ئا: ئەرسەلان مەحمود : بێئەوەی ئێمە بخرێینە پاڵا قسەكەر، بەو پێوەرەی هەموو ئەوانەی راپۆرتێك ئامادە دەكەن یان بەدواداچونێك ئەنجامدەدەن هەمیشە لەدەرەوەی پەیڤی بەشدار بووانی نێو كارەكەن، كەوابێ بابزانین بڵاوبونەوەی ( CD )یە گاڵتەجاڕی و كاریكاتێر ئامێزەكان، ئەوانەی كەبازاڕو شوێنە جیاجیاكانی كڕین وفرۆشتنی هەریەكێك لەشارو شارۆچكەكانی كوردستانیان بەشێوەیەكی بەرچاو داپۆشیوە، تاچەند دەچنە چوارچێوەی كاری هونەری و چەندیش لەخزمەتی هونەرەكانی كۆمیدیاو كاری درامایی و نواندندان و چ كاریگەری و ڕەنگدانەوەێك بەسەر پەروەردەی مناڵا و پرسە كۆمەڵایەتیەكان بەجێدەهێڵن؟..
لانە بابەكر قوتابی كۆلێژ، بەهۆی داگیرو دابەشكراوی وڵاتەكەمان چۆن سیاسەت و ڕۆڵی سەركردایەتی كردن دراوەتە زۆرێك و بۆتە پیشەو كردەوەو كاردانەوەی هەمووان، ئاواش داب و نەرێت و شێوە كەپتی كۆمەڵایەتی ژیانی كۆمەڵگای كوردی بەهۆی بەندو باوە زۆرو زەوەندە بۆماوەییەكان، دنیایەك نەخۆشی و ناخۆشی لەگەڵا خۆی باڵا پێكردوون، یەكێك لەترسناكترین ناخۆشی و نەخۆشیەكانیش ئەوەیە ڕۆژانە كۆمەڵە cd) ( یەكی لەو چەشنەو ئەكتەرگەلێكی مۆدێل كوشندە بەناوی كارو كردەوەی هونەری دەردەكەون و بازاڕی هونەر هەرزانفرۆش و بێ بەها دەكەن، هەر كارێكی هونەری بێگومان بەهەموو بەشەكانیەوە ئەگەر لەنێوەرۆكدا هەڵگری میتۆدو دیالۆگێكی بەبنەماو تەندروست نەبوو، نەك هەر ئامانجەكانی خۆی ناپێكێ و ناچێتە خانەی كارێكی هونەرییەوە بگرە هەندێكجار زەمانی ئاخاوتنی تاكەكانیش دەشێوێنێ و كاریگەری نێگەتیڤیان لەسەر بەجێدەهێڵێت، وەك ئەوەی دەبینین ئێستا زۆرێك لەمناڵانمان و تەنانەت گەنجەكانیش جنێوو نوكتەجنێو ئامێزەكانی نێو ئەو جۆرە بەناو كارە هونەریانە بۆتە وێردی سەر زوبانیان، لانە گووتیشی هەموو ئەو بێسەروبەریانە وێڕای تێكدانی زمانی ئاخاوتنی ڕۆژانەی نێوان تاكەكان پرسیار گەلێگەلێكیش لەمێشك و زەینی مناڵان و مێردمناڵاندا بەجێدەهێڵن، بۆ دەسخستنی وەڵامەكانیش بێگومان توشی ئینعرافاتی كۆمەڵایەتی و زانستی دەبنەوە، چونكە ئەوان ( مناڵا و مێردمناڵان ) هۆشیاری تەواویان لەهەمبەر دروست و ناتەندروستی ئاوها كارێك نییە كەزۆر بەسانایی دەتوانن ببنە بینەری و دواجار كاریگەریەكان بەسەریانەوە كاریخۆیان دەكەن، ڕەنگە ناتەندروستترین شت كە لەو كارانەدا بەدیمكردبێت شێواندنی باری كەسێتی و ناشازی مامەڵەكردن بووبێت لەگەڵا دیاردەو پرسە كۆمەڵایەتیە كۆن و تازەكان، كاری گاڵتەجاڕی و كاریكاتێرو كۆمیدیا وەختێ دەچێتە خانەی كاری هونەرییەوە دەبێت ئامانجدار بێت پارێزەری كەش و هەوای كۆمەڵایەتی و گەشەپێدانی ژینگە بێت نەك هەڵڕشتنی گووتەی بێبنەماو بەتەنها پێكەنیناوی، چونكە ئەوە زانراوە بەخاتری بازرگانیكردنەو بەس، هەروەك چۆن داوای ئەوەشی دەكرد لایەنی پەیوەندیدار لەحكومەتی هەرێمی كوردستان ڕێوشوێنی پێویست بۆ بڵاوكردنەوەو نەكردنەوەی ئەو جۆرە كارانە بگێرێتەبەر، عبدرەحمان ئیسماعیلی كاسبكار یەكێكی تر لەو كەسانەی سەبارەت بەهەمان تەوەر قسەی بۆ كردین، بەزمانە سادەو ساكارەكەی خۆی عەرەبانەكەی دەستی پەناداو بەهەناسە هەڵكێشانێكەوە گووتی كوریخۆم جا ژیانم ماوە بەدەست ئەو بەرەڵاییەوە، دەتگووت ئازارێكی زۆری چەشتەوە هێندە بەنیگەرانیەوە قسەكانی دەكردو دەیگووت، شەش مناڵم هەیەو گەورەكەیان تەمەنی شازدە ساڵە بەڵام لەهەمووانیان خراپتر ئاڵودەی ئەو