خۆیان بدەن بۆ ئەوەی بتوانن سەرنجی هاوسەرەكانیان بەلای خۆیان رابكێشن و وایان لێبكەن بیر لە ژنانی دەرەوە نەكەنەوە.
لە رووی نووسین و داڕشتنەوە نمایشەكە سادەیی و راستەوخۆیی و سەرد بەسەرییدا زاڵ بوو، دەكرا زیاتر حاڵەتەكان چڕ (ئیختزال) بكرێنەوەو جوانكاری زیاتر بە زمانی نمایشەكە ببەخشرێت.
ئەوەی زیاتر ئەو نمایشەی لە نمایشە هاوشێوەكانی جیادەكردەوە، باسكردنی رۆلی سەلبی بەشێكی زۆری چالاكوان و رێكخراوەكانی ژنان بوو، كە زۆر جار زۆرینەی ئەو كەسانەی لەو رێكخراوانە كار دەكەن یا تەرحی تایبەتیان بە پرسی ژن هەیە، خۆیان بڕوایان بەو تەرحە نییە و لە ژیانی تایبەتی خۆیان پێچەوانە رەفتار دەكەن، نمایشەكەش لەم بوارە نمونەی ئاشكرای لە واقیعی كوردی تیابوو، زۆرێك لەو رێكخراو چالاكوانانەش كاتێك كە ژن هاندەدەن كە پێداگری لەسەر مافەكانی خۆی بكات، بەرانبەر ئەوە چارەسەری گونجاویان پێ نییە ئەگەر بەیانی ئەو پێداگرییەی بە جیابوونەوە كۆتایی هات، زۆرجار ژنەكە تووشی بێئومێدی و سەرلێشێوان دەبێت ، لەبەر ئەوەی هیچ كام لەو رێكخراوانە بەرنامەیەكی دییاریكراویان نییە بۆ یارمەتیدانی ئەو ژنانەی كە لە مێردەكانیان جیادەبنەوە، ئەمەش لایەنێكی ئیجابی نمایشەكە بوو.
لە كۆتاییدا دەمەوێت ئەوە بڵێم كە لەم جۆرە نمایشانە مەبەستی نمایشەكە شێوازو فۆرمی نمایشەكە دیاریدەكات، بۆیە ئەگەر دەرهێنەرێك نمایشێكی لەم شێوەیە لە روانگەی كاری رێكخراوەیی وشیاركردنەوەو بەرگریكردن لە مافەكانی ژن نمایشبكات، ئەو كاتە فۆرمی نمایشەكە پێویستی بە شێوازێكی سادەو راستەوخۆ هەیە وەك ئەوەی لەم نمایشە دیمان، بەڵام ئەگەر مەبەست لە نمایشەكە پێش ئەوەی پرسێكی فیمینیستی و پێداگری لە مافەكانی ژن بێت، نمایشێكی هونەری پڕ جوانكاری بێت، دەبێت زیاتر لەوەی بینیمان خەیاڵ و فەنتازیاو لۆكەیشنی جوان وجورئەتی تیادا هەبێت، چونكە سەردو گێڕانەوەی سادە كاری شانۆكار نییە، داهێنانی شانۆكار لە نووسەرو ئەكتەرو دەرهێنەر بەندە بەو حاڵەتە ئیبداعییەی لە فۆرم و فەزاو دیدگا جوانكارییەی لەسەر ستەیج نمایشدەكرێت و لەوێ ئەو داهێنەرە لە كەسانی تر جیادەكرێتەوە.