جۆرە فیلمانە بووە، وەختی خوێندنی بردوون، وەك خۆی ووتی جگە لەگووتنەوەی قسە بێسەروبەرەكانی نێو فیلمەكان مناڵەكانی هیچ حیكمەتێكی تر لەوانەوە فێر نەبوون، مام عبدرحمان بەئاواتی ئەوە بوو شەوێك لەشەوان هەواڵەكان لەتەلفزیۆنەوە ببینێت، گووتی لەبەر سیدی و لێدانی ئەو فیلمانە لەلایەن مناڵەكانمەوە زۆر بەدەگمەن ئەو هەلە بۆم هەڵدەكەوێ، باسی ئەوەشی كرد ڕۆژێك لەكۆبوونەوەی باوكان مامۆستاكان پێیان ووتووە هەردی كوڕت پێی ووتوین من فیلمێكی(…)م پێخۆشترو خۆشەویسترە لەخوێندن و لەباوكیشم، سەبارەت بەو ڕێوشوێنانەی كەپێویستدەكات لەلایەن حكومەت و لایەنی پەیوەندیدار سەبارەت بەو مەسەلەیە كەبگیردرێنە بەر مام عبدرحمانی زەحمەتكێش دەیگووت من نازانم ڕۆژی دەجار پۆلیس پێم دەڵی لێرو لەوێ مەوەستە سیمای شارەكە تێكدەچێت، ئەو فیلمانە ماڵی سەدی وەك منیان شێواندووەو بازاریان داگرتووە كەس پێیان ناڵێ ئێوە تەجاوزتان كردو كەمێك وەكشێن،
مامۆستا ئیبراهیم عەزیز كەشانۆكارێكی شاری ڕانیە سەبارەت بەو بەرهەمانە گووتی: بێشك كاتێك كەئەو فیلمانە دەبینیت گومان لەتێكچوون و نەچوونی شیرازەی كۆمەڵایەتی دەكەی، هەستدەكەی ئەنجامدان و بڵاوكردنەوەی ئەوكارانە بەناوی كاری هونەرییەوە هیچ پاساوێكی بابەتیانە لەپشتیانەوە بەدیناكرێت، سەرەڕاش تێبینی دەكرێت سنورێكیان بۆ پەیداكردنی پارەو پول و ئیمتیازات نەهێشتۆتەوەو هەمیشەش بەدوای گەرمكردنی ئەو شێوە بازاڕەوە بن، ئیبراهیم ووتیشی ڕەنگە توێژەرێكی كۆمەڵایەتی یان هونەرمەندێكی خاوەن سەلیقەو خاوەن ئەزموونێكی زۆر باشتر بتوانی تەفسیرو پێناسەی ئەو كارانە بكات وەلێ بەبڕوای من بەشێكی زۆر لەو جۆرە cd بڵاوبوونەتەوە ئەوەندەی درۆینەو ئیستغلالكراوێكی هونەرین، نیو ئەوەندە ناتوانی وەك بەرهەمێكی هونەری سەیریان بكەیت، ئەوانە شتی وەختین و ناتوانن لەماوەیەكی كورت زیاتر لەزاكیرماندا بمێننەوە بەپێچەوانەوە هەموو كارێكی هونەری كارێكی نەمرە، كەوابوو خودی لەدایك بوونیان ئەو ئاسەوارانا كۆناكاتەوە كەدواجار فیلیم و بەرهەمێكی هونەری پێكدەهێنێت، شكۆ قەڵادزەیی دوا كەس سەبارەت بەهەمان تەوەر گووتی: لەبەر ئەوەی بەرهەمهێنانی ئەم فیلمانە ئامانجێكی هونەرییان لەپشتەوە نیەو خوێندنەوەیەكی دروستیان سەبارەت بەپرسە كۆمەڵایەتیەكانی كوردەواری تێدانیە بۆ گەیاندنی پەیامێكی هونەری بەخەڵك بەڵكو هەموو ئامانجەكانیان بازرگانیە بۆ وەدەستهێنانی پول و پارەیە لەو كەسانەی كەلەئەلف و بێی هونەر تێناگەن، لەلایەكی تر وەزارەتی رۆشنبیری خەمساردیەكەی لەئاست ئەو جۆرە فیلمانە گەیشتۆتە ئاستێك نەبوونی فیلتەرو سانسۆری پیویست بەئاشكرا بەدیدەكرێ، شكۆ گووتیشی: دەبێ ئەوە بزانین هونەری كۆمیدیا زۆر جار بەئەندازەی شۆڕشێكی گەورە كاریگەری هەیەوچارلیچاپلنی وەك دیارترین هونەرمەندی كۆمیدیایە بەنمونە هێنایەو گووتی: ئەوەندەی ئەو توانی خەڵك بەگشتی دژی سەرمایەداری كۆبكاتەوەو لەڕێگای كارە هونەریەكانیەوە واقعی سەرمایەداری بەخەڵك ئاشنا بكات هیچ سیاسەتمەدارێك ئەوەی پێنەكرا، هەروەك چۆن ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد كەخوێندنەوەی سایكۆلۆژیەتی خەڵك و دنەدانی خەڵك بۆ هەموو ئەو لایەنانەی پێویستن بێگومان كاری هونەرە بۆیە دەیگووت: نەك ئەو گاڵتەجاڕیەی كەناچێتە چوارچێوەی هونەرو ڕەنگدانەوەی زۆر خراپی لەسەر پەروەردەو چەواشە بوونی نەوەی تازە بەجێهێشتووە..
